میثم نواییان، باستان شناس و مدیر موزه رشت در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه آیین‌های عاشورایی کهن‌الگوهای ایرانیان هستند که همواره با شور و استقبال برپا می‌شوند، اظهار کرد: تعزیه در گیلان قدمت تاریخی و کهن دارد، ریشه آن به حکومت آل بویه برمی‌گردد که برای نخستین بار در قرن سوم در منطقه بغداد اقدام به تعزیه خوانی کردند و اولین بار مراسم‌های عزاداری امام حسین(ع) را برپا نمودند.

وی افزود: با رجوع به تاریخ گیلان می‌خوانیم اولین آیین‌های تعزیه همزمان با دهه اول محرم، با محوریت بانوان بوده که به صورت خانگی با موضوع حضرت رقیه(س)، حضرت سکینه(س) و حضرت زینب(س) برگزار می‌شده است و فقط بانوان اجازه حضور و شرکت داشتند.

این پژوهشگر گیلانی تعزیه دیلمان، چهل‌منبر لاهیجان، کرنازنی رودسر، کرپ‌زنی، تعزیه سنتی ضیابر، علم‌بندان ماسوله، مراسم «زاره زاره» در غرب استان، علم‌واچینی و طشت‌گذاری را از جمله آیین‌های بومی و محلی ماه محرم در گیلان عنوان کرد و گفت: منطقه دیلمان و سیاهکل خواستگاه آل بویه بوده لذا تعزیه دیلمان از قدیمی‌ترین تعزیه‌ها در استان بوده و اولین آیین عاشورایی است که در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده و اکنون در روستای «کوه‌پس» برپا می‌شود.

وی ادامه داد: یکی دیگر از تعزیه‌های شاخص در گیلان، تعزیه امامزاده هاشم و آقاسید جلال‌الدین اشرف است که محلی و بومی هستند و همواره با استقبال عزاداران حسینی برگزار می‌شود.

نواییان افزود: جالب آن است که در برگزاری هر کدام از آیین‌های عاشورایی گیلان، زبان محلی جایگاه ویژه‌ای دارد لذا تعزیه و مرثیه گیلکی در گیلان مرسوم است و مرثیه‌های تالشی در گیلان همواره با سوز و گداز خوانده می‌شود.

مدیر موزه رشت تصریح کرد: در گیلان همزمان با نخستین روزهای ماه محرم که مقارن با آغاز سال قمری است، آداب گردگیری و شستشوی مساجد مرسوم است؛ در قدیم که مصالح مساجد بومی بود حتی آیین «گِل مالی» هم رواج داشت.

این پژوهشگر گیلانی با اشاره به پتانسیل گردشگری مذهبی در استان گفت: با توجه به شرایط خاص و آیین‌های عاشورایی که در گیلان وجود دارد، باید از این ظرفیت برای رونق گردشگری مذهبی و برای جذب گردشگران استفاده کنیم.

این باستان شناس گیلانی یادآور شد: کتاب «تعزیه در گیلان» تالیف فرامرز طالبی و عزت‌اله صمصام از انتشارات ایلیا به چگونگی و تاریخچه تعزیه در مناطق مختلف گیلان پرداخته است که علاقمندان می‌توانند با مطالعه این کتاب، بیشتر با آیین‌های عاشورایی گیلان آشنا شوند.

انتهای پیام