زهرا علی‌اکبری در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه برای به ثمر نشستن هر هدف و آرمانِ تحولی نیاز است تا برای آن چارچوبی از چشم‌انداز و راهکارهای اجرایی برنامه‌ریزی شود تا گام به گام به مرحله نتیجه‌بخشی نزدیک شود اظهار کرد: حدود ۱۱ سال قبل نظام آموزشی به این باور رسید که باید به تحولاتی در سیستم خود بیندیشد و به همین دلیل در شورای عالی انقلاب فرهنگی سندی به نام «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش»، ناشی از هم‌اندیشی و نشست‌های همفکری برخی صاحبنظران علوم تربیتی حاصل شد.
وی افزود: اما اجرای این سند در برآورد عملکرد آموزش و پرورش هیچ‌گاه نتوانسته است جایگاه رفیعی پیدا کند و همیشه مورد پرسش بوده که چرا در اجرای آن سستی وجود دارد.
مدرسه، مهم‌ترین کارگزار سیاست‌های آموزشی
نقشه راه سندتحول نیازمند بازنگری
این کارشناس آموزش و پرورش با اشاره به اینکه طی دو سال اخیر، مقام معظم رهبری در دیدار با معلمان در خصوص اجرای سند تحول بنیادین تذکراتی داشتند و بر نیاز به‌روز رسانی آن تاکید فرمودند گفت: با توجه به اینکه اصلاح و سنجش‌پذیری سند تحول، مطالبه‌ای است که رهبری آن را از متولیان نظام آموزشی داشتند لذا وقت آن چه به لحاظ قانونی و چه به لحاظ کارآمدی رسیده است که نقشه راه آموزش و پرورش قبل از آنکه در تحول مدارس نقش داشته باشد، خودش مشمول تغییرات و اصلاحات شود.
علی‌اکبری ادامه داد: سند تحول بنیادین باید به نسخه‌ای ارتقاء یابد که مدیر مدرسه به عنوان مهم‌ترین کارگزار سیاست‌های آموزشی و پرورشی در مدارس با دریافت‌های نظری و عملیِ مطلوب آن را درک کند و اجرای آن با توجه به امکانات و تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، برایش غیر قابل تصور نباشد عنوان کرد: سندی که امروز بر اجرای آن تاکید می‌شود با حقایق کف مدرسه بسیار تفاوت دارد؛ چرا که علاوه بر تغییر نسلی که در دانش‌آموزان داریم، نوین شدن آموزش در سراسر جهان بر می‌تابد که نسخه‌ای منطبق بر نظریه‌های یادگیری جدید تهیه و تدوین شود.
آموزش و پرورش و ده‌ها طرح و برنامه که معمولا بدون نتیجه، رها شده‌اند
وی با اشاره به اینکه از دیگر نظام مسائل آموزش و پرورش که مقام معظم رهبری نیز در بخشی از سخنان خود آن را عجیب دانستند، عدم ثبات مدیریتی در آموزش و پرورش است گفت: متاسفانه طی ۱۰ سال اخیر این وزارتخانه با چالش‌های فراوان مدیریتی روبه‌رو بوده است و در هر دوره به جای حل مسئله، تغییر در سکانداری، گزینه منتخب بوده است.
این کارشناس آموزش و پرورش افزود: نظام آموزشی از جمله سیستم‌هایی است که دیربازده اما موثر بازده است. درست است که دانش‌آموز ۱۲ سال در مدرسه حضور دارد و پس از آن نقشی در جامعه پیدا می‌کند، اما در حقیقت در همین دوره ۱۲ ساله نیز برای آینده بهتر کشور آماده می‌شود و ورودی‌های دانشی و مهارتی خاصی کسب می‌کند اما وقتی متوسط عمر یک مدیر یک سال است چه‌طور می تواند از نتایج و معایب طرح‌ها و برنامه‌هایش آگاهی یابد؟.
علی‌اکبری ادامه داد: آموزش و پرورش پر شده از ده‌ها طرح و برنامه که معمولا بدون نتیجه، رها شده‌اند. بهتر است در انتخاب وزرای آموزش و پرورش و شایستگی‌هایی که باید داشته باشند، آن قدر احتیاط و دقت شود که امید به ماندگاری آنها حداقل سه سال باشد.
وی با بیان اینکه آموزش و پرورش در هر جامعه‌ای پیشران اجرای سیاست‌ها و تصمیمات دولت و حکومت است و به همین سبب ترجیح داده می‌شود که با اختیارات و سازوکارهای دولتی برنامه‌ریزی و اداره شود گفت: رهبری در دیدار با معلمان فرمودند که «تربیت و تعلیم کشور به عهده نظام حاکم بر این کشور است»، آموزش و پرورش بایستی از برون‌سپاری وظایف خود که آموزش عمومی رایگان است، پرهیز کند، هر چند که این برون‌سپاری از بودجه کم و یا مباحث مالی برای کمک به اداره این دستگاه عظیم پیکر باشد.
عدم همراهی برنامه درسی با نیازهای فردی و اجتماعی دانش‌آموزان
این کارشناس آموزش و پرورش افزود: از دیگر محورهای مورد اشاره مقام معظم رهبری و تاکیدات همیشگی ایشان، بحث کتاب‌های درسی است؛ چرا که بدون تردید یکی از مواردی که به کمک آن می‌توان بخشی از اهداف نظام آموزشی را عملی کرد و به رشد آگاهی و توانایی‌های بالقوه دانش آموزان دست یافت، کتب درسی و محتوای آن است. امروزه یکی از مهم‌ترین چالش‌های آموزش و پرورش عدم همراهی برنامه درسی و محتوای کتب درسی با نیازهای فردی و اجتماعی دانش آموزان و آرمان‌های جامعه است.
علی‌اکبری با بیان اینکه محتوای کتاب‌های درسی و آموزش معلمان چیزی را می‌طلبد که در چارچوب رشدی دانش‌آموز و محیط اطراف وی نمی‌گنجد گفت: اینکه محتوا در چارچوب رشدی نیست به این معناست که اقتضائات سنی دانش‌آموزان و نیازهای مبتنی برآن، با آنچه در مدارس منتقل می‌شود بسیار فاصله دارد. دانش‌آموز نیاز به تحرک، پویایی، ایده‌پردازی، خلاقیت و حمایت اجتماعی دارد و به نظر نمی‌رسد کتاب درسی که در آن محتوای گسسته، فشرده و حافظه‌محوری بدون مهارت‌ورزی درک می‌شود، بتواند گرهی از مشکلات باز کند.
انتهای پیام
نظرات