کمال‌الدین ناصری در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص بررسی برنامه وزیر نیروی پیشنهادی دولت سیزدهم و چالش‌های حوزه آب در کشور اظهار کرد: مهندس محرابیان وزیر نیروی پیشنهادی آقای رئیسی را بر اساس عملکرد گذشته و برنامه‌ای که ارائه شده از سمت ایشان می‌توان قضاوت و پیش‌بینی کرد. ما می‌توانیم به برنامه‌ای که برای وزارت ارائه دادند، نگاهی بیندازیم. کلیاتی در برنامه است که ایرادی نمی‌توان به آن وارد کرد.

وی با بیان اینکه با ورود به جزئیات، به خصوص در قسمت راهکارها و رویکردهایی که ارائه کرده‌اند، چند مورد وجود دارد که جای تامل دارد، افزود: در یکی از بندهایی که در بحث آب‌ در برنامه ایشان وجود دارد، به تکمیل طرح‌های نیمه تمام سدها پرداخته‌اند و تکمیل طرح‌های نیمه  تمام را جزو اهداف خود آورده‌اند. اینکه احداث سد جدید جزو برنامه‌های ایشان نیست، جای خوشحالی دارد. ولی تکمیل طرح سدها که جزو برنامه‌های ایشان است، محل انتقاد است.

عضو هیات علمی دانشکده منابع‌طبیعی و محیط‌زیست دانشگاه فردوسی مشهد با انتقاد از سد سازی بی‌رویه در کشور عنوان کرد: آیا وقت آن نرسیده است که پول مملکت را برای ساختن سدها هدر ندهیم؟ تا کی قرار است این روند را ادامه دهیم؟ دیگر جایی در این مملکت نمانده است که سد نساخته باشیم. چرا باید دوباره باقی مانده این سدها را با صرف هزینه‌های هنگفت و میلیاردی و مشکلاتی که ایجاد می‌کند، تکمیل کنیم؟ باید در این زمینه به کشورهای دیگر نگاه کرد که حتی برخی از این کشورها شروع به تخریب سدهای خود کردند. ولی ما همچنان در حال ادامه دادن به این عمل هستم.

ناصری در رابطه با رویکرد وزیر نیروی پیشنهادی در خصوص طرح‌های نیمه تمام انتقال آب خاطر نشان کرد: در بند دیگر از برنامه‌های ایشان آمده است که طرح‌های نیمه تمام در زمینه انتقال آب شرب را تمام کنند و تسریع در اتمام این برنامه را در اولویت کارهای خود آورده‌اند. اگر بحث‌های انتقال آب میان حوزه‌ای مدنظر ایشان است، کاملا محل ایراد و اشکال است. بحث‌های انتقال آب میان حوزه‌ای کشور ما را بیچاره کرده است و اگر قرار است به همین منوال ادامه دهیم، وضعیت به مراتب بدتر خواهد شد.

وی با بیان اینکه ما مایل هستیم که روح برنامه‌های مهندس محرابیان بر مبنای نگاه به گذشته باشد، گفت: در این زمینه به استان اصفهان اشاره می‌کنیم. با نگاهی به مصاحبه چند روز قبل جناب آقای نقدعلی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس که در ذیل صحبت‌هایی که کردند به این مساله اشاره شد که اگر وضعیت منابع آب استان اصفهان به همین شکل ادامه پیدا کند تا ۱۰ سال دیگر شهر اصفهان قابل سکونت نخواهد بود.

رئیس گروه پژوهشی حکمرانی آب و آبخیز پژوهشکده آب و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: صرف نظر از اینکه چقدر این پیش‌بینی می‌تواند درست باشد یا غلط، به میان آوردن چنین سخنی نگران کننده است. شهر اصفهان که برای سال‌ها است که کانون تمدن و فرهنگ در ایران بوده است، نگران کننده است که بگوییم این شهر تا ۱۰ سال دیگر قابل سکونت نیست. مشکل پیش آمده برای اصفهان به دلیل توسعه نامتوازن است.

ناصری با اشاره به تلاش نماینده‌های مردم اصفهان در مجلس برای انتقال و رشد صنایع در اصفهان بیان کرد: نتیجه این عمل را خیلی خلاصه در صحبت‌های آقای نقدعلی می‌توان مشاهده کرد که تا ۱۰ سال دیگر شهر اصفهان قابل سکونت نیست؛ چراکه بعد از انتقال صنایع متوجه این موضوع شدند که این صنایع آب‌بر هستند و اصفهان نیز آب ندارد. از آن زمان بود که پیشنهاد انتقال آب را مطرح کردند و تکمیل این پروژه‌ها در برنامه‌های آقای محرابیان نیز است.

وی خاطرنشان کرد: این موارد جای نگرانی دارد و ما این هشدار را به مهندس محرابیان می‌دهیم که اگر بخواهند به همین منوال ادامه دهند، وضعیت کشور از این بدتر خواهد شد و پیش‌بینی آقای نقدعلی محقق خواهد شد و اصفهان و بسیاری از شهرهای دیگر با این وضعیت مواجه هستند.

عضو هیات علمی دانشکده منابع‌طبیعی و محیط‌زیست دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به خشکسالی موجود در کشور گفت: ما تنها یکسال با خشکسالی مواجه بودیم که هنوز هم تمام نشده است و در این بازه که کمتر از یکسال است، وضعیت کشور آنچنان بهم ریخته است که صحبت از این است که برخی از مناطق کشور غیرقابل سکونت شده است. این امر نشان دهنده این است که چقدر تاب‌آوری سرزمینی ما پایین آمده است و حتی تحمل یک سال خشکسالی را هم ندارد.

ناصری خاطرنشان کرد: جا دارد که ما به تمام برنامه‌هایی که در گذشته داشته‌ایم با دید نقادانه و نقد بنیادی و بدون مصلحت اندیشی نگاهی بیندازیم و بسیاری از کارهایی که در گذشته انجام داده‌ایم را انجام ندهیم. لجاجت و خیره سری برای ادامه به روند گذشته برای بنده نامشخص است.

وی با اشاره به بند دیگری از برنامه‌های وزیر نیروی پیشنهادی دولت سیزدهم که اشاره به پروژه‌های کاربردی و تجاری‌سازی فناوری‌های مربوط به نیروگاه‌های برق‌آبی کوچک و تاسیسات آب شیرین کن و... دارد، عنوان کرد: این موارد همه جای تامل دارند. منظور از نیروهای برق آبی کوچک دقیقا مشخص نشده است که آیا منظور ایشان نیروهای برق‌آبی سدها است یا چیز دیگری. اگر منظور ایشان نیروگاه‌های برق‌آبی سدها باشد که جای تامل دارد.

رئیس گروه پژوهشی حکمرانی آب و آبخیز پژوهشکده آب و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد ضمن اشاره به قطعی برق در سال جاری تصریح کرد: برای مثال امسال که با مشکل قطعی برق مواجه هستیم و با توجه به خسارات هنگفتی که به صنایع وارد شد و نارضایتی مردم را رقم زد و برای اینکه برق خانگی کمتر قطع شود، برق صنایع و کارخانه‌ها را قطع می‌کردند که منجر به افزایش قیمت سیمان و دیگر مشکلات شد، چرا باید در کشور نیرگاه‌های برق آبی داشته باشیم؟ در کشور ما که مشکل کمبود برق وجود دارد، این مشکل را به مسئله دیگری که آن بحث آب است گره زدیم. در کشور خشک و نیمه بیابانی ایران نباید کمبود برق را با آب که خود نیز مشکل دیگری است، حل کرد. عقل سلیم این مسئله را نمی‌پذیرد.

ناصری ادامه داد: چرا باید با تحمل هزینه‌های هنگفت رودخانه‌ها را که شریان‌های اصلی آبی و حیاتی کشور هستند، مهار کنیم تا از طریق آن‌ها برق تولید کنیم. در حالی که می‌توانیم با استفاده از مناطقی که ۳۶۵ روز سال نور خورشید را کامل دارند، با هزینه بسیار کمتر، برق پایدارتری تولید کنیم. این یکی از نمونه‌های توسعه نامتوازن و ناپایدار و نابخردانه است.

وی با بیان اینکه در بحث باران‌زایی و بارورسازی ابرها تجربه‌های  ناموفقی در کشور داشتیم، اضافه کرد: در برخی موارد در این رابطه هزینه‌های سنگینی داشته و منجر به نتایج نامطلوب شده است. بر این موارد باید تامل شود و به هیچ عنوان نباید در دستور کار اجرایی قرار گیرد و کارهای مطالعاتی و پژوهشی زیادی در این حوزه انجام شود.

عضو هیات علمی دانشکده منابع‌طبیعی و محیط‌زیست دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: امیدواریم که مهندس محرابیان با نگاهی به گذشته، هم در گذشته کارنامه خود و هم گذشته کارنامه مملکت در خصوص بحث مدیریت آب و حوزه محیط‌زیست و انرژی، طرحی نو بیندازند. زیرا کشور ما دیگر تحمل این قبیل برنامه‌ها و آزمون و خطاها را ندارد. تاب‌آوری مملکت به گونه‌ای شده است که حتی تحمل یک سال خشکسالی را نیز نداریم.

ناصری خاطرنشان کرد: باید اولویت برنامه‌های ما در کشور افزایش تاب‌آوری سرزمین و جدی گرفتن موضوع کاهش مصرف آب باشد و آنقدر به دنبال تامین آب برای هر چیزی از جمله صنایع، کشاوزی، شرب و ... نباشیم و تمام دغدغه‌ خود را برای کاهش مصرف آب و بازچرخوانی آب و تغییر در برنامه‌های توسعه کشور بگذاریم. به گونه‌ای که در هر برنامه توسعه باید موضوع آب در نظر گرفته شود. در موارد گفته شده اگر زمان به عنوان آپشن و گزینه مطرح بود، امروزه باید به اجبار در این برنامه‌ها گنجانده شود. یا که این کارها را به اجبار انجام می‌دهیم یا بخش‌هایی از تاب‌آوری و زیست‌پذیری کشورمان از دست خواهند رفت.

وی در پاسخ به این سوال که مهمترین چالش‌هایی که در کشور باید در اولویت برنامه‌ها قرار بگیرد، گفت: قطعا نمی‌توان یک عامل را در این خصوص نام برد و این مشکلات یک مجموعه پیچیده و درهم تنیده در موضوعات مختلف است که در کشور با آن مواجه هستیم.

رئیس گروه پژوهشی حکمرانی آب و آبخیز پژوهشکده آب و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد افزود: نمی‌توان یک عامل را در صدر مشکلات  قرار داد؛ چراکه علل متاثری در زمینه مشکلات وجود دارد و نمی‌توان تنها یکی را نام برد. ولی آن چیزی که در واقع یک پارادایم مشکل‌ساز است، نگاهی در زمینه آب و محیط‌زیست است که بیان می‌کند که ما به هر میزان که بخواهیم می‌توانیم از منابع بهره‌برداری کنیم و توسعه را در هر زمینه بدون در نظر گرفتن ملاحظات سرزمینی، محدودیت‌های اقلیمی، تاب‌آوری سرزمین و بدون نگاه به محدودیت‌ها انجام دهیم.

ناصری خاطرنشان کرد: غلبه این تفکر و پارادایم بر توسعه ما مهمترین مشکل ما است و اگر بخواهیم بنیادی‌ترین گام را در جهت اصلاح نظام حکمرانی سرزمینی و حکمرانی آب برداریم، باید نگاه خود را تغییر دهیم. همچنین ضمن احترام به طبیعت باید دستکاری در طبیعت را به حداقل برسانیم و آن چیزی که در طبیعت است محصول میلیون‌ها سال آمایش و سازش است و بهترین  از آن را نمی‌توانیم اجرا کنیم.

انتهای پیام