این نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر در گفت‌وگویی با ایسنا خاطرنشان کرد: بعضی رفتارها در قبال جوانان، با پیشینه فرهنگی کشور ما هماهنگ نیست و ما را دچار آسیب می‌کند.
نعیمی در این گفتگو که همزمان با اجرای نمایش میدانی «جهان بانو» انجام شد، تحلیل خود را درباره نمایش‌های میدانی ارایه کرد و نسبت به پیامدهای برخی برخوردهای اشتباه فرهنگی هشدار داد.
او در آغاز درباره اجرای نمایش‌های میدانی توضیح داد: اجرای نمایش‌های میدانی اگرچه در کشور ما و در شکل نوین آن، گونه‌ای نسبتاً جدید است، اما در دنیا سابقه‌ای طولانی دارد و اکنون هم در بسیاری از کشورهای دنیا به بهانه‌های مختلف برگزار می‌شود. این گونه نمایش‌ها معمولاً در فضاهای خارج از شهر و در لوکیشن‌های طبیعی همچون دشت‌ها، تپه‌ها یا ساحل دریاها به شکلی باشکوه ارائه می‌شود.
نعیمی اضافه کرد: در کشور ما شاید نزدیک‌ترین تجربه به نمایش میدانی که اتفاقاً از قدمت زیادی نیز برخوردار است، «تعزیه» باشد؛ نمایشی که در محوطه‌های وسیع و میادین اصلی شهرها و روستاها اجرا می‌شود.
او اجرای نمایش‌های میدانی را یکی از راه‌های ارتقای فرهنگی و شاد کردن مردم دانست و افزود: نمایش‌های میدانی می‌توانند به عنوان یکی از اشکال فرهنگی در جهت شاد کردن جامعه و بویژه جوانان موثر باشند. اصولا نمایش‌های میدانی، داستان پیچیده‌ای ندارند و بلکه از فرم‌هایی ساده برخوردار هستند و عموماً با استفاده از جلوه‌های ویژه یا امکانات محیطی پیام را به مخاطب منتقل می‌کنند. بنابراین، انتقال پیام در آنها با سرعت و عمق بیشتری صورت می‌گیرد؛ به‌ویژه این که در همه جای دنیا، این آثار معمولاً در مناسبت‌های خاص ملی و مذهبی اجرا می‌شوند. البته در برخی آثار جنبه سرگرمی و پرکردن اوقات فراغت مخاطبان بر بحث انتقال پیام غلبه پیدا می‌کند.
محدودیت‌های افراطی، جوانان را عاصی می‌کند
این مدرس تئاتر با ابراز تاسف از اِعمال برخی محدودیت‌های سختگیرانه در رابطه با جوانان اضافه کرد: ایجاد محدودیت‌های افراطی، جوانان را عاصی می‌کند که نتیجه‌اش می‌شود جوانان خشمگین در کف خیابان‌ها، در حالیکه در شرایط طبیعی، یک جوان باید ۵ روز در هفته کار کند و دو روز هم فرصت تفریح و تمدد اعصاب داشته باشد بدون اینکه کسی برای او محدودیتی افراطی ایجاد کند ولی متاسفانه گاهی محدودیت‌ها به شکل افراطی رخ می‌دهد، مثل اینکه دختران و بانوان جامعه ما اجازه ورود به ورزشگاه‌ها را هم ندارند.
او با اشاره به هزینه بالای اجرای نمایش‌های میدانی ادامه داد: در کشور ما نمایش‌های میدانی در سال‌های اخیر با حمایت برخی نهادهای حاکمیتی مثل سازمان اوج و حوزه هنری اجرا شده است، چرا که هزینه اجرای این نمایش‌ها به نسبت آثار داخل سالن بسیار بالاست. بعید است که تهیه‌کنندگان بخش خصوصی وارد این فضا بشوند زیرا متاسفانه در کشور ما ثباتی برای سرمایه‌گذاری در زمینه فرهنگ وجود ندارد. به این معنا که هیچ تضمینی وجود ندارد که اجرای یک اثر هنری که با مجوز وزارت ارشاد روی صحنه است، دچار مشکل نشود. چه بسیار نمایش‌هایی که با وجود داشتن مجوز هم دچار مشکل شده‌اند. بنابراین کدام سرمایه‌گذار خصوصی جرات کار کردن در این حوزه را پیدا می‌کند.
نمایش‌های میدانی، دچار محدودیت موضوعی هستند
این بازیگر با اشاره به محدودیت موضوعی نمایش‌های میدانی اضافه کرد: ایرادی ندارد که سازمان‌هایی مانند اوج یا حوزه هنری از اجرای نمایش میدانی حمایت کنند اما مسئله اینجاست که این حمایت‌ها صرفاً به اجرای آثار مناسبتی و مذهبی محدود شده است. به عبارت دیگر، اغلب این نمایش‌ها موضوعاتی مذهبی یا درباره جنگ تحمیلی دارند. اگر چه پرداختن به این موضوعات درجای خودش لازم است اما این که محتوای همه نمایش‌های میدانی به این سوژه‌ها محدود شود، منطقی نیست زیرا ظرفیت محتوایی نمایش‌های میدانی بسیار بالاست.
نعیمی یادآوری کرد: در گنجینه ادبیات و وقایع تاریخی کشورمان متون بسیار جذابی داریم که کاملاً قابلیت اجرا در نمایش‌های میدانی را دارند. نمونه بارز این آثار هم داستان‌های شاهنامه فردوسی است که متاسفانه کاملاً مغفول مانده است. مگر می‌توان وقایع تاریخی همچون حمله مغول‌ها به ایران یا حمله افغان‌ها در دوران صفویه و مقاومتی که مردم کشورمان در مقابل این حوادث داشتند را نادیده گرفت؟ ما مشاهیر فرهنگی زیادی چه در پیش از ورود اسلام و چه در تاریخ پس از اسلام داریم که می‌تواند هسته دراماتیک نمایشنامه‌های میدانی قرار بگیرد و اتفاقا این نمایش‌هاست که می‌تواند عموم مردم را جذب کند.
نباید صرفاً به چند اسم خاص و تکراری بسنده کرد
این کارگردان افزود: به نظر من متأسفانه یک نوع یک سویه‌نگری محتوایی در اجرای این نمایش‌های میدانی صورت گرفته که حتماً مدیران سازمان اوج باید برای رفع آن تمهیدی بیندیشند و دایره متون و نویسندگان و کارگردانان را بازتر کنند. نباید صرفاً به چند اسم خاص و تکراری بسنده کرد بلکه لازم است از ایده‌های هنرمندان خلاق و جوان با سلیقه‌های مختلف بهره ببریم. در حال حاضر بیشتر هنرمندان راستین و متخصص ما با خون دل کار می‌کنند و به نظر می‌رسد هدف از اجرای نمایش‌های میدانی با موضوعات مذهبی یا جنگی، بیشتر کسب درآمد باشد. ایرادی هم ندارد که تعدادی از هنرمندان از این راه درآمدی به دست آورند ولی چه خوب است که حامیان مالی این آثار، هم نگاه خود را به موضوعات گسترش دهند و هم به هنرمندان متخصصی که می‌توانند سازنده این آثار باشند. فراموش نکنیم با این مرزبندی‌ها به کجا رسیدیم؟ چقدر توانستیم جوانان‌مان را به انچه مد نظر داشتیم، جذب کنیم. در حالیکه اگر کشوری خواهان بقاست، باید به ارزش‌های فرهنگی، قومی و ملی خود توجه کند. مانند چین یا ژاپن که با وجود همه پیشرفت‌های تکنولوژیک، همچنان به ارزش‌های ملی و فرهنگی خود وفادار هستند.
نعیمی با اشاره به رایگان بودن اجرای نمایش‌های میدانی نیز گفت: برخلاف تصور عمومی، من این موضوع را یک ایراد می‌دانم. اگر نمایش میدانی را جزیی از خانواده تئاتر می‌دانیم، باید بگویم که نمی‌توان با مفت ارائه کردن هنر تئاتر به آن کمک کرد. شاید این تصمیم (رایگان بودن نمایش) بر اساس شعار «تئاتر برای همه» باشد که من آن را یک شعار غلط و پوچ می‌دانم.
وی افزود: تئاتر برای همه یعنی چه؟ در هیچ جای دنیا حتی کشورهایی که در فرهنگ و هنر صاحب‌نام هستند، همه مردم به تئاتر یا سالن اپرا نمی‌روند. آن بخش از هنرهای نمایشی که عمومی و متعلق به همه محسوب می‌شود تلویزیون است. یعنی همه افراد از هر قشر و طبقه‌ای می‌توانند در خانه بنشینند و به راحتی با سریال‌های تلویزیونی که عموماً رایگان هستند سرگرم شوند.
افزایش مخاطبان کمّی دردی از تئاتر دوا نمی‌کند
نعیمی ادامه داد: وقتی چیزی را مفت به دست بیاوریم، مفت هم از دست می‌دهیم. در این مورد نیز مجانی‌بودن در بلندمدت ارزش این فعالیت فرهنگی را پایین می آورد. متولیان اجرای این نمایش‌ها باید نگاهشان را به این موضوع تغییر بدهند. بله، می‌توان تخفیف‌هایی را در فروش بلیت نمایش‌های میدانی درنظر گرفت یا شرایطی فراهم کرد که مخاطبان راحت‌تر به محل اجرا بیایند، اما من با این موضوع که هیچ مبلغی به عنوان هزینه بلیت دریافت نشود مخالفم. ما نباید به این فکر باشیم که همه مردم را پای اجراهای تئاتر بیاوریم چراکه بیش از آن که بحران مخاطب داشته باشیم، بحران مدیریت فرهنگی و هنری داریم. بنابراین افزایش مخاطبان کمّی با این شیوه‌ها دردی از تئاتر دوا نمی‌کند.
او با ابراز تاسف از وضعیت فرهنگی کشور هشدار داد: چرا هنرمندی را که با مجوز وزارت ارشاد اثری را روی صحنه برده، بازخواست می‌کنیم؟ فرزندان این کشور را به کدام اردوی فرهنگی هنری برده‌ایم که با فعالیت‌های هنری آشنا شوند؟ گاهی هم که آنان را به اردویی برده‌ایم، آنچنان وسیله رفت و آمدشان فرسوده بوده که فاجعه انسانی به بار آورده است. در حالیکه در همین کشورهای همسایه خودمان، گروه‌های هنری در آرامش و امنیت خاطر بیشتری کار می‌کنند و مسائلی مانند بازبینی هم ندارند. این گونه رفتارهای محدودکننده، در کشوری با سابقه فرهنگی ما جای تاسف دارد و همین رویه نادرست است که امروز چنین شرایطی را نظاره می‌کنیم.
نمایش «جهان بانو» تازه‌ترین محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج در زمینه نمایش میدانی است که به همت موسسه سیمای ققنوس در بوستان ولایت در حال اجراست. این نمایش روایتی از زندگی زنان تاریخ است و هر روز ساعت ۱۸ در بوستان ولایت تهران اجرا می‌شود. عوامل نمایش میدانی «جهان بانو» عبارتند از : تهیه کننده: علی اسماعیلی، کارگردان: حسن بزرا، مجری طرح: امیر حسین طهرانی، طراح نور: عباس رحمانی‌پور، طراح صحنه و دکور: مرتضی پورحیدری، مدیر تولید: داود طامهری، طراح صدا: عرفان حسن‌زاده، طراح جلوه‌های ویژه میدانی: یاسر یارمحمدی، مجری صدا: علی بیرنگ، مدیر تدارکات: تورج سلیمانی و طراح گریم: هاشم جوری.
انتهای پیام
نظرات