هانی رستگاران ـ پژوهشگر میراث ناملموس و فرهنگ عامه ـ درباره مهارت سنتی بافت «کلاه پشمی» به ایسنا گفت: «کلاه پشمی» یکی از هنرهای سنتی و دستی کهن شهرستان شاهرود در نقاط کوهستانی و کویری منطقه است. این دست‌بافته منطبق با فرهنگ منطقه‌ای بوده و جزیی از  پوشاک مردان به عنوان سرپوش در فصل سرد سال مورد استفاده قرار می گیرد. در حقیقت می توان گفت که کلاه تنها بخش پوشاک مردان است که نسبت به سایر پوشاک کمترین تحول و دگرگونی را داشته است و از سویی جایگاه کلاه در اعتقادات، باورها، آیین‌ها و نقش آن در مفاهیمی چون مردانگی و اصالت موجب شده اهمیت خاصی داشته باشد.

او اضافه کرد: ماده اصلی و اولیه آن از پشم گوسفند، شتر و کرک بز بوده که به صورت کاملا خام و خودرنگ استفاده می‌شود. مراحل بافت آن بسیار ساده و بدون دخالت هیچ گونه ماشین و یا ابزار خاصی انجام می‌شود. برای بافت کلاه بعد از شستن  پشم  آن را نخ‌ریسی می‌کنند، سپس کلاه را با پنج عدد سیخ چوبی یا میله فلزی می‌بافند.

رستگاران با بیان این‌که مهمترین خاصیت این کلاه غیر قابل نفوذ بودن در برابر سرما، نم و رطوبت است که موجب شده تاکنون کاربرد خود را حفظ کند، ادامه داد: از آن جا که دو لبه کلاه را می‌توان در مواقع سردی هوا بر روی گوش‌ها برگرداند، در اصطلاح به  آن «کلاه گوشی» نیز گفته می‌شود و اگر به جای پشم برای تهیه آن از کُرک استفاده شود به آن  «کلاه کُرکی» هم می‌گویند .

این پژوهشگر میراث ناملموس همچنین گفت: بافت این کلاه گاها توسط زنان و بیشتر مردان کهنسال انجام می‌شود. رنگ آن عموما خودرنگ (رنگ پشم، کرک) بوده و بسته به سن شخص در اندازه و رنگ‌های  متفاوت بافته می شود. در روستای «طرود» و روستاهایی که در منطقه کویری «خوار توران» قرار دارد به دلیل پرورش شتر از پشم آن  برای بافت این کلاه استفاده می‌شود.

او درباره اهمیت ثبت مهارت سنتی بافت «کلاه پشمی» افزود: بر اثر رواج زندگی، فرهنگ شهرنشینی و تغییر شیوه‌های سنتی گذران زندگی به سبک جدید، نسل جدید کمتر علاقمند به استفاده از این نوع کلاه هستند. از این رو شناسایی، تهیه پرونده ثبتی، مستندنگاری، ترویج، آموزش و ایجاد انگیزه در بین نسل جدید مبنی بر استفاده و تولید این کلاه موجب حفظ و ماندگاری آن می‌شود. 

انتهای پیام