«سپاهیان و سرداران دوران صفویه دو سبیل بزرگ و چماقی داشته‌اند که مرتب آن را نمو و جلا می‌داده‌اند و تا بناگوش می‌رسانیده‌اند که مانند قلابی در آنجا بند می‌شد. شاه‌عباس کبیر سبیل را آرایش صورت می‌شمرد و بر حسب بلندی و کوتاهی آن بیشتر و کمتر حقوق می‌پرداخت. این نوع اضافه‌حقوق و مزایا که صرفا برای خاطر سبیل پرداخت می‌شد، در عرف و اصطلاح عوام به «باج سبیل» تعبیر گردید؛ زیرا سبیل‌دارها تنها به همان اکتفا نمی‌کردند، بلکه غالبا و به‌زور از کدخدایان و روستاییان و طبقات ضعیف نیز پول و جنس و اسب و آذوقه می‌ستاندند. این زورگیری بعدها در معنی رشوه هم رواج یافت. 

برگرفته از: ریشه‌های تاریخی امثال و حکم، مهدی آملی پرتوی؛ فوت کوزه‌گری، مصطفی رحماندوست.»

منبع: صفحه گروه واژه‌گزینی فرهنگستان و زبان ادب فارسی 

انتهای پیام