به گزارش ایسنا، مرکز جامع سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی رویان در سال ۱۳۹۸ تاسیس شد و ماموریت اصلی آن تجمیع و یکپارچه‌سازی مراکز مختلف تحقیقاتی، تولیدی و فناوری پژوهشگاه رویان است تا پویاتر و پرشتاب‌تر از پیش برای دستیابی به اهداف مجموعه از جمله: تولید محصولات فناورانه در حوزه بیوتکنولوژی و بیولوژی، تولید محصولات به منظور کاربرد در بالین، کمک به درمان بیماری‌های سخت و توسعه سلامت عمومی جامعه حرکت کند.

در آستانه چهل و دومین سالگرد تأسیس جهاد دانشگاهی، دکتر مسعود وثوق، عضو هیئت علمی و مدیر گروه پژوهشی پزشکی بازساختی پژوهشگاه رویان، در گفت‌وگو با ایسنا، یکی از دستاوردهای مهم این پژوهشگاه در حوزه پزشکی بازساختی و تولید محصولات دارویی حاوی سلول های بنیادی را تشریح کرد.

مدیر گروه پژوهشی پزشکی بازساختی پژوهشگاه رویان درباره پیشینه ایجاد حوزه پزشکی بازساختی گفت: پزشکی بازساختی یکی از حوزه‌های جدید در پزشکی نوین است که با توجه به پیشرفتی که در زمینه‌های مهندسی بافت، علوم بایومتریال و دانش سلول‌های بنیادی ایجاد شد، شکل گرفت. این علم، دو هدف عمده را دنبال می‌کند. ترمیم بافت‌ها و اندام‌هایی که دچار آسیب و تحلیل شده‌اند، اولین هدف پزشکی بازساختی است و رسالت دوم آن، جایگزینی بافت‌های غیرکارا با بافت‌های سالمی است که بتوانند فعالیت‌های فیزیولوژیک را انجام دهند.

دکتر وثوق افزود: ما در قرن حاضر شاهد جهش قابل توجهی در میانگین امید به زندگی در جوامع مختلف هستیم به معنای دقیق تر، در یکصد سال اخیر، معدل امید به زندگی در جوامع مختلف تا سه برابر افزایش پیدا کرده است. این افزایش به تغییرات مثبتی مانند گسترش واکسیناسیون، رعایت اصول بهداشتی، آب پاکیزه و معرفی آنتی‌بیوتیک ها مربوط می‌شود. افزایش چشمگیر امید به زندگی می تواند باعث شود بیماری ها و التهاب‌هایی که ماهیت مزمن دارند، بافت‌های مختلف را تخریب کنند که در نتیجه ما شاهد انواع ناتوانی‌ها در تمامی بافت‌ها و اندام‌های بدن خواهیم بود.

وی خاطرنشان کرد: پژوهشگاه رویان، نهادی است که ۳۱ سال پیش تاسیس شد و در طی این مدت، ابتدا بر روی ناباروری و بیولوژی تولیدمثل متمرکز شد و پس از آن دانش سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی را در دستور کار خود قرار داد. در زمینه دانش سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی ما از ابتدا نیاز داشتیم که این علم را در کشور خود بومی‌سازی کنیم. علوم پایه مرتبط با این دانش در کشور توسعه پیدا کرد و زمانی که ما علوم پایه مرتبط را توسعه دادیم و توانستیم مقاله‌های گوناگونی را در حوزه های مختلف منتشر کنیم، قدم بعدی این بود که این دانش را به صورت کاربردی در اختیار جامعه قرار دهیم. در حوزه پزشکی بازساختی، ابزار ما مهندسی بافت و سلول‌های بنیادی است. از این دو ابزار برای ترمیم و جایگزینی بافت‌های آسیب‌دیده استفاده می‌کنیم. حدود ۱۸ سال قبل، کارآزمایی‌های بالینی در این حوزه، در پژوهشگاه رویان آغاز شد و تیم‌های مختلف پژوهشی که در زیرگروه‌های فوق‌تخصصی مختلف فعالیت می‌کردند، از این ابزار در بهبود شرایط بیمارانی که به بیماری‌های مزمن و تحلیل برنده مبتلا بودند استفاده می‌کردند.

کاهش مشکلات بیماران مبتلا به کرون با سلول‌های بنیادی

مدیر مرکز سلول درمانی و پزشکی بازساختی پژوهشگاه رویان درباره بیماری‌هایی که پزشکی بازساختی برای درمان آن پاسخ‌هایی ارائه داده است، گفت: وقتی بحث بیماری‌های مزمن و تحلیل برنده مطرح می‌شود، ما حوزه‌های مختلف پزشکی را در نظر می‌گیریم مانند حوزه ارتوپدی، قلب و عروق، پوست، کبد، گوارش و غیره. در حوزه‌های مختلف کارهای متعددی انجام شده است؛ به طور مثال یکی از این فعالیت‌ها، برای بیماران کرون انجام شد. بیماری کرون، یک بیماری التهابی در سیستم گوارش است که در برخی از افراد منجر به ایجاد التهاب مزمن می‌شود و فرد را با چالش‌های مختلفی مواجه می‌کند. ما این مطالعه را با استفاده از سلول‌های بنیادی انجام دادیم و نتیجه آن، کاهش عوارض این بیماری برای مبتلایان به آن بود.

سلول‌های بنیادی و تاثیر آن‌ها بر درمان مشکلات پوستی

مدیر گروه پژوهشی پزشکی بازساختی پژوهشگاه رویان افزود: در حوزه ارتوپدی و بیماری استئوآرتریت در مفاصل مختلف، با استفاده از دانش سلول‌های بنیادی، محصولاتی را معرفی کردیم که می‌توانند موجب ترمیم غضروف مفصلی و کاهش التهاب و درد شود. در زمینه پوست و زیبایی، شاخص‌ترین موفقیتی که به دست آوردیم برای درمان بیماری پیسی، سال گذشته محصولی وارد فهرست دارویی کشور شد با نام ریکالرسل. در این بیماری (پیسی)، رنگدانه‌های نقاطی از پوست تحلیل و یا از بین رفته است. برای این بیماری محصول ریکالرسل یک سوسپانسیون سلولی از سلول‌های رنگدانه‌دار است به بیماران تزریق موضعی می‌کنیم. محصول ریکالرسل، وارد فهرست دارویی شده است و بیماران عزیز می‌توانند از خدمات این محصول استفاده کنند. محصول رنیودرم سل، برای ترمیم ضایعات پوستی که به دلیل زخم‌های آکنه یا چین و چروک‌های زودرس استفاده می‌شود. در تولید این محصول از فیبروبلاست‌های خود بیمار استفاده می‌شود، این فیبروبلاست‌ها، پوست آسیب‌دیده را ترمیم می‌کنند. این محصول در حال گذراندن کارآزمایی بالینی  است.

دکتر وثوق درباره محصول دارویی مزستروسل که برای بیماری‌های حوزه ارتوپدی تولید شده است، گفت: در مزستروسل از مزانشیم‌های مغز استخوان فرد استفاده می‌شود. این محصول هم در فاز سه مطالعات است. هدفگذاری ما طی سال‌های اخیر این بوده که حتی الامکان از محصولات اتولوگ به محصولات آلوژن تغییر مسیر دهیم. محصولات آلوژن امکان صنعتی‌سازی و تولید انبوه را دارند. زمانی که محصولات، اتولوگ باشند، جلوی تجاری‌سازی آن گرفته می‌شود. اتولوگ یعنی نمونه سلول بنیادی از فرد بیمار گرفته شود و آلوژن یعنی نمونه سلول بنیادی از یک اهدا کننده سالم گرفته شود.

همه افراد جامعه از زیست بوم نوآوری نخبگان بهره‌مند می‌شوند

وی با اشاره به شعار سال جهاد دانشگاهی درباره تاثیری که فراهم شدن زیست بوم نوآوری نخبگان برای دیگر بخش‌های جامعه دارد بیان کرد: وقتی زیست بوم نوآوری ایجاد می‌شود، افرادی که در آن زیست بوم زندگی و فعالیت می‌کنند فرصت شکوفایی خواهند داشت. زمانی هم که شرایط مناسب برای توسعه و رشد در کشور هم فراهم شود، طبیعتا افراد آن جامعه از مزایای زیست بوم ایجادشده مانند جهاد دانشگاهی بهره‌مند می‌شوند.

دکتر وثوق درباره مزیت‌های جهاد دانشگاهی گفت: باید ببینیم جهاد دانشگاهی نسبت به دیگر زیرساخت‌هایی که در حوزه پزشکی در کشور وجود داشته است؛ چه مزیت‌هایی دارد و بعد به شکل هوشمند این مزایا را تقویت کنیم. جهاد دانشگاهی دو مزیت عمده دارد که یکی از آنها نیروی انسانی و دیگری ساختار است. نیروی انسانی فعال در جهاد، نیروی انسانی متعهد و جهادی است که در قید و بند شرح وظایف بروکراتیک و نظام کار و پاداش مرسوم نیست. در ساختار جهاد دانشگاهی، موضوع چالاکی مطرح است. در این ساختار، بروکراسی اداری سنگینی که شاید در نهادهای دیگر به چشم بخورد، دیده نمی‌شود؛ همین موضوع می‌تواند به عنوان یک فاکتور تسهیل‌کننده پیشرفت معرفی شود.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان در پاسخ به پرسشی درباره امکان تبدیل شدن به قطب علمی منطقه با وجود تحریم‌ها و لازمه وقوع آن گفت: اگر بگوییم تحریم‌ها تاثیری بر روی کیفیت فعالیت‌ها و سرعت پیشرفت ما نداشته است، چندان صادق نبوده‌ایم. تحریم‌ها در جنبه‌های مختلف همچون تامین منابع و بودجه‌های پژوهشی، ارتباطات با مراکز پیشروی پژوهشی، تبادل دانشجو و استاد، برگزاری نشست‌های بین‌المللی و دسترسی به سایت‌های پژوهشی محدودیت ایجاد کرده است. از سوی دیگر، ما شاهد خودتحریمی‌هایی هم در داخل هستیم. این موضوع، همسو با تحریم‌های خارجی، تیشه به ریشه علم می‌زند. چیزی که ما در یک محیط علمی و پژوهشی برای رشد و توسعه بالنده نیاز داریم، ایجاد ثبات، آرامش روحی و اطمینان از آینده در میان محققان است.

انتهای پیام