به گزارش ایسنا، اسفند ۱۳۲۳، حسن انوشه، نویسنده، پژوهشگر تاریخ و زبان و ادبیات فارسی و سرپرست گروه نویسندگان دانشنامه ادب فارسی در یکی از روستاهای بابل متولد شد. او اگر فرودین ۱۳۹۹ به دنیای باقی کوچ نکرده بود، در چنین روزی تولد ۷۹ سالگی‌اش را جشن می‌گرفت.
انوشه تحصیلات خود را در بابل گذراند و در ادامه تحصیلاتش را در رشته زبان و ادبیات عرب در سال ۱۳۴۴ در دانشگاه تهران آغاز کرد و در سال ۱۳۴۸ دانش‌آموخته شد. پس از فارغ‌التحصیلی به سربازی رفت و در دوران سربازی با بهاءالدین خرمشاهی آشنا شد. خرمشاهی او را به کامران فانی و سعید حمیدیان معرفی کرد. همچنین در این مدت، زبان انگلیسی را فراگرفت.
حسن انوشه پس از پایان سربازی در سال ۱۳۵۰ به استخدام وزارت آموزش و پرورش درآمد و تا هنگام انقلاب در مدارس شاهی (قائم‌شهر کنونی) و بابل آموزش می‌داد. خود در گفت‌وگویی که در «ارج‌نامه حسن انوشه» توسط حسن اکبریان طبری منتشر شده، درباره این دوره این‌طور توضیح داده است: «از دوره دبیری‌تان در مدرسه‌های شاهی و تاثیرتان بر کتابخوانی دانش‌آموزان بگویید.
شاید یکی از دلایلی که بچه‌های آن دوره هنوز به من محبت دارند و سراغم را می‌گیرند، این بوده که من ادبیات را، حتی برای دانش‌آموزان رشته‌های ریاضی و طبیعی، که به آن اهمیت نمی‌دادند، تبدیل به درسی جدی کردم. آن‌ها را با خودم به کتابخانه شهر، همان کتابخانه پشت شهرداری کنار دکه‌های مطبوعات، می‌بردم. بردن بچه‌ها به کتابخانه باعث می‌شد که هم بوی کتاب به دماغ آن‌ها بخورد و هم کتابخانه کامل‌تر بشود. در مدرسه هم برای‌شان کتابخانه‌ای راه انداختم. در مدرسه ممتاز بابل، که خصوصی بود و دوستم یوحنا مرا به آن‌جا برد، با کمک بچه‌ها همین کار را کردیم. در همین‌جا با یاری دوستان و بچه‌ها توانستیم بهترین فیلم‌های تاریخ سینما را در بابل به نمایش بگذاریم. من به سینما علاقه داشتم و کتاب «تاریخ سینما»، ترجمه نجف دریابندری را در دوره سربازی خوانده بودم. مقداری هم از طریق دوست عزیزم کامران فانی، با این مقوله آشنا شده بودم.»
در این زمینه بیشتر بخوانید:
دیدار با حسن انوشه از فرهنگ‌نویسی تا داستان و شعر امروز
او همزمان کار برگردان را نیز آغاز کرد. نخستین برگردان او، تاریخ کوتاهی از دریانوردی در جهان بود. اما نوشته‌های خود را گم کرد و انتشار آن سرانجامی نیافت. پس از آن کتاب تاریخ غزنویان نوشته کلیفورد ادموند باسورث را به پیشنهاد کامران فانی و بهاءالدین خرمشاهی برگردان و مؤسسه انتشاراتی امیرکبیر آن را در سال ۱۳۵۵ منتشر کرد.
انوشه از همان اوایل دهه ۶۰ که دایرةالمعارف تشیع به راه افتاد، با این پروژه همکاری کرد و حدود ۲۵۰۰ مدخل برای آن نوشت. حسن انوشه در سال ۱۳۶۳ به همراه انتشارات امیرکبیر، برگردان یکی از جلدهای تاریخ ایران کمبریج و همچنین کتاب ایران و تمدن ایرانی نوشته کلمان اوار را منتشر کرد. سپس برگردان ایران در سپیده‌دم تاریخ نوشته جرج کامرون را در سال ۱۳۶۵ با همراهی انتشارات علمی و فرهنگی منتشر کرد. در اوایل دهه ۱۳۷۰ (خورشیدی) یکی دیگر از جلدهای تاریخ ایران کمبریج و همچنین یک جلد از تاریخ آفریقا را در انتشارات علمی و فرهنگی منتشر کرد.
در سال ۱۳۷۲ به دعوت احمد مسجدجامعی شروع به تدوین کتابی درباره ادب فارسی کرد که به نام «دانشنامه ادب فارسی» شناخته شده است.
همچنین همراه با برخی دیگر از فرهنگ‌نویسان کتاب «فرهنگ زندگینامه‌ها» را در اواخر دهه ۶۰ منتشر کرد.
حسن انوشه در دهه آخر عمر خود، به نگارش دو فرهنگ پرداخت؛ یکی درباره فارسی افغانستان به نام فارسی ناشنیده که در جوایز کتاب سال جمهوری اسلامی ایران از آن ستایش شد، و دیگری، دانشنامه مازندران که به خاطر آن بنیادی را در بابل تأسیس کرد.
یکی از مشهورترین کارهای ویراستاری حسن انوشه، ویراستاری جلد نهم تاریخ تمدن (عصر ولتر) ویل دورانت است. او در سال‌های پایانی زندگی سرپرستی بخش تاریخ دایرةالمعارف بزرگ اسلامی را بر عهده داشت.
از آثار حسن انوشه می‌توان به «تاریخ ایران کیمبریج: از ظهور اسلام تا آمدن دولت سلجوقیان»، «تاریخ ایران کیمبریج: از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان»، «تاریخ ایران کیمبریج: از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان»، «ایران و تمدن ایرانی، کلمان هوار»، ترجمه «ایران در سپیده‌دم تاریخ» و غیره اشاره کرد.
انتهای پیام
نظرات