جثه ای همچون بلدرچین با پرهای خاکستری و خطوط سفید و مشکی، نوکی قرمز و چشمانی زیبا که با رنگ های اطراف سر، استتار شده است. این پرنده دارای چندین نژاد است و نژاد "چوکار" این پرنده از سالیان دور در کردستان زیسته است اما در پی شکار بی رویه، در چند دهه اخیر این موجود زیبا وارد لیست قرمز حیوانات در حال نابودی شده بود که به تازگی با تلاش های شبانه روزی محیط بانان، دوباره سر از زیر برف در آورده است.

کبک کردستان که یکی از نمادهای گردشگری این استان بوده که هیچگاه ارزش زیست محیطی و گردشگری آن جدی گرفته نشده است.

 با این بی توجهی ها شاید بتوان گفت که کبک کردستان بیشتر از دیگر کبک ها، سر به زیر برف داشته است و با تشکیل کمپین هایی از سوی حیوان دوستان هنوز هم این پرنده نه تنها در کردستان بلکه در ایران تنهاست.

انس مردم کردستان به کبک

کبک از دیرباز در فرهنگ و سنن مردم دیار کردستان خودنمایی کرده است. از آهنگ های فولکلور گرفته تا سنگ نگاره ها و نقش فرش ها و از نامیدن معشوقه با این نام تا تشبیه قدوم یار به سبک کبکانه و در جای جای شادی های این مردم کبک گام نهاده است.

پرنده ای زیبا و خرامان که در شعر شاعران بزرگ کرد جای گرفته است و شاید همین احترام هم باعث شده که این پرنده هنوز هم در کوه های این منطقه، گاهی خود را در امنیت احساس کند.

زندگی و تغذیه کبک

این موجود به جای پرواز ترجیح می دهد خرامان بر روی زمین راه برود و محل لانه خود را نیز در زمین و در زیر بته ها حفر می کند هرچند که توان پرواز کردن در فواصل کوتاه را هم دارد. غذای این پرنده ریشه گیاهان و حشرات و همچنین آفت گیاهان است که از نظر زیست محیطی امتیاز ویژه ای دارد. این پرنده همراه با غذای خود مقدار زیادی سنگ ریزه را هم در چینه دان خود قرار می دهد. زمان جوجه آوری کبک اوایل بهار تا اواخر خرداد ادامه می یابد و جوجه ها به سرعت با طبیعت سازگار می شوند.

نماد کبک در باستان شناسی و دفینه ها و گنج ها

در زمان باستان کبک را در مسیر دفن دفینه ها حک می کردند و این خبر از نزدیکی محل دفینه می داد. نمادی که به تایید کارشناسان در خیلی از سنگ نگاره ها در استان همچون پناهگاه ‌های صخره‌ای هورامان و نیز سواحل رودخانه سیروان به چشم می خورد.

شکار،پارچه رنگی، دفک یا جوجاما

در گذشته هم شکار کبک نه به شدت امروز اما باز هم توسط شکارچیان محلی انجام می شد. پارچه رنگی، دفک یا جوجاما یکی از روش های سنتی شکارچیان برای شکار این موجود بود اینگونه که به وسیله یک پارچه رنگی دارای نقش و نگار به پرنده نزدیک می شدند و کبک هم به راحتی بخاطر جذب شدن به این رنگ و نقش به راحتی در دام شکارچی گرفتار می شد. صحنه هایی ناخوشایند که به طور اشتباه به عنوان یکی از جاذبه های استان بارها و بارها در رسانه ها به نمایش در آمده است. اما این تنها بخشی از شکار این پرنده است و شکارچیان روز به روز بر شقاوت خود در شکار این موجود افزوده اند و هزاران روش را از جمله هوازنی یا تیزاندازی هوایی به جمعی از گله این پرنده، استفاده از سگ ها در شکار، ایجاد دام و تیراندازی به جوجه های چندماهه را به کار بسته اند.

ویسی، در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: کبک جزو تیره ماکیان بوده و شامل پرندگان خشک زی است و در ایران 6 گونه تیهو، کبک معمولی، بلدرچین، کبک چیل و دو گونه جیرفتی وجود دارد که از این گونه ها نیز فقط چهار گوه اول در کردستان پراکنش دارند.

وی افزود: اگرچه کبک در بیشتر مناطقه زاگرس پراکنش دارد، اما از گونه های ملی پرنده های استان کردستان محسوب نمی شود .

معاون محیط طبیعی اداره محیط یست استان کردستان، سمندر خال زرد و درخت ون را دو گونه ملی ثبت شده گیاهی و جانوری استان ذکر و بیان کرد: کبک جمعیت زیادی در همه زیستگاه ها دارد و مورد تقاضای شکارچیان است.

وی کبک را گونه نیازمند حفاظت ذکر کرد و ادامه داد: با توجه به تخریب زیستگاه های گونه کبک و شکار آن توسط مردم در فصل جفت گیری، این گونه باید مورد حمایت قرار گیرد.

به گفته ویسی، کبک سازگاری زیادی در همه زیستگاه ها ایران و زاگرس دارد و حتی در برخی مکان های شهر سنندج قابل مشاهده است، اما شکارچی های کبک در فصل زمستان و پاییز اقدام به تله گذاری در چشمه ها کرده و آنها را شکار می کنند.

وی ادامه داد: شکل نر و ماده کبک شبیه هم بوده و تنها فرقی که دارند این است که جنس نر آن دارای سیخکی بر روی پا است، گونه ماکیان نیز بال های کوتاه و گرد داشته و پروازهای سنگینی دارد.

معاون محیط طبیعی اداره محییط زیست استان کردستان در رابطه با علاقه و رابطه مردم کردستان با گونه کبک افزود: این عشق از دیرباز میان مردم بوده و گذشتگان کبک را در قفس به دلایلی چون دوری و شیدایی یار، در قفس نگه داری می کرند که درست نیست و درواقع کبکی که در قفس نگهداری می شوددشمن گونه های دیگر است.

وی خاطرنشان کرد: کبک های پرورشی نباید به صورت زنده در طبیعت رها سازی شوند چرا که احتمال انتقال بیماری و ژنتیکی و از بین بردن ژنتیک کبک های وحشی در طبیعت وجود دارد.

استان کردستان دارای پنج منطقه حفاظت شده شامل منطقه چلچمه و سارال به وسعت 97 هزار هکتار، منطقه حفاظت شده بیجار با وسعت ۳۲ هزار هکتار، منطقه بدر و پریشان قروه با وسعت ۴۳ هزار هکتار، منطقه حفاظت شده شاهو و کوسالان با وسعت ۵۷ هزار هکتار و منطقه عبدالرزاق سقز با وسعت ۳۹ هزار هکتار و پناهگاه حیات وحش زریوار با وسعت بیش از سه هزار هکتار و چندین منطقه شکار ممنوع است.

انتهای پیام