دکتر سید سروش قاضی‌نوری در گفت‌وگو با ایسنا، درباره چرایی استفاده نکردن از یافته‌های پژوهشگران علوم انسانی در تصمیم‌گیری‌ها، توضیح داد: به نظر من، باید کمی با دقت بالاتری به این موضوع نگاه کرد. من خیلی معتقد نیستم که از یافته‌های علوم انسانی استفاده نمی‌شود. چون کاربردهای علوم انسانی در زندگی افراد خیلی متفاوت و متنوع است و بسیاری اوقات متوجه نمی‌شویم که از دستاوردهای دانشمندان علوم انسانی در حال استفاده هستیم.

وی موضوع مهم دیگر را تنوع طیف پژوهشگران علوم انسانی عنوان کرد و گفت: منظور ما از پژوهشگر علوم انسانی چیست؟ ما طبقه‌ای از دانشجویان تحصیلات تکمیلی را داریم که قسمت عمده‌ای از پژوهش‌های علوم انسانی توسط این دانشجویان، انجام می‌شود. در مورد این پژوهشگران، بیشتر بحث آموزشی مد نظر قرار است و ما نباید انتظار داشته باشیم که یک دانشجوی فوق لیسانس در پایان‌نامه خود کار بدیعی انجام دهد. استثنا ممکن است وجود داشته باشد، ولی انتظار ما باید در این حد تنظیم شود که یک دانشجوی فوق لیسانس، تمرینی از تحقیق انجام می‌دهد.

رییس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، با بیان این‌که در این بخش، یک کژفهمی وجود دارد، گفت: کژفهمی این است که انتظار داریم که در همان لحظه، تحقیق دانشجو اثری بگذارد یا محصولی داشته باشد‍! در حالی که ما در حال تربیت نیرویی در دانشگاه هستیم که آن نیرو خودش ارزش اصلی است که خلق کرده‌­ایم. لذا باید حواسمان باشد که انتظارمان را تفکیک کنیم که کجا در حال تمرین پژوهش هستیم و کجا کار متمرکز انجام می‌دهیم.

قاضی‌نوری با بیان این‌که باید بین اساتید هیئت‌علمی نیز این تفکیک را قائل شد، توضیح داد: افرادی که در دانشگاه‌ها کار می‌کنند، عمده تمرکزشان بر روی تربیت دانشجو است و در فرآیند آموزش تحقیق به دانشجویان نیز تحقیقاتی انجام می‌شود که ممکن است خروجی آن‌ها منتشر شود.

وی خاطر نشان کرد: این افراد با پژوهشگرانی که به طور خاص در پژوهشگاه‌ها به صورت متمرکز به حل مسائل خاصی توجه دارند و پژوهش می‌کنند، متفاوت هستند. بنابراین؛ طبیعتاً انتظارات ما باید از این دو گروه متفاوت باشد و نباید از همه یک انتظار داشت و همه را با یک متر و سنجه بسنجیم. در صورتی که انتظار یکسان داشته باشیم، حاصل آن هیچ چیزی نخواهد بود؛ جز این‌که ناراضی باشیم.

رییس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور با اشاره به این‌که به این تفکیک باید در حوزه‌های تحقیقاتی نیز توجه داشت، اظهار کرد: باید انتظارات ما از افرادی که در حوزه‌های بنیادی‌تر کار می‌کنند نیز متفاوت باشد. مواردی مانند گسترش مرزهای دانش، نظریه‌های جدید، تالیف کتب درسی و ... را ممکن است بر اساس کاربرد فوری آن‌ها نتوان قضاوت کرد.

وی ادامه داد: چون نظریات جدید ممکن است سال‌ها بعد، حتی ۵۰ سال بعد مورد توجه قرار بگیرند و این در حالی است که در علوم مهندسی اگر یک تحقیق در پنج سال اول مورد توجه قرار نگیرد، دیگر امید زیادی به این‌که مورد توجه قرار بگیرد، نیست. چون باید در همان سال‌ها در لبه دانش مورد توجه واقع شود، ولی در علوم انسانی به این صورت نیست. به همین دلیل باید موضوعات را از هم تفکیک کنیم.

قاضی‌نوری به دانشمندان حوزه سیاست‌پژوهی که در حل مسائل کشور پژوهش می‌کنند، اشاره کرد و گفت: این پژوهشگران در مرز رشته‌های مختلف هستند. اینها باید مسئله حل کنند و روی مسائل خاص فکر کنند و روی مسائل کشور و جامعه از پیش تحقیق کرده باشند تا زمانی که کشور به آن‌ها احتیاج دارد، بتوانند راهنمایی درست ارائه دهند. بنابراین از این گروه نیز انتظارات متفاوت است.

وی با انتقاد از یکسان‌نگری، خاطر نشان کرد: چون ما می‌خواهیم همه پژوهشگران را با یک چشم ببینیم و با یک متر و یک معیار آن‌ها را بسنجیم، ممکن است که نتایج اشتباه بگیریم و سیاست‌گذاری‌هایی کنیم که منجر به ضعف در برخی حوزه‌ها شود.

رییس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، در پاسخ به این‌که آیا سیاست‌گذاران و مسئولین از یافته‌های پژوهش‌های انجام‌شده در این مرکز تحقیقات استفاده می‌کنند یا خیر، گفت: پژوهش‌هایی که ما سفارش می‌دهیم، یا نیاز امروز کشور است یا این‌که پیش‌بینی می‌کنیم این مسئله ظرف چند ماه و چند سال آینده مشکل کشور باشد. بنابراین ممکن است پژوهشگران ما پروژه‌هایی با اهداف بلندمدت یا در لبه دانش برای نوشتن مقاله‌های بین‌المللی تعریف کنند؛ ولی اولویت ما به واسطه ماموریتی که به عنوان یک اتاق فکر و شبکه سیاست پژوهی داریم، این است که تحقیقی تعریف کنیم که دقیقاً به مسائل امروز می‌پردازد.

وی ادامه داد: ممکن است بدانیم، یک موضوع در آینده تبدیل به مسئله می‌شود، متاسفانه بعضاً در کشور صبر می‌کنیم، یک مشکل حاد و برجسته شود و همه در مورد آن صحبت کنند، آن زمان به آن می‌پردازیم. این روندها قابل دیدن است و ما از قبل می‌دانیم که به چه سمتی می‌رویم و چه مشکلاتی پیش خواهد آمد و چه مسائلی برجسته خواهد شد، لذا عمده تحقیقات ما ناظر به یک مسئله خاص کشور در عرصه علم، فناوری و نوآوری است، مگر این‌که مباحثی در لبه دانش وجود داشته باشد که دانشمندانی که در مجموعه ما کار می‌کنند، هم‌زمان با پرداختن به مسائل روز، به خاطر علایق و چشم‌اندازشان در حوزه‌های بنیادی‌تر کار بکنند.

قاضی‌نوری با بیان این‌که کار مرکز تحقیقات سیاست‌ علمی کشور، متمرکز به مسائل نظام علم و فناوری و نوآوری است و کمتر مؤسسه‌ای به این مسائل می‌پردازد، گفت: برای مثال ما از دو سال پیش مطالعه روی برنامه هفتم توسعه را شروع کردیم و امروز دستاوردهای آن در حال استفاده است. همچنین در بحث تامین مالی نظام آموزش عالی ما به طور مستمر کار می‌کنیم و این موضوع همیشه مسئله نظام علم و فناوری و نوآوری کشور است. همچنین در مباحث آینده‌پژوهی کار می‌کنیم و خروجی آن‌ها خیلی زود به مسئله روز تبدیل می‌شود.

انتهای پیام