آزاده کوفگر، مدیر واحد تجسمی و گالری‌های حوزه هنری اصفهان می‌گوید: نمایشگاه «پرده‌های خیالی نگاری عاشورا» با نگاهی به میراث ناملموس و رفتارهای اجتماعی مذهبی مردم اصفهان و تجلی آن در هنرهای تجسمی در سه بخش برپا شده است؛ پرده خیالی‌نگاری عاشورایی اثر داوود زندیان در گالری تک اثر، سه پرده خیالی‌نگاری متعلق به گنجینه موزه هنرهای معاصر اصفهان اثر استاد عباس گیاهی در گالری گلستان و دو پرده دیگر از زنده‌یاد گیاهی نیز در گالری بوستان به نمایش درآمده که از مجموعه شخصی علیرضا بطلانی و علی عطریان در اختیار حوزه هنری اصفهان قرار گرفته است.
او ادامه می‌دهد: مستند «مروری بر زندگی استاد عباس گیاهی» به کارگردانی مصطفی حیدری نیز در این نمایشگاه در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است.
مجتبی شاهمرادی، رئیس حوزه هنری اصفهان نیز در حاشیۀ برگزاری این نمایشگاه با اشاره به پیشینیۀ نقالی و پرده‌خوانی اظهار می‌کند: پیشینه نقالی و پرده‌خوانی با همه انواع و اشکال آن به پیش از اسلام می‌رسد. تأثیر این شیوه اجرایی بر مخاطب، به قدری بوده که از آن برای تهییج و برانگیختن سپاهیان ایرانی مدد می‌جستند. نشانه‌هایی از اشکال گوناگون نقالی نیز از قرون چهار و پنج روایت شده اما رواج و توسعه پرده‌خوانی، چنان که در سفرنامه‌های جهان‌گردان نیز می‌خوانیم، به دوره‌های صفویه و قاجاریه برمی‌گردد.
او می‌افزاید: «پیترو دلاواله»، جهانگرد ایتالیایی دوره صفویه از مجلس روضه‌ای در اصفهان یاد می‌کند که فردی روحانی در هنگام خواندن روضه، متناسب با موضوع، شمایل‌ها و پرده‌هایی که بر آنها چهره‌هایی نقاشی شده بود را به مخاطبان حاضر در پای منبر نشان می‌داده است.
شاهمرادی با بیان اینکه نقالی هم در فضای بسته مانند قهوه‌خانه و هم در فضای باز صورت می‌گرفته و متناسب با فضای اجرا، مشتریان ثابت یا متغیری داشته، تأکید می‌کند: ظرفیت‌های این هنر ترکیبیِ رو به فراموشی به قدری زیاد و جاذبه‌های آن چنان منحصر به فرد است که حتی در این قرن سرشار از نور و حرکت و صدا با جلوه‌های گوناگون و شعبده‌وارش، هنوز جایگاهی در میان علایق و تفریحات مردم دارد و اگر ضمن احیای آن به مقتضیات زمان و نیازهای زمانه توجه بیشتری شود، می‌تواند در قامت یک رسانه تأثیرگذار به حیات فرهنگی-هنری خود ادامه داده و همچنان بستری برای انتقال فرهنگ از دیروز به امروز و فردا باشد.
به گزارش ایسنا و به نقل از روابط عمومی حوزه هنری اصفهان، مهدی تمیزی، مدیر موزه هنرهای معاصر اصفهان هم سابقه تاریخی نقش انداختن روی پارچه در ایران را مربوط به دوره ساسانیان می‌داند و می‌گوید: در پرده‌های خیالی‌نگاری نوعی تنوع تکرار وجود دارد و برای پرداختن به تنوع تکرار در پرده‌های خیالی‌نگاری نخست باید به وعظ اشاره کرد؛ واعظ روایتی را قرن‌ها تکرار می‌کند و ارزش آن وعظ، غیر از مغز و معناگرایی رویداد مدنظر واعظ، تنوع در ارائه است. شیوه روایت کردن، حزن و فراز و فرود، فربه یا مختصر بیان کردن و بسیاری از فرم‌ها، واعظ را از واعظان دیگر متفاوت می‌کند، هرچند که روایت همچنان یکی باشد. پرده‌های خیالی‌نگاری نیز کارکردی چنین دارد.
محمد ایزدخواستی، مدیر دفتر نمایندگی کمیسیون ملی یونسکو در اصفهان، نظر خود را درباره این نمایشگاه چنین شرح می‌دهد: ذهن انسان در مواجهه با پرده‌های عاشورایی به شدت درگیر عالم خیال هنرمند صاحب‌اثر می‌شود. انتقال پیام عاشورا اصلی‌ترین کارکرد این پرده‌هاست اما جدا از این موضوع با ساختاری پیچیده مواجه می‌شویم که چیزی فراتر از تحلیل هنری این آثار را می‌طلبد.
او معتقد است که رموز نهفته در این آثار، در گستره فرهنگ، اجتماع و تاریخ نهفته است؛ در نتیجه در بررسی آنها به مجموعه پاسخ‌هایی می‌رسیم. اگر بخواهیم این پیچیدگی‌ها را در کنار مفهوم و پیام نهفته در اثر تحلیل کنیم، می‌بینیم که نگاهی بینارشته‌ای و بینافرهنگی در ذات این آثار وجود دارد و شاید این پیچیدگی‌ها ناشی از آن باشد. یکی از مهم‌ترین دلایل شکل‌گیری این ساختار پیچیده را نیز باید در مسائل فرهنگی و اجتماعی جامعه ایرانی ردیابی کنیم.
ایزدخواستی خاطر نشان می‌کند: ایرانیان در طول تاریخ به خاطر شرایط زیستی خود همواره در ایجاد یک رویداد یا خلق یک اثر هنری به دنبال شیوه بیانی منحصر به فرد و خلاق می‌گشته‌اند چون همواره نیاز داشتند به شیوه بیانی پیچیده‌تر از بیان ساده دست پیدا کنند. پرده‌های عاشورایی نیز تنها در یک اثر تجسمی خلاصه نشده و کهکشانی از معانی را در خود جای داده‌اند به‌طوری‌که از کودکان گرفته تا افراد مسن با آن ارتباط برقرار می‌کنند.
انتهای پیام
نظرات