نشست "تاریخ به روایت تصویر" از سلسله نشست‌های 400 سالگی بندرعباس با سخنرانی استاد احمد بازماندگان خمیری و با حضور علاقه‌مندان در سالن اداره‌کل تأمین اجتماعی بندرعباس برگزار شد.

احمد بازماندگان خمیری در این نشست، اشاره‌ای به روند شکل‌گیری بندرعباس داشت و اظهار کرد: قبل از شکل‌گیری بندرعباس، از روستاهای پراکنده‌ای همچون نخل ناخدا، سورو، ایسین، نایبند نام برده می‌شود که وظیفه باراندازی را بر عهده داشتند.

وی، سیر تاریخی جزیره هرمز را به همراه ارائه نقاشی‌ها و تصاویر به‌جای مانده تشریح و به توصیف شرایط اجتماعی و موقعیت سیاسی آن پرداخت و در ادامه از اهمیت و جایگاه مهم این جزیره در طول تاریخ و نقش آن در ساخت و شکل‌گیری بندرعباس سخن گفت.

وی ادامه داد: پرتغالی‌ها برای حفاظت از کشتی‌های خود قلعه گمبرون را بنا کردند، که با تصرف آن در دوره صفویه قلعه جدیدی به نام قلعه مبارکه عباسیه بنا شد و امسال شاهد چهارصدمین سالگرد نام‌گذاری آن هستیم که بعدها بندرعباس نامیده شد.

این استاد تاریخ افزود: در دوره میانه شهر از سه عنصر اساسی ارگ حکومتی، بازار و مسجد جامع برخوردار بود، و از آنجایی که بندرعباس فاقد دو عنصر بازار و مسجد جامع بود، شهر محسوب نمی‌شد و دلیل آن موقعیت جغرافیایی بندرعباس بود. بندرعباس یک بارانداز محسوب می‌شد و محل تخلیه و گذر کالا بود، همین امر و گرمای طاقت‌فرسا موجب شده بود ماه‌هایی از سال خالی از سکنه شود.

بازماندگان اظهار کرد: هم‌زمان با سقوط اصفهان و حمله افاغنه به بندرعباس شاهد افول بندرعباسی هستیم، که پس از دست به دست شدن قدرت سرانجام نادرشاه با تصرف بندرعباس اقدام به اخراج افاغنه کرد و یک تغییر ماهوی در عملکرد و کارکرد آن ایجاد و بندرعباسی را تبدیل به یک بندر نظامی کرد.

وی در ادامه افزود: بعد از مرگ نادرشاه ظهور متعدد مدعیان حکومت و بروز اختلافات، در سقوط اجتماعی-سیاسی و اقتصادی بندرعباس نقش داشتند، به طوری که در اواخر دوره زندیه بندرعباس از رونق افتاده بود. بندرعباس در این دوره چنان تضعیف شد که به بیان یک سیاح، تبدیل به یک روستای صیادی شده بود.

این استاد تاریخ به سیر تاریخی بندرعباس در دوره قاجار پرداخت و اظهار کرد: به دلیل عدم حضور حاکمان قدرتمند، بروز اختلافات و درگیری‌های داخلی درآمدهای بندرعباس به امامان مسقط اجاره داده شد و علیرغم اینکه از لحاظ سیاسی هیچ حاکمیتی در این منطقه نداشتند، به دلیل ضعف حاکمیتی ادعای سیادت و حاکمیت سیاسی کردند. در این دوره عمانی‌ها در رقابت با بوشهر سعی در احیای بندرعباس داشتند که موفق نشدند.

نویسنده و استاد تاریخ در ادامه به بازپس‌گیری بندرعباس در دوره ناصرالدین‌شاه اشاره و عنوان کرد: خرید کشتی پرسپولیس در راستای صیانت، تأمین امنیت و حفاظت از جزایر در همین دوره صورت گرفت.

وی با اشاره به اینکه به هرمزگانی بودن خود افتخار می‌کنم، گفت: بندرعباس تنها شهر در ایران است که در آن معبد هندوها وجود دارد و در طول تاریخ هیچ اثر یا گزارشی مبنی بر وجود تعصب مذهبی در آن دیده نمی‌شود به‌طوری که تمام گروه‌های مذهبی اعم از شیعه، سنی، یهودی و مسیحی با آرامش در کنار هم زندگی می‌کردند.

بازماندگان از سدیدالسلطنه به عنوان پدر خلیج‌فارس شناسی نام برد و تصریح کرد: او اولین شخصی است که در بندرعباس کار علمی و مستند در مورد خلیج‌فارس و کرانه‌های آن انجام داد و راه‌اندازی قرائت‌خانه، احداث نخستین نظام آموزشی جدید و کمک به اخراج انگلیسی‌ها ازجمله اقدامات و دستاوردهای او محسوب می‌شود.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه پیام نور مرکز بین‌الملل قشم خاطرنشان کرد: ما باید با نگاه به گذشته خود و اقتباس از ساختارهای آن، تلاش کنیم در طراحی و معماری شهری و ساختمان‌ها و المان‌های شهر، معماری سنتی و فرهنگ و گذشته‌مان را بکار بریم.

وی با اشاره به اینکه در زمینه تاریخ اجتماعی بندرعباس کم‌کاری مشاهده می‌شود، عدم وجود نگاه فرهنگی را درد بندرعباس دانست و بیان کرد: خلیج‌فارس متعلق به ماست و ما سردمداران آن هستیم، بنابراین نباید تنها نگاه سیاسی به آن داشت بلکه با نگاه و اقدامات فرهنگی همواره نگاهبان خلیج‌فارس باشیم.

وی ضمن تأکید بر اهمیت جمع‌آوری اسناد در خصوص تاریخ اجتماعی بندرعباس و قرار دادن این اسناد در اختیار محققین و پژوهشگران، ابراز امیدواری کرد که با همت مسئولین و همراهی مردم این مهم صورت گیرد.

به گزارش ایسنا، در طی نشست تصاویر مربوط به گذشته بندرعباس توسط احمد بازماندگان خمیری ارائه و از ساحل‌گردی و حضور در شربت خانه‌ها به عنوان سرگرمی‌های مردم در آن دوران نام برده شد. وی در پایان به سؤالات علاقه‌مندان حاضر در نشست پاسخ گفت.

انتهای پیام