فردین حکیمی در گفت‌وگو با ایسنا گفت: استان البرز به عنوان کوچکترین استان کشور با مساحت  حدود ۵۱۷ هزار هکتار (معادل۰.۳  درصد مساحت کشور)، دارای چهار منطقه تحت مدیریت شامل منطقه حفاظت شده البرز مرکزی، رودخانه حفاظت شده کرج، منطقه شکار ممنوع طالقان و منطقه شکار ممنوع تالاب صالحیه است. مجموع وسعت این مناطق در استان بالغ بر ۱۵۵ هزار هکتار بوده که حدود ۳۰ درصد از پهنه وسعت استان را به خود اختصاص داده است.

حکیمی با اشاره به اینکه البرز همچنین به عنوان یکی از مهمترین زیستگاه‌های جانوران بومی، مهاجر زمستان گذران و مهاجر عبوری در ایران است، تصریح کرد: وسعت و وضعیت خاص توپوگرافی و شرایط متفاوت اقلیمی در استان البرز شرایط کم نظیری را برای زندگی گونه‌های مختلف حیات‌وحش فراهم کرده و سبب شده تا تنوع گونه‌ای بالایی در این منطقه از کشور به وجود آید. از جمله این زیستگاه‌ها که برپایه سیمای ظاهری و ساختار پوشش گیاهی تعیین شده اند می‌توان زیستگاه‌های کوهستانی و صخره‌ای، زیستگاه‌های کوهپایه‌ای و تپه ماهوری و دشتی و زیستگاه‌های آبی را نام برد.

وی ادامه داد: از مجموع گونه‌های جانوری مهره دار شناسایی شده در ایران، تاکنون ۴۰۸ گونه از مهره‌دار در زیستگاه‌های متنوع کوهستانی، دشتی و تالابی استان البرز شناسایی و ثبت شده ‌است که حدود ۳۶ درصد گونه‌های مهره‌دار ایران را شامل می‌شوند.

مدیر کل محیط زیست البرز با بیان اینکه پرندگان با ۳۰۴ گونه متنوع‌ترین رده مهره‌داران استان البرز هستند، گفت: این تعداد، حدود ۵۷ درصد گونه‌های پرندگان ایران را به خود اختصاص داده است.  راسته عقاب‌سانان با ۲۱ گونه بیشترین فراوانی را دارند و کمترین فراوانی به راسته شاهین‌سانان با یک خانواده، یک جنس و ۶ گونه تعلق دارد. ۱۷ گونه از پرندگان استان البرز ازجمله گونه‌های بالابان، کرکس کوچک، اردک سرسفید وکورکور بال سیاه در فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) قرار دارند.

به گفته حکیمی ۴۵ گونه از پرندگان استان البرز در فهرست ضمائم معاهده کنوانسیون منع تجارت گونه‌های جانوری و گیاهی در معرض خطر انقراض در جهان- سایتیس CITES -قرار دارند.

وی اضافه کرد: گونه‌های کبک دری، آبچلیک خالدارپاسبز، عقاب شاهی و شاهین در ضمیمه Ιتحت کنترل شدید تجارت و ۴۱ گونه نیز در ضمیمه ΙΙ  با اعمال مقررات معاهده سایتیس قرار گرفته است.

وی ادامه داد: پستانداران با ۴۶ گونه دومین رده مهره داران از نظر تنوع با ۲۲.۵ درصد گونه‌های پستاندار ایران را به خود اختصاص داده‌اند.

به گفته مدیر کل حفاظت منیط زیست البرز ۷ گونه از پستانداران استان در فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) قرار دارند.

حکیمی تصریح کرد: گونه‌های پلنگ، زرده بر، کل و بز و قوچ و میش در فهرست گونه‌های آسیب‌پذیر (VU) آورده شده‌اند. شنگ، کفتار راه راه و کیسه دهان برانت (طلایی) از گونه‌های نزدیک به  تهدید (NT) استان البرز هستند.

وی با بیان اینکه۹ گونه از پستانداران استان البرز در فهرست سایتیس CITES قرار دارند، اظهار کرد: گونه پلنگ و شنگ در ضمیمه Ι تحت کنترل شدید تجارت و ۷ گونه وشق اوراسیایی(سیاه گوش)، گربه جنگلی، گربه وحشی، گرگ خاکستری، خرس قهوه ای و زرده در ضمیمه ΙΙ با اعمال مقررات معاهده سایتیس قرار گرفته اند.

وی با اشاره به اینکه رده خزندگان با ۴۴ گونه سومین رده مهره‌داران از نظر تنوع با بیش از ۱۶ درصد گونه‌های خزنده ایران را به خود اختصاص داده، گفت: راسته مارسانان با ۶۹ گونه دارای بیشترین تنوع است و کمترین تنوع به راسته لاک پشت سانان با ۲ گونه تعلق دارد. ۶ گونه از خزندگان استان البرز در فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) قرار دارند. افعی لطیفی(افعی دماوندی) ( پراکنش شمال شرق استان) به دلیل تعداد کم و تهدیدات ناشی از تغییرات محیطی یا بوم‌شناختی در فهرست گونه‌های در معرض خطر انقراض (EN) آورده شده‌است. همچنین گونه های لاک پشت مهمیزاد، آگامای سر وزغی ایرانی و افعی البرزی در فهرست گونه‌های آسیب پذیر (VU) قرار دارند.

به گفته حکیمی ۳ گونه از خزندگان استان البرز در فهرست سایتیس CITES قرار دارند. گونه افعی البرزی و بزمجه در ضمیمه Ι تحت کنترل شدید تجارت و گونه کورمار در ضمیمه ΙΙ با اعمال مقررات معاهده سایتیس قرار گرفته اند.

وی در مورد رده ماهیان تصریح کرد: رده ماهیان با ۱۱ گونه، ۷ درصد گونه‌های ماهیان آب‌های داخلی ایران را به خود اختصاص داده است. از میان این رده، راسته کپورسانان با ۷ گونه دارای بیشترین تنوع و کپوردندان ماهی شکلان با یک گونه، کمترین تنوع را به خود اختصاص داده‌اند. ۲ گونه از ماهیان استان البرز در فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) قرار دارند. همچنین گونه های سفید ماهی جویباری و سس ماهی بزرگ یا زرده پر در فهرست گونه‌های آسیب پذیر (VU) آورده شده‌اند.

مدیر کل محیط زیست البرز ادامه داد: رده دوزیستان با یک راسته، ۳ خانواده (خانواده وزغ های حقیقی، قورباغه های درختی حقیقی و قورباغه های راستینیان)، ۳ جنس و ۳ گونه ۷ درصد گونه‌های دوزیست ایران را شامل می‌شوند. همچنین رده دوزیستان کمترین تنوع رده ای در بین مهره داران استان البرز را به خود اختصاص داده است.

به گفته حکیمی از بین گونه های جانوری شناسایی شده در استان، عقاب‌ طلایی به عنوان نماد جانوری البرز معرفی شده است.

وی به برخی تهدیدات حیات وحش  در البرز اشاره کرده و گفت: تخریب و جزیره‌ای شدن زیستگاه‌ها ناشی از اجرای پروژه‌های عمرانی و راهسازی بدون رعایت ملاحظات زیست محیطی ازجمله آزاد راه تهران – شمال و ... یکی از تهدیدات است.

این مسئول همچنین  ورود فاضلاب‌های صنعتی و شهری به اکوسیستم‌های آبی به‌ویژه تالاب صالحیه را  یکی از تهدیدات حیات وحش عنوان کرد و این موضوع را ناشی از  بی توجهی مسئولان وقت شهرک‌های صنعتی به ایجاد سیستم‌های تصفیه فاضلاب در زمان صدور مجوز ایجاد شهرک دانست.

وی ورود و معرفی غیراصولی و مهار نشده گونه‌های غیربومی به زیستگاه‌ها در اثر عدم آگاهی افراد از جمله رهاسازی سنجاب درختی در محدوده شهرستان ساوجبلاغ و ... را از دیگر معضلات حیات وحش البرز برشمرد.

 حکیمی افزود:  شکار غیرقانونی، وجود سلاح‌های غیرمجاز و همچنین صدور مجوزهای حمل سلاح بدون در نظر گرفتن جمعیت قابل برداشت حیات وحش، حضور دام بیش از ظرفیت در زیستگاه های حیات وحش و تخریب بی رویه مراتع  نیز از جمله تهدیدات است.

وی ادامه داد: نتیجه این افزایس حضور دام، افزایش میزان تعارضات حیات وحش و جوامع محلی (حضور حیات وحش در مستثنیات و باغات اشخاص به‌دلیل کمبود مواد غذایی)و همچنین شیوع بیماری های مشترک در بین دام‌های اهلی و حیات وحش است. نبود قوانین و مقررات کافی برای برخورد قانونی با دام‌های غیرمجاز در مناطق نیز باید به مشکلات اضافه شود

وی به برخی دیگر از تهدیدات حیات وحش در استان اشاره کرد و گفت: عدم توجه به ارزش‌های گوناگون حیات وحش در برنامه ریزی‌های توسعه، زنده گیری و تجارت غیرقانونی گونه‌های جانوری و علاقمندی افراد به خرید و نگهداری گونه‌های جانوری در اسارت، نبود امکانات، تجهیزات و نیروهای محیط بان از جمله این مشکلات است.

وی با گلایه از اجرایی نشدن دستورالعمل کنترل جمعیت سگ‌های بلاصاحب، تصریح کرد: افزایش جمعیت سگ‌ها و از سوی دیگر عدم مدیریت پسماند و غذادهی به آن‌ها به‌ویژه در حاشیه زیستگاه‌های حیات وحش منجر به ورود سگ‌ها به زیستگاه‌ها، حمله به حیات وحش و همچنین دورگ شدن با گرگ‌ها(گرگاس) می‌شود.

به گفته این مسئول شیوع بیماری‌های مشترک دام‌های اهلی و حیات وحش به‌ویژه طاعون نشخوارکنندگان کوچک ناشی از عدم واکسیناسیون کامل دام‌ها و تداخل زیستگاه‌ها و آبشخورها است. وی همچنین خشکسالی های متوالی در استان، تلفات حیات وحش ناشی از تصادفات جاده‌ای به دلیل عدم نصب علائم هشداری در مسیرها منتهی به زیستگاه‌های حیات‌وحش را از دیگر تهدیدات برشمرد.

حکیمی وجود چهار منطقه تحت مدیریت با وسعت بالغ بر ۱۵۵ هزار هکتار و حدود ۳۰ درصد از پهنه وسعت استان را جزو قوت‌ها و فرصت‌های البرز برشمرد و اظهار کرد: تنوع زیستی بالا در استان علی‌رغم وسعت محدود آن، افزایش آگاهی، حساسیت و علاقه عمومی در سطح جامعه به‌ویژه حامیان حیات وحش نسبت به ارزش‌های حیات وحش در سال‌های اخیر، وجود مراکز تیمار، بازپروری و قرنطینه حیات وحش و مراکز نگهداری موقت حیات وحش به‌ویژه گونه های آسیب دیده، همچنین وجود سمن‌ها و حامیان حیات وحش در استان از دیگر  نقاط قوت البرز است.

مدیر کل محیط زیست البرز به برخی راهکارهای اجرایی برای بهبود شرایط حیات وحش استان اشاره کرد و گفت: رفع تعارضات و تهدیدات موجود در زیستگاه‌های حیات وحش، جلوگیری از تخلیه آلودگی ها به‌ویژه پسماند و فاضلاب‌ها در زیستگاه‌های حیات‌وحش و توسعه و بکارگیری تکنولوژی‌های نوین برای مدیریت و حفاظت گونه های جانوری از جمله برخی ازین راهکارهاست.

حکیمی همچنین جمع آوری سلاح‌های غیرمجاز و صدور پروانه حمل سلاح شکاری متناسب با جمعیت حیات وحش، پیشگیری از شیوع بیماری‌های حیات وحش به‌ویژه بیماری‌های مشترک دام‌های اهلی و حیات وحش، جلوگیری از ورود گونه‌های جانوری غیربومی مهاجم در زیستگاه‌های حیات وحش، لحاظ کردن ارزش‌های متنوع گونه های جانوری در برنامه های توسعه و فعالیت های عمرانی کشور، حفظ یکپارچگی زیستگاه‌ها و جلوگیری از جزیره‌ای شدن آن‌ها و برقراری تعادل بین تعداد دام و ظرفیت مراتع را از راهکارهایی دانست که اجرایی شدن آن‌ها می‌تواند به کاهش معضلات و تهدیدات حیات وحش استان منجر شود.

انتهای پیام