به گزارش ایسنا، عبارت «ذرات معلق» اصطلاحی است که به گرد و غبار موجود در هوا که عمدتاً ناشی از فعالیت صنایع هستند گفته می‌شود. ذرات معلق با توجه به اندازه و قطر خود به دو دسته مهم ذرات با قطر کمتر از ۲.۵ میکرون یا PM2.5 و ذرات با قطر کمتر از ۱۰ میکرون یا PM10 تقسیم می‌شوند. شواهد علمی نشان داده‌اند که قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض PM2.5 و PM10 باعث ایجاد اثرات سوء بهداشتی در انسان گردیده و بیماری‌های قلبی عروقی، تنفسی و عروق مغزی را به دنبال دارد. همچنین از دیگر اثرات ذرات فوق می‌توان به اثر بر عملکرد شش‌ها، افزایش فشارخون، نارس زایی، کاهش وزن نوزادان و افزایش مرگ و میر کودکان اشاره کرد.

یکی از صنایع مهم که آلاینده‌های منتشره از آن، تأثیرات کوتاه‌مدت و میان‌مدت خطرناکی بر محیط زیست و سلامت انسان دارد کارخانه‌های آسفالت گرم هستند. آسفالت گرم، مخلوطی از مصالح سنگی خرد شده و ۴ تا ۵ درصد قیر گرم است که بر حسب نوع دانه‌بندی و غیر مصرفی در دمای حداقل ۱۰۵ تا ۱۶۳ درجه سانتی گراد تولید می‌شود. تولید آسفالت مانند هر فرآیند دیگری که در آن مواد، گرم و یا سوزانده می‌شوند طیف وسیعی از آلاینده‌ها را که یکی از مهم‌ترین آن‌ها ذرات معلق هستند وارد اتمسفر می‌کند و در صورت عدم استفاده از روش‌های کنترلی به هنگام تولید محصول می‌تواند باعث وارد آمدن آسیب‌های جدی بر سلامت فرد و محیط زیست گردد.

در این خصوص، محققان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران با توجه به اهمیت موضوع، یک مطالعه پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن وضعیت پراکنش ذرات معلق خروجی از کارخانه‌های آسفالت در منطقه جنوب غرب تهران مورد ارزیابی علمی واقع شده است.

این مطالعه در صنایع آسفالت یک مجتمع معدنی در جنوب غرب تهران انجام شد و برای اجرای آن، ابتدا میزان انتشار ذرات PM2.5 و PM10 خروجی از دودکش‌های کارخانه‌های آسفالت محاسبه گردید و سپس نحوه پراکنش آن‌ها با استفاده از یک مدل ریاضی برای متوسط زمانی 24 ساعته و یک‌ساله تا شعاع 50 کیلومتری از مجتمع ترسیم گردید.

نتایج این پژوهش نشان داد اگرچه میزان انتشار ذرات ناشی از کارخانه‌های آسفالت جنوب غرب شهر تهران در میزان قابل‌قبولی قرار دارد، اما باعث تأثیرگذاری بر روی کیفیت هوای مناطق اطراف مجتمع معدنی و تا حدودی شهر تهران می‌گردد.

بر این اساس، اثرات تجمعی صنایع مختلف منطقه می‌تواند باعث کاهش کیفیت هوا و افزایش احتمالی خطرات بهداشتی در جوامع اطراف مجتمع گردد.

نبی اله منصوری، استاد گروه مهندسی محیط‌زیست واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران و همکارانش دراین‌باره توضیح می‌دهند: «نتایج بررسی‌های ما نشان داد بیشترین میزان غلظت ذرات معلق، در داخل مجتمع معدنی بوده که با فاصله گرفتن از مجتمع از میزان آن‌ها به‌تدریج کاسته می‌شود».

آن‌ها می‌افزایند: «پراکندگی ذرات در جهت بادهای غالب به‌صورت یکنواخت بوده و بیشینه غلظت‌های PM2.5 و PM10 در بازه زمانی 24 ساعته به ترتیب در شهر قدس، شهریار، اندیشه و مرکز تهران بوده است. همچنین پراکنش ذرات به سمت شهر تهران تا مناطق شرقی آن ادامه داشته است».

بااین‌حال طبق نتایج فوق، پراکندگی ذرات در دوره متوسط سالیانه در پهنه مدل‌سازی چندان چشمگیر نبوده و حداکثر تا مناطقی در غرب و جنوب غرب تهران رسیده است.

به گفته منصوری و همکارانش، «با توجه به میزان انتشار ذرات از کارخانه‌های آسفالت و نیز جهت باد غالب منطقه، فعالیت این کارخانه‌ها در میزان آلودگی هوای مناطق اطراف نیز شهر تهران تأثیرگذار هستند. همچنین با توجه به استقرار صنایع از جمله‌ای تولید شن و ماسه، کارگاه‌های بتن‌سازی و تولید قطعات در داخل و اطراف این مجتمع، اثرات تجمعی این صنایع می‌تواند باعث افزایش غلظت ذرات معلق در هوا گردد».

آن‌ها معتقدند: «این امر می‌تواند منجر به افزایش میزان آلودگی هوا و نیز افزایش ریسک خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با ذرات در جوامع در معرض گردد. لذا انجام مطالعه در مورد بررسی میزان پراکنش تجمع آلاینده‌های صنایع مختلف منطقه بر روی جوامع اطراف پیشنهاد می‌گردد».

این یافته‌ها را فصلنامه علمی پژوهشی «مهندسی بهداشت محیط» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی البرز منتشر کرده است.

انتهای پیام