محمدرضا اخضریان کاشانی، استاد دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه انحصارطلبی یکی از آفت‌های عدم مشارکت است، اظهار کرد: سیاست باقدرت عجین است و به طور معمول ذات قدرت همراه با انحصارطلبی است، تجربه سیاسی نشان داده که عدم مشارکت در انتخابات، باعث تبدیل‌شدن انحصارطلبی قدرت به‌عنوان یک حق مسلم می‌شود و در ادامه مردم نیز حق‌وحقوق سیاسی خود را از دست خواهند داد.

وی با بیان اینکه ارتباط آشکاری بین مشارکت در انتخابات و امنیت بین‌المللی وجود دارد، تصریح کرد: مشارکت اجتماعی بالا در همه مراسم و ابعاد سیاسی و اجتماعی نشان از سرمایه‌های اجتماعی حاکمیت دارد. در این شرایط کشورهای بیگانه معمولاً از طرح و برنامه‌هایی باهدف فشار از پایین به ساختار سیاسی حکومت سرمایه‌گذاری نمی‌کنند؛ اما سرمایه اجتماعی پایین می‌تواند فضا را برای ورود نیروهای خارجی باهدف جداکردن مردم از حاکمیت فراهم کند.

استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه تغییر جزو یکی از لوازم زندگی جمعی است، اظهار کرد: از یک خانواده تا یک جمعیت کشوری نیازمند تغییروتحول است، در علم جامعه‌شناسی سیاسی برای اجرای این تغییر روش‌هایی ذکر شده که مطابق آن تغییرات یا به‌صورت تدریجی و همگام با تحولات جامعه صورت گیرد یا کودتا با حضور محدودی از نظامیان منجر به این تغییر می‌شود و یا در نهایت با یک تحول عظیم مانند انقلاب شاهد تغییرات گسترده خواهیم بود.

وی افزود: امن‌ترین روش برای تغییر در جامعه استفاده از روش‌های مشارکت ایجابی است و بهترین روش در این مسیر روش انتخاباتی است، بنابراین زمانی که در خصوص مشارکت در انتخابات صحبت می‌شود از آرام‌ترین روش و باثبات‌ترین برای تغییر در جامعه صحبت می‌کنیم، باتوجه‌به شرایط فعلی در خصوص اجرای برخی از تغییرات در ساختار و دستگاه‌های تصمیم‌گیری قدرت اتفاق‌نظر وجود دارد.

اخضریان با اشاره به عوامل اثرگذار در انتخابات بیان کرد: نظریه کارکردگرایی پارسونز هدف از مشارکت در انتخابات را حفظ سیستم و برطرف‌کردن نقاط ضعف آن می‌داند و مشارکت مردم در انتخابات باعث رفع کج‌روی‌ها و برگشت سیستم به روند باثبات خود است.

*حل کج‌روی‌های سیستم با مشارکت در انتخابات امکان‌پذیر است

وی افزود: در انتخابات باید کج‌رویی‌هایی سیستم مشخص شود و راهکارهای حل این موضوعات نیز تدوین شود، ارائه این راهکارها مشوق خوبی برای افزایش مشارکت در انتخابات است.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: جامعه در طول تاریخ همواره مصالح جمعی خود را تشخیص داده و بر اساس آن تصمیمات کوتاه‌مدت و بلندمدت می‌گیرند، زمانی که منافع جامعه از طریق یک روش امن مانند انتخابات تأمین شود، دیگر روش‌های آشوب‌طلبانه به کار گرفته نخواهد شد.

به گفته وی؛ رجوع حافظه تاریخی جامعه به این موضوع که آیا حضور در انتخابات اثرگذار است یا خیر، می‌تواند نقش مهمی در میزان مشارکت داشته باشد.

اخضریان عنوان کرد: در کنار عوامل نظری عنوان شده، عوامل دیگری در مشارکت انتخابات کشور مؤثر است، صداوسیما به‌عنوان یک رسانه فراگیر نقش مهمی در ایجاد یک فضایی پویا برای مشارکت دارد، این تأثیرگذاری در بازه‌ای بین ۲۰ تا ۲۵ درصد برای میزان مشارکت و یا میزان عدم مشارکت قرار دارد.

*نقش نخبگان در مشارکت سیاسی

وی با اشاره به نقش نخبگان بیان کرد: نخبگان و کسانی که مرجعیت سیاسی در کشور دارند، نیز نقش مهمی در ترغیب مردم برای مشارکت یا عدم مشارکت دارند، بسیاری از مردم برای حضور در انتخابات چشم به موضع‌گیری این بخش از فعالان سیاسی دارند.

اخضریان بیان کرد: بخشی از تصمیمات برای کنش سیاسی متأثر از تبلیغات صورت‌گرفته در رسانه‌های اجتماعی و جمعی است، درصدی از جامعه به این تبلیغات واکنش نشان خواهد داد که این واکنش مثبت و یا منفی خواهد بود.

وی افزود: مشارکت در انتخابات باعث کاهش گسل و شکاف‌های اجتماعی و قومیتی در کشور می‌شود زمانی که به این تفاوت‌ها توجه شود شاهد حضور پررنگ آنها در انتخابات خواهیم بود. رقابت در انتخابات باعث می‌شود که دعواهای هویتی و قومی را از کف خیابان به مجلس انتقال دهد.

این استاد دانشگاه با اشاره به نقش مساجد به‌عنوان یکی از پایگاه‌های اجتماعی برای مشارکت در انتخابات بیان کرد: برخی از نهادها مانند مساجد و هیئت‌های مذهبی نقش مهمی در میزان مشارکت دارند که برای تشویق مردم باید از این ظرفیت استفاده شود.

*مشارکت در انتخابات کارکرد امنیت‌ساز دارد

وی افزود: مشارکت پایین و بالا نقش مهمی در جامعه دارد، مشارکت فضای امنی در کشور برای تغییرات رقم خواهد زد. معمولاً تغییر در کشور با مخالفت عده‌ای همراه خواهد شد که این موضوع نیز امری طبیعی است، مشارکت بالا در انتخابات باعث پشتوانه‌سازی برای این تغییرات است. مشارکت در انتخابات کارکرد امنیت‌ساز دارد.

اخضریان با بیان اینکه مشارکت در انتخابات باعث جلوگیری از رادیکال شدن خواسته‌ها در کشور می‌شود، عنوان کرد: خواسته‌های ۸۵ میلیون نفر متنوع و دارای گستردگی فراوان است و از سوی دیگر سیر فزاینده این خواسته‌های روانی روبه‌افزایش است. اگر نتوانیم این خواسته را در ۵ و یا ۱۰ هدف مشترک دسته‌بندی کنیم باعث افزایش نارضایتی عمومی خواهد شد.

این استاد دانشگاه بیان کرد: باید اذعان کرد جامعه و عمدتاً جوانان دچار یاس و نامیدی هستند، تعریف صحیح فرایندهای انتخاباتی می‌تواند شادابی و طراوت را به فضای جامعه بازگرداند و سرمایه اجتماعی کشور نیز بالا ببرد.

وی افزود: انتخابات فضای مناسبی برای کاهش سرمایه‌های اجتماعی است و اغراق نیست که بگوییم که تمام مشکلات مربوط به کمبود سرمایه اجتماعی با یک انتخابات پویا مرتفع خواهد شد.

انتهای پیام