زمین، یکی از شگفتی‌های آفرینش است و با آغاز عصر ماشین و پیشرفت‌های صنعتی و علمی و رشد روزافزون علم‌گرایی، راه تسلط انسان بر آرزوی دیرینه‌اش یعنی تسلط بر طبیعت تا اندازه زیادی هموار شد. مسألـه آلودگـی زمیـن یکـی از مسائل عمده محیط زیست و دغدغه عمده‌ای برای دست اندرکاران محیط زیست در سراسر جهان است. مسأله میزان تولید زباله در سراسر جهان و یافتن محل دفن صحیح و بهداشتی آن از مسائل مهم به خصوص در کشورهای کوچک و در حال توسعه است.

به گزارش ایسنا، استان خراسان جنوبی با محاط شدن بین دو کویر بزرگ لوت و مرکزی و همچنین بادهای ۱۲روزه سیستان حدود ۲۰ سال خشکسالی در وضعیت حساس تری واقع است؛ پدیده خشکسالی در عرصه‌های منابع طبیعی، فقر پوشش گیاهی و فرسایش خاک رابه همراه دارد و شیوع آفات و بیماری‌ها نیز در مراتع و جنگل‌ها از جمله آثار این پدیده است.

این زنگ‌ها برای زمین به صدا درآمد 

فاطمه دعاگویان، معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی به ایسنا گفت: تقریباً چند دهه است که زنگ‌های خطر برای زمین به صدا درآمده است و روزی نیست که خبرها و گزارش‌هایی از سراسر جهان مخابره نشود و بیانگر نگرانی عمیق کارشناسان از تخریب محیط زیست و به خطرافتادن زندگی بر روی کره زمین نباشد.

وی با بیان اینکه ر قانون اساسی(اصل ۵۰) نیز حفظ محیط زیست و منابع طبیعی، وظیفه همگانی شمرده شده و آن دسته از فعالیت‌های اقتصادی آلوده‌کننده و مخرب جبران‌ناپذیر محیط زیست، ممنوع اعلام شده است، افزود: آلودگی هوا، افت آب‌های زیرزمینی،  نشست زمین، خشک شدن تالاب‌ها و افزایش کانون‌های بحرانی فرسایش بادی و چشمه‌های تولید ریزگرد به دلیل خشک شدن تالاب‌ها و دریاچه‌ها از مهم‌ترین تهدیدات زمین در ایران است.

وی با اشاره به اینکه عدم تعادل بین توسعه و ظرفیت طبیعت را جدی ترین چالش زمین دانست و بیان کرد: بزرگترین مشکل زمین در کشور، عدم تعادل بین توسعه و ظرفیت‌های طبیعت است، ادامه داد: زمین تنها عرصه موجود برای فعالیت‌های حیاتی توسعه‌ای تفرجی و حتی زیاده خواهی‌های بشر است، بنابراین بدیهی است که از جهات مختلف تحت فشار و تهدید قرار دارد.

دعاگویان بیان کرد:  به طور کلی وضعیت در استان تقریبا مناسب بوده اما با توجه به شرایط اقلیمی و فقر نسبی پوشش گیاهی در برخی نقاط استان و همچنین در حال توسعه بودن استان، حساسیت ویژه‌ای در برقراری رابطه مناسب بین پایداری توسعه و حفظ مولفه‌های آب و خاک نیاز است.

وی با اشاره به سیاست‌های مردم و دولت در داشتن زمین پاک، افزود: برقراری تعادل و توازن بین توسعه و ظرفیت‌های طبیعی کشور، جلوگیری از مصرف بی رویه منابع ،جلوگیری از فعالیت‌های اقتصادی آلوده کننده و مخرب جبران ناپذیر محیط زیست و جلوگیری از نابودی جنگل‌ها و مراتع و پوشش گیاهی و تغییر کاربری اراضی طبیعی به زمین‌های با کاربری‌های غیر از جمله این اقدامات است.

معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی تصریح کرد: بسیاری از تبعات زیست محیطی برای تمام زیستگاه‌های زمین مشترک هستند؛ لذا عملکرد و اقدام هماهنگ را می‌طلبد؛ برای رسیدن به این نتیجه کشورهای صنعتی الزامات اخلاقی و معنوی مشخصی در قبال کشورهای در حال توسعه دارند؛ پیشرفت به سوی پایداری نیازمند شرکت موثر تمامی گروه‌های جامعه است. بنابراین فرق گذاشتن بین اولویت‌های کشاورزی و واقعیت‌های زیست محیطی واقع گرایانه نیست.

دعاگویان بیان کرد: در کنوانسیون تغییرات اقلیمی نیز دو عامل اصلی گازهای گلخانه‌ای، تغییر در پوشش خاک و تغییر در کاربری اراضی مورد توجه بوده است؛ خاک ذخیره اصلی کربن کره زمین است و فعالیت‌های کشاورزی عمده که در انتشار گازهای گلخانه‌ای و به راه انداختن یا تشدید تخریب خاک نقش دارند، عبارتند از جنگل‌زدایی، سوزاندن زیست‌توده (بیوماس)، کشت، استفاده از کودهای آلی، کاربرد کودهای نیتروژن‌دار و چرای دام. پاک تراشی شدید پوشش گیاهی که عامل اصلی تخریب خاک است، یکی از موضوعات اصلی  این کنوانسیون هستند.

راهی بی بازگشت 

علیرضا نصرآبادی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی به ایسنا گفت: یکی از پدیده‌های ممصنوعی ناشی از برداشت بی رویه از سفره‌های آب‌های زیرزمینی و پدیده‌هایی مثل خشکسالی و کمبود منبع آب زیرزمینی، پدیده نشست زمین است.

وی با بیان اینکه طرح‌های آبخیزداری راهکاری برای مقابله و جلوگیری از گسترش فرونشست زمین در این منطقه است، افزود: باید گفت پدیده فرونشست راهی بی بازگشت است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با بیان اینکه این ناشی از برداشت بی رویه آب‌های زیرزمینی صورت می‌گیرد، تصریح کرد: زمانی که نشست زمین ظهور و بروز پیدا کرد عملا نمی‌شود کار خاصی انجام داد، اما در راستای پیشگیری و کاهش سرعت این پدیده، یکی از بهترین اقدامات حفاظت ازمنابع آب، اصلاح روش‌های آبیاری و تغییر الگوی کشت است.

وی با اشاره به اینکه مهم ترین و پیشگیرانه ترین روش در این حوزه اجرای طرح‌های آبخیزداری است، اظهار کرد: در استان خراسان جنوبی در دشت سرایان به طور ویژه پدیده فرونشست زمین را داریم که خوشبختانه از اولین شهرستان‌هایی است که اقدامات حوزه آبخیزداری ملی در آن انجام شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی تصریح کرد: از جمله اقدامات خوبی که در این منطقه انجام شد، ایجاد سد شهید پارسا که بزرگ ترین حوزه آبخیزداری شهرستان به لحاظ وسعت و گستردگی روستاها در بالادست این منطقه است بوده و این حوزه در سنوات ۱۳۸۳به بعد تکمیل شد و درسال‌های اخیر بازنگری از این پروژه در برنامه است.

نصرآبادی با بیان اینکه مدیریت منابع آب با اجرای طرح‌های آبخیزداری و مدیریت برداشت سفره‌های زیرزمینی باید به گونه‌ای باشد که از بروز پدیده فرونشست زمین جلوگیری کند، افزود: با عملیاتی شدن و بروز این پدیده جبران بسیار سخت خواهد بود چراکه بافت سفره از بین رفته است.

وی اظهار کرد: حوزه‌هایی مثل کریمو مصعبی جزو طرح‌های اجرایی هستند که تکمیل شدند و به مرحله بازنگری رسیدند؛ همچنین یکی از بزرگ ترین پروژه‌های استان در شهرک هاشمیه در سطح حوزه‌های آبخیزداری شهرستان درحال انجام است.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با اشاره به مشکل دیگری در حوزه منابع طبیعی، گفت: در سال‌های اخیر و با توجه به خشکسالی‌های گسترده در کشور و پایین آمدن سطح منابع آبی در اثر کاهش نزولات جوی، خطر آتش سوزی مراتع و جنگلها جدی است.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی افزود: آتش زدن بقایای محصولات کشاورزی می‌تواند موجب افزایش نیاز زمین به کود و آب بیشتر ، به علت فقدان مواد غذایی خاک و شور بودن آن شود و باعث افزایش آلودگی‌های زیست محیطی و تشدید بیماری‌های عفونی ، سرطان و ریه شود.

نصرآبادی یادآور شد: اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری برای مدیریت و بهره وری از سیلاب و رواناب، اصلاح و توسعه پوشش گیاهی در جنگل و مرتع، طرح‌های مدیریت مناطق بیابانی و جنگل‌های طبیعی و دست کاشت و عملیات حفاظتی فیزیکی و گشت و مراقبت، از برنامه‌های کاری حوزه برای سازگاری با پدیده‌ها و پیشگیری و کاهش اثرات خشکسالی است.

انتهای پیام