جلال ذکایی، کارشناس چاپ و نشر در نوشتاری به مناسبت روز «صنعت چاپ» (۱۱ شهریورماه) که در اختیار ایسنا قرار داده، نوشته است: «شاید ۲۰۰ سال پیش که حاج زین‌العابدین مطعبه‌چی اولین چاپخانه سنگی و سربی را در تبریز دایر کرد، فکرش را هم نمی‌کرد که روزی فرابرسد که دنیای صفر و یک جای حروف سربی و دستگاه‌های زمخت چاپ را بگیرد. بوی تونر و جوهر سالونت جایگزین بوی مرکب شود و نرم‌افزارهای آنلاین، چرتکه را کنار بزنند.
حتی بسیاری از مردم عادی هنوز هم باور نمی‌کنند که دنیای دیجیتال به اعماق زندگی بشر رسوخ کرده و باید با این فضا کنار بیایند. جهان در گذار از آنالوگ به دیجیتال، حال و هوای تازه‌ای را تجربه می‌کند. هر روز از گوشه و کنار جهان خبرهای متنوعی بگوش می‌رسد؛ کاهش مصرف کاغذ، تغییر ذائقه مخاطبان، رشد نشر الکترونیک و کتاب‌های صوتی، پایگاه‌های خبری برخط، توسعه پلتفرم‌های آنلاین، همه و همه حکایت از آن دارند که آینده متعلق به دیجیتال است.
صنعت چاپ ایران چندی است که با ماجرای دیجیتال دست و پنجه نرم می‌کند و با این واقعیت کنار آمده است که باید این فضا را جدی بگیرد، هر چند هنوز هستند کسانی که افتخارشان به خوردن نان بازوی‌شان است.
تا پیش از این کمتر کسی فکر می‌کرد لباس و پوشش انسان‌ها هم شکل و شمایل خود را تغییر دهد، اما چاپ دیجیتال حوزه پوشاک را تحت تاثیر قرار داد و امروز محصولات دکوراتیو، لباس و دیزاین داخلی منازل همه و همه رنگ و بوی چاپ دیجیتال به خود گرفته‌اند.
با چاپ در مقابل تقاضا (pod) سد مستحکم تیراژ به یک‌باره فرو ریخت و چاپکاران سنتی را با چالشی جدی مواجه کرد، تا آن‌جا که ناگزیر به تغییر ساختارهای حداقل تیراژ چاپی شدند و شمارگان هزارتایی جای خود را به نسخه‌های محدود داد.
در دنیای دیجیتال روزنامه‌ها قبل از این‌که چاپ شوند خوانده می‌شوند و کتاب‌ها پیش از آن‌که به پیشخان کتابفروشی‌ها برسند در گوشی‌های همراه ذخیره شده‌اند.
تکنولوژی RFID و NFC، گوشی‌های هوشمند را به شعبه بانک همراه تبدیل کرده و بسته‌بندی نیز کاهش جعل و تقلب را مدیون این تکنولوژی می‌داند.
کارگران چاپ امروز بیش از دانش رنگ و چاپ باید به نرم‌افزارها مسلط شوند و کارفرمایان چاپی نیز به موازات فراگیری دانش مدیریت و تسلط بر فرایند چاپ دیجیتال، باید به کسب و کار آنلاین رو بیاورند و این حوزه را جدی بگیرند.
سرعت تغییر در نوآوری‌های جدید آن‌چنان عرصه را بر دست‌اندرکاران چاپ تنگ کرده که برای عقب نماندن از قافله تکنولوژی باید هرروز سایت‌ها و مجلات تخصصی را مرور کنند.
صحافی و عملیات تکمیلی نیز تحت نفوذ و سیطره دیجیتال قرار گرفته است. با این حال، تمرکز بر روی دستگاه‌های چاپ دیجیتال و تعبیه آن در خط صحافی است. به عنوان مثال ماشین‌های مبتنی بر مفهوم چاپ کتاب بر حسب تقاضا که متشکل از تجهیزات چاپ و صحافی در یک خط هستند و بنا به تقاضا می‌توان سفارش یک و یا چندنسخه‌ای کتاب و با حذف تجهیزات صحافی چاپ روی اوراق مجزا را فراهم ساخت و تولیدی سیال را در اختیار می‌گذارد.
هیچ کس واقعا نگرانی‌های چاپ دیجیتال را نمی‌داند، اما همه موافقند که می‌تواند این صنعت را به طور قابل توجهی تغییر دهد. جالب است که هیچ کس در مورد چگونگی به دست آوردن مشتریان بیشتر برای کسب و کار خود نیز صحبت نمی‌کند و این بدان معناست که دیجیتال‌سازی می‌تواند اکنون این امر را عهده‌دار شود.
تمرکز جهان بر حفظ محیط زیست و استفاده کمتر از پلاستیک و یا حتی مرکب‌های دوستدار زمین، تمرکز تولیدکنندگان ماشین آلات را بر روی پایداری محیط زیست بیشتر کرده است و محدودیت در منابع انرژی سمت وسوی تولید تجهیزات را به سمتی سوق داده که در آینده باید منابع کمتر و کمتری را از نظر برق، آب و به ویژه مواد مصرفی استفاده کنند.
از سوی دیگر تحولات چاپ دیجیتال، سازوکارهای نظارتی دولت را نیز با چالش بازنگری مواجه ساخته است. بدون تردید ابزارهای نظارتی و کنترلی سابق، پاسخ‌گوی نیازهای جدید نیست و حاکمیت چاره‌ای ندارد جز بازنگری در قوانین و دستورالعمل‌های پیشین و اندکی تسامح در تدوین ضوابط جدید.
در یک کلام فضای جدید نیازمند نگاه جدید است؛ نگاهی فراگیر، به‌روز و مبتنی بر دانش.
صنعت چاپ باید بپذیرد با روش‌های سنتی نمی‌توان به نیازهای جدید پاسخ داد.
همه باید بپذیریم آینده صنعت چاپ متعلق به دیجیتال است.»
انتهای پیام
نظرات