با توجه به اینکه نوروز مهم‌ترین آیین میان تمام جشن‌های ایرانیان است، آداب‌ و رسوم بسیاری با خود به همراه دارد. یکی از این رسوم که در سال‌های اخیر کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، مراسم عیدگاه است. البته این آیین هنوز در برخی از روستاهای شهرستان قوچان برگزار می‌شود.

در گذشته مکان‌هایی در روستاها و شهرها به نام عیدگاه یا نوروزگاه وجود داشت که در ۱۲ روز عید مردم در آن منطقه جمع شده و به شادی می‌پرداختند. مراسم در این مکان‌ها به این‌ صورت برگزار می‌شد که زنان تا ظهر رقص و پایکوبی کرده و بعد از ظهر مردها در همان مکان کشتی کردی یا همان کشتی با چوخه برگزار می‌کردند. این مراسم تا پایان روز سیزدهم در همان مکان ادامه داشت و در روز سیزدهم تمام کشتی‌گیران و پهلوانان با هم به رقابت می‌پرداختند.

مهدی رحمانی قوچانی در مقاله‌ای تحت عنوان جشن مردگیران در سرزمین قوچان منتشر شده، در فصلنامه باغ خبوشان از چگونگی برگزاری این آیین باستانی گفته است.

در روزهای نوروزی در شهر کنونی قوچان، در باغ‌هایی محصور که آن را «عیدگاه» می‌نامیدند هرگونه وسایل سرور و شادمانی در حد ساده و طبیعی فراهم بود و مردم بعضی از روزهای عید را در عیدگاه به شادمانی می‌گذرانیدند. در گوشه‌ای از باغ «عاشق چی‌ها» مشغول نواختن دُهل، سُرنا (به گویش قوچانی: زُرنه) و قُشمه بودند، دریک سوی دیگر باغ که دارای درختان تنومند زردآلو و توت و بید بود، تاب‌هایی انداخته بودند، جوانان و به ویژه زنان جوان با مهارتی شگفت، به گفته قوچانی‌ها «باد می‌خوردند».

وی می‌افزاید: در گوشه‌ای دیگر از باغ جوانان به بازی «اُوپشتک» که خود یک نوع ورزش محلی محسوب می‌شد، سرگرم بودند و در ساعاتی از روز نیز رقص‌های محلی قوچان اجرا می‌شد، در این زمان بود که برخلاف عادات معهود و معمول، زنان و دختران بی‌محابا و بدون هیچ پروایی از مردان به رقص و پای‌کوبی گروهی می‌پرداختند.

رحمانی معتقد است: در همین عیدگاه‌های نوروزی بود که گزینش همسر و جواب دادن دختر به‌ گونه‌ای بس زیبا و دل‌نواز در پیرایه‌ای از رسم و سنت گهگاه به وقوع می‌پیوست. دختری که می‌دانست مورد نظر جوان دلخواهش است که تمایل ازدواج با او را دارد، از پشت سر و به‌ صورت ناگهانی دستش را به شانه‌ جوان می‌زد و به‌ سرعت می‌گذشت و به این‌گونه تمایل و رضایت خویش را برای همسری اعلام می‌نمود.

از آنجا که تنوع و تعداد آیین‌ها و آداب‌ و رسوم دلیل غنای فرهنگی یک جامعه است می‌توان گفت مردم این سرزمین از فرهنگ غنی برخوردارند که باید آن را نسل به نسل به بهترین نحو به آیندگان منتقل کنند.

در این روزگار که بحران هویت بسیار نمایان شده باید کوشید تا این فرهنگ را حفظ و پررنگ‌تر از گذشته به نمایش دربیاوریم و با تلاش برای پیوند نسل جدید با رسوم آیینی آن‌ها را دل‌بسته فرهنگ غنی و بومی سرزمین خود کنیم چرا که آداب‌ و رسوم ستون‌های زندگی ما هستند و یکی از راه‌های حفظ آن بازگشت به آیین‌ها و آداب‌ و رسوم است.

انتهای پیام