به گزارش ایسنا به نقل از رادیو گفت‌وگو، یک پژوهشگر موسیقی با بیان اینکه فرهنگ منطقه شرق ایران، بخش‌هایی از پاکستان، خراسان بزرگ و افغانستان را در بر می‌گیرد که به عصر مفرق باز می‌گردد، گفت: «اگر به آثار تمدنی این مناطق نظیر ترکمنستان، شمال افغانستان، بخش‌هایی از تاجیکستان و غرب شبه‌جزیره هندوستان برویم، به فرهنگی کهن می‌رسیم.»
وی همچنین اظهار کرد: «آثار تاریخی کشف شده در این نواحی، نمونه‌هایی از موسیقی را ارائه می‌دهد. حتی در روی سنگ نقش برجسته‌ای داریم که در موزه استانبول قرار دارد. این تکه از یک ظرف سنگی جدا شده است و به تپه‌ای باستانی در عراق تعلق دارد.
حال ممکن است این سوال پدید آید که یک ظرف شکسته در دیاله عراق چه ارتباطی با منطقه سیستان و بلوچستانِ ایران کنونی پیدا می‌کند؟ پاسخ اینجاست که این ظرف سبک هنریِ خاصی از نوازندگی را به تصویر کشیده است. بدین صورت که سه نوازنده چنگ در پیش رو قرار دارند و ظاهراً یک نوازنده کوبه‌ای و یک کرنانواز نیز در انتها دیده می‌شود و این گروه در حال حرکت و راه رفتن هستند.»
وی چنین سبکی از نوازندگی را به یکی از کهن‌ترین سبک‌های موسیقی در ایران باستان و بین‌النهرین تشبیه کرد و اضافه کرد: «این موسیقی در قالب "پس‌مایه" در معابد وجود داشت و نشان می‌داد که یک گروه نوازندگی سازمان یافته بوده است.»
به گفته این پژوهشگر همچنین این نوع از موسیقی نوازی به حدود ۴۵۰۰ تا ۴۷۰۰ سال گذشته باز می‌گردد و برآمده از فرهنگِ جیرفتی است.
مجدی که در برنامه اینجا چراغی روشن است حاضر شده بود، با این توضیح، به تقسیم‌بندی‌های موسیقی سیستان و بلوچستان امروزی پرداخت و گفت: «در این خطه‌گونه موسیقی آئینی، مراسمی، فولک و صدایی برآمده از حنجره به صورت یک‌ساز را مشاهده می‌کنیم. همچنین موسیقی عزاداری از سوی بانوان نواخته می‌شود؛ درست مانند آنچه در میان قوم بختیاری می‌بینیم.»
همچنین فاروق رحمانی، پژوهشگر موسیقی سیستان و بلوچستان با اشاره به جغرافیای موسیقیایی این منطقه، اظهار کرد: «بلوچ‌ها حتی تا کشور کویت گسترش یافته‌اند و وسعت منطقه‌ای و جمعیتِ آن‌ها بسیار زیاد است. در این بین زبان مشترک است اما لهجه‌ها بسیار متعدد و متنوع است؛ با این وجود بلوچ‌ها حامل نوعی وحدت با یکدیگرند. موسیقی و فرهنگ بلوچستان ایران و پاکستان کاملاً مشابه است و حتی زاهدان در شمالِ استان سیستان و بلوچستان، قرابتی فرهنگی و موسیقیایی با شمالِ خطه پاکستان دارد.»
رحمانی در عین حال تفاوت‌های نغمات و گونه موسیقایی در چابهار و زاهدان را متفاوت توصیف کرد و ادامه داد: «در این خطه لیکوهای آوازی رواج دارد که دارای جملاتی بسیار کوتاه و اصیل است و به نسبت مکران، ساده‌تر است.»
انتهای پیام
نظرات