به گزارش ایسنا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌ فرهنگی و گردشگری، گلفام شریفی، عضو هیأت علمی این پژوهشگاه در نشست «میراث‌ آب و مسأله خشکسالی» که همزمان با هفته پژوهش در روز دوشنبه ۲۸ آذرماه برگزار شد، با اشاره به پیامدهای انسان‌شناختی خشک شدن قنات‌های یزد، گفت: گزارش‌های بسیاری از خشک شدن قنات و چاه‌های استان یزد و پیش‌روی آب شور در مناطق مختلف استان یزد انتشار یافته است، اما به نظر من یکی از مهم‌ترین آسیب‌های خشکسالی، متأسفانه پیامدهای نامطلوب انسان‌شناختی است.

او به اختصار به برخی پیامدهای ناگوار انسان‌شناختی خشک شدن قنات‌های یزد اشاره کرد و افزود: مهم‌ترین پیامد خشک شدن قنات‌ها تاثیر آن بر روابط اجتماعی مردم یزد است. روابط میان مقنیان و شغل مقنی‌گری، نداشتن علاقه نسل جوان به این شغل و همچنین کار گروهی مقنیان یا به عبارت دیگر ابعاد اجتماعی یاری‌گری آن‌ها کمرنگ شده است.

این عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با بیان‌ این‌که با شناخت عناصر فرهنگی و انسان‌شناختی هر منطقه جغرافیایی می‌توان روند افزایشی خشکسالی را کنترل کرد، گفت: استفاده صحیح از آب‌های زیرزمینی، اعمال روش‌های آبیاری کم‌مصرف، وجود قنات‌های کارآمد، عدم حفر بی‌رویه چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق در مناطق مختلف و به‌کارگیری روش‌های بی‌ضرر کشاورزی، روش‌هایی هستند که خشکسالی و در پی آن قحطی را به تأخیر خواهند انداخت، اما بی‌توجه به این مسائل و سپردن مسؤولیت به افراد غیر متخصص و از همه مهم‌تر تأمین نکردن بودجه کافی برای مقابله با خشکسالی و اجرا نکردن قراردادهای سازمان‌های مسؤول، خشکسالی را به بروز قحطی و خشکسالی و از سوی دیگر نابودی آیین‌ها و باورها خواهد کشاند، بنابراین با رعایت این مسائل در حد بضاعت می‌توان راه‌هایی برای پاسداشت آیین‌ها و مسائل انسان‌شناختی قنات‌ها به کار برد.

آزاده پشوتنی‌زاده ـ عضو دیگر هیأت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری ـ درباره «عروسک گل‌گشنیزی» و نقش آن در باران‌خواهی و طلب شفا برای کودکانی که بیماری ریوی دارند به مواردی همچون بافتن پارچه، پرورش کرم ابریشم، نقش بانوی بلد، بکارگیری سبزی گشنیز، جمع آوری پول، پخت نان و پولی که در این مراسم از موبدان زرتشتی جمع‌آوری و به مصرف هزینه‌های لایروبی می‌رسد، اشاره کرد و به تشریح هر یک پرداخت.

او افزود: برای تهیه غذاهای مورد استفاده در این مراسم گوشتی ذبح نمی‌شود و عروسک نیز در آخر به مکان‌های مقدس برده و فروخته شده و پول آن صرف کارهای خیر می‌شود.

در ادامه ژیلا مشیری ـ مردم‌شناس و کارشناس پژوهشکده مردم‌شناسی ـ با اشاره به این‌که در سال‌های اخیر آب و خشکسالی اثرات سویی بر محیط‌زیست و زندگی مردم داشته است، افزود: به همین خاطر در پژوهشکده مردم‌شناسی سلسله پژوهش‌های گسترده‌ای با این موضوع در حال انجام است. توسعه روزافزون فعالیت‌های کشاورزی و صنعتی باعث شده هدر رفت آب در کشاورزی بیشتر احساس شود. تحقیق و نموداری که بر این اساس انجام شده نشان می‌دهد که ایران تا سال ۲۰۴۰، ۸۰ درصد از منابع آبی‌اش را از دست می‌دهد.

این پژوهشگر با اشاره به سیاست اجرای آبیاری قطره‌ای به جای آبیاری قدیمی و مشکلات آن، اظهار کرد: تغییر شیوه کشت در مناطق کویری مانند گرمسار و کمبود آب در این منطقه باعث شده که مردم در این مناطق از بارش کمِ باران رنج ببرند و از طرفی سیاست جهاد کشاورزی برای جایگزین کردن محصولات همچون زیتون، پسته و زعفران با استقبال مواجه نشده است.

انتهای پیام