خیلی اغراق نکرده‌ایم اگر امروزه سرعت پیشرفت تکنولوژی را با یک سیل ویرانگر مقایسه کنیم. سیل ویرانگری که چنانچه در مسیر واقعی خودش قرار نگیرد و به بیراهه رود چه‌بسا آینده کودکان و نوجوانان این مرزوبوم را نشانه رود و تخریب زندگی اجتماعی و فرهنگی آیندگان را در پیش داشته باشد.

واقعیت موجود این است؛ اکثر والدین تاکنون نتوانسته‌اند خود را با آن سازگار کرده و به نوعی فرزندان به ناچار از والدین سبقت‌گرفته‌اند. پیشی گرفتن اطلاعات فرزندان خانواده در این مورد خاص، به خودی خود جای نگرانی ندارد و هراس والدین از غیرقابل کنترل بودن اطلاعات مورد دسترس فرزندانشان امری بجاست.

امروز کودک و نوجوان، به راحتی و با نوشتن چند کلمه و جستجو کردن در اینترنت با هزاران سایت مرتبط با موضوع مواجه می‌شود. جدای از این‏که صحت اطلاعات و سلامت این سایت‌ها تا چه اندازه است، در مرور مطالب آن‌ها هیچ محدودیتی وجود ندارد؛ چراکه اطلاعات بر اساس رده سنی خاصی طبقه‌بندی نشده است.

ارتباط موزائیکی افراد خانواده

در همین رابطه دکتر احمد محب علی کارشناس ارشد علوم ارتباطات در گفت و گو با ایسنا، با بیان اینکه فضای مجازی آسیب‌های جدی و بنیادی به بنای خانواده در جوامع سنتی وارد می‌کند، افزود: امروزه شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی اقتدار خانواده را در چهار وجه اقتدار سنتی، اقتدار شخصیت پدر و مادر، اقتدار قانونی و اقتدار عاطفی مورد هجوم قرار داده است.

وی با اشاره به اینکه فضای مجازی امروز در تربیت فرزندان به شدت به عنوان یک عامل باز دارنده قوی عمل می‌کند، افزود: نه تنها فضای مجازی موجب شده والدین در تربیت فرزندان خود نتوانند به خوبی موفق باشند بلکه فرصت با هم بودن را می‌کاهد و از طرف دیگر در مقابل والدین رقیبی برای تربیت فرزندان شده که هم سوتر و جذاب‌تر برای آنان است.

محب علی ادامه داد: خانواده امروز در اثر فضای مجازی شبیه خلق انبوه تنها شده که با هم هستند ولی در واقع هر کسی با یک وسیله و فضای مجازی تنها در درون خود است.

وی با بیان اینکه خانواده امروز از با هم بودن واقعی به سبب فضای مجازی مسموم محروم است، بیان کرد: در استفاده از فناوری‌های جدید ارتباطی و فضای مجازی در خانواده متأسفانه ضمن اینکه استاندارد و ملاک درستی نداریم، خلأ قانونی هم وجود دارد.

فضای مجازی خطرناک‌تر از مواد مخدر

در همین رابطه یک کارشناس فضای مجازی اعلام کرد: به رغم فواید فضای مجازی همچون جهانی و فرامرزی بودن، دستیابی آسان به آخرین اطلاعات روز دنیا، جذابیت و تنوع، کاهش هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی، گسترش تعاملات و تبادل نظرها با سرعت بسیار بالا گسترش پیدا کرده، اما به هیچ عنوان محل امنی برای تبادل اطلاعات شخصی و خانوادگی مثل عکس و متن نیست.

مجتبی اکبری با بیان اینکه در این محیط هر کس می‌تواند دارای یک هویت متفاوت و حتی متضاد با شخصیت واقعی خود باشد، افزود: بسیاری از خانواده‌ها هنگام کار در این فضا تدابیر امنیتی لازم را رعایت نکرده و در بعضی از مواقع به مشکلات امنیتی بزرگی دچار می‌شوند.

این کارشناس فضای مجازی گفت: خانواده‌ها باید بدانند کودکان و نوجوانان ۲۰ برابر بزرگسالان در مقابل تهدیدات‌ شبکه‌های اجتماعی آسیب ‌پذیرند.

وی با بیان اینکه نظارت و استفاده‌ فرزندان از اینترنت باید از سوی والدین به نحو مناسبی کنترل شود، یکی از این روش‌ها را نصب نرم‌افزار کنترل سطح دسترسی بر روی رایانه‌های خانگی دانست و اظهار کرد: در این روش فرزندان تنها در ساعات مشخص و با مدت زمان معین به سیستم دسترسی دارند لذا می‌توان به راحتی بر عملکرد آنان در استفاده از رایانه نظارت و مدیریت لازم را به عمل آورد.

خانواده‌ها باید بدانند که بزرگراه دیجیتال یک مسیر دوطرفه است که در این بزرگراه هم اطلاعات ارسال و هم دریافت می‌شود، قطع اتصال رایانه با اینترنت در شرایطی که نیاز به آن نیست احتمال اینکه کسی به سیستم آن‌ها دسترسی پیدا کند را از بین می‌برد.

اکبری با بیان اینکه افرادی که از فیس‌بوک استفاده می‌کنند باید بدانند که هکرها از محبوبیت فیس‌بوک استفاده کرده و با شگردهای مختلف اقدام به سرقت اطلاعات افراد می‌کنند، افزود: خانواده باید بداند که در هنگام استفاده از تلگرام ورود هکرها بسیار خاموش و نامحسوس است به طوری که مجرمین سایبری با مهندسی اجتماعی کد تلگرام قربانی را به دست‌ آورده و به صورت خاموش و نامحسوس به اهداف خود می‌رسند.

این کارشناس فضای مجازی در همین رابطه از خانواده‌ها خواست از گردش بدون برنامه و هدف در فضای مجازی پرهیز کرده تا سرمایه‌های با ارزش خود را که زمان و اعتقاداتشان است را از دست ندهند.

فضای مجازی تهدید نیست

در ادامه دکتر عباس عابدی کارشناس ارشد جامعه‌شناسی معتقد است؛ بدون شک فضای مجازی همیشه تهدید نیست بلکه اگر مهارت استفاده صحیح از این فضا را داشته باشیم بدون شک یک فرصت خواهد بود.

عابدی با بیان اینکه بسیاری از جوانان از تهدیدهای این فضاها اطلاعات کافی ندارند، بیان کرد: اعتیاد به شبکه‌های مجازی، تهدیدهای اخلاقی، فرهنگی یا سرقت اطلاعات هویتی نظیر عکس، فیلم و سایر موارد تهدیدهای فضای مجازی است.

وی با بیان اینکه استفاده گسترده کاربران اینترنتی به ویژه قشر جوان و نوجوان از شبکه‌های اجتماعی مجازی سبب شده تا تهدیدهای فراوانی برای خانواده‌ها ایجاد شود، گفت: ظرفیت‌های مهار نشده موجود در فضای مجازی، فرصت کم باقیمانده برای ارتباط را از هر طرف گرفته است.

این کارشناس ارشد جامعه‌شناسی با اظهار تأسف از اینکه حریم خانواده با هجوم همه جانبه فرهنگ‌های معارض روبه رو شده و فرزندان این کشور با خطرات بی‌شمار این فضا بی‌دفاع مانده‌اند، اظهار کرد: متأسفانه در عصر حاضر به دلیل اشتغال والدین و حضور کمرنگ و حتی غیبت آنها شاهد هستیم که فرزندان از ظرفیت تربیت خانواده محروم و فضای مجازی به جزیره کوچکی بدل شده که مسیر تربیت و آموزش فرزندان را مشخص می‌کند.

این روزها فردی را نمی‌توان یافت که از اینترنت و فضای مجازی استفاده نکند، به رغم اینکه فضای مجازی عمر زیادی ندارد ولی توانسته است در زندگی مردم جا باز کند.

وی فضای مجازی را نسل جدیدی از فضای روابط اجتماعی دانست و ادامه داد: یکی از شاخص‌های مهم رسانه‌های پست مدرن از ایجاد این فضاها این است که به راحتی در اختیار افراد با سبک‌ها و هنجارهای مختلف قرار می‌گیرد و این امر به مرور زمان‌بر میزان کنترل خانواده‌ها و جهت‌گیری آموزشی و تربیتی آنها بر فرزندان تأثیر می‌گذارد.

پدران و مادران امروز، کودکان دهه‌های ۵۰ و ۶۰ بوده‌اند که سرگرمی و تفریحشان حضور در جمع همسالان بوده دوره‌ای که بیشتر فعالیت‌های کودکان تحرکات جسمی بود و ورزش‌ها و بازی‌ها به صورت گروهی انجام می‌گرفت اما امروزه کودک و نوجوان ما در منزل نشسته و به وسیله یک گوشی یا رایانه متصل به اینترنت با دوستان خود در حال گفتگو و تبادل‌نظر است.

این تبادل مرز نمی‌شناسد و کودکان دورافتاده‌ترین روستاها نیز به‌راحتی قادرند با همسالان خود در شهرها و حتی کشورهای دیگر ارتباط داشته باشند. ارتباطی که هم می‌تواند سودمند باشد و هم مخرب و ویرانگر.

انتهای پیام