در برخی از افراد ممکن است برای مقابله با عفونت پس از یک دز محافظت کامل ایجاد نشود؛ بنابراین دز دوم تجویز می‌شود تا اطمینان حاصل شود که تقریبا همه افرادی که واکسینه شده‌اند، از حفاظت کامل برخوردار هستند. واکسن‌های دیگر مانند دیفتری، کزاز، سیاه سرفه یا واکسن سه‌گانه(DTaP) نیز نیاز به تزریق دز دوم واکسن دارد؛ به این دلیل که محافظت با گذشت زمان از بین می‌رود و دز تقویت‌کننده به افزایش مجدد سطح ایمنی کمک می‌کند. زمان تزریق دز تقویت‌کننده متفاوت است. برخی از واکسن‌ها هفته‌ها یا ماه‌ها پس از اولین تزریق نیاز به تزریق تقویت‌کننده دارد. دز تقویت‌کننده واکسن‌های MMR و DTaP سال‌ها پس از اولین تزریق است.

با گسترش ویروس کرونا، مشخص شد که این ویروس می‌تواند تغییر و انواع جدیدی ایجاد کند که مسری‌تر یا کشنده‌تر باشد. این جهش‌ها می‌تواند نسبت به آنتی‌بادی‌هایی که از دزهای اولیه واکسن ایجاد شده، کمتر پاسخگو باشد؛ بنابراین ممکن است در آینده نیاز به یک دز تقویت‌کننده وجود داشته باشد تا مطمئن شویم که از حفاظت کافی برخوردار هستیم اما در حال حاضر سازمان غذا و دارو ایالات‌ متحده(FDA) پیشنهاد می‌کند افرادی که کاملا واکسینه شده‌اند، از حفاظت کافی در برابر این ویروس برخوردار هستند و هر فردی که هنوز واکسن کووید-۱۹ دریافت نکرده، باید برای محافظت از خود و دیگران واکسینه شود.

واکسن‌های کووید -۱۹ با تحریک سیستم ایمنی بدن با تولید آنتی‌بادی‌های از فرد در برابر ویروس کرونا محافظت می‌کند اما انتظار می‌رود سطح ایمنی با گذشت زمان کاهش یابد. اگر آنتی‌بادی‌های کافی برای محافظت کامل از فرد وجود نداشته باشد یا اگر نوع خاصی از آنتی‌بادی‌ها تحت تاثیر قرار نگیرد، فرد در خطر ابتلا به بیماری قرار خواهد گرفت.

اکنون که انواع مختلفی از ویروس کرونا وجود دارد، حفظ سطح ایمنی بسیار مهم است. اینجا همان جایی است که تقویت‌کننده‌ها ممکن است در آن نقش داشته باشد؛ در این شرایط تزریق تقویت‌کننده احتمالا مشابه واکسن اصلی یا کمی متفاوت از آن خواهد بود تا انواع جدید ویروس را هدف قرار دهد.

همچنین ممکن است واکسن کووید-۱۹یک واکسن سالانه مانند واکسن آنفلوآنزا شود. تزریق سالانه می‌تواند ایمنی ما را در برابر انواع جهش‌های جدید بهینه و موثر نگاه دارد اما همه این موارد بستگی به نحوه تغییر و واکنش ویروس به واکسن‌های فعلی و مدت زمان محافظت در طول زمان دارد.

واکسن‌های فایزر و مدرنا در جلوگیری از بیماری‌های شدید و کاهش مرگ‌ومیر بسیار موثر است. همچنین در صورت نیاز به تقویت‌کننده می‌توان واکسن‌ها را به راحتی به‌روزرسانی کرد تا انواع جدید را پوشش دهد. علت این موضوع نیز قابلیت فناوری است که برای ساخت نمونه‌های جدید واکسن به نام mRNA استفاده شده است و احتمالا دزهای تقویت‌کننده آن نیز شبیه واکسن‌های آنفلوآنزای فصلی خواهد بود و شرکت‌ها نیازی به آزمایش بالینی بزرگ در هر زمان ندارند.

در حال حاضر دانشمندان یک فرایند دشوار را دنبال می‌کنند تا تعیین کنند که به تزریق تقویت‌کننده نیاز است یا خیر؛ این بررسی شامل ارزیابی داده‌های کارآزمایی بالینی، داده‌های آزمایشگاهی و فراتر از آن است.

آیا تزریق دز سوم واکسن غیرعادی است؟

بسیاری از واکسن‌هایی که در دوران کودکی دریافت می‌شود برای محافظت کامل حداقل به سه دز تزریق نیاز دارد. برنامه‌های تزریق هر دز واکسن توسط متخصصان تعیین می‌شود. این موضوع برای اطمینان از این است که در صورت افزایش خطر ابتلا به بیماری، به‌ طور مطلوب از افراد محافظت شود.

در حال حاضر تنها برای ۲ واکسن مجاز فایزر و مدرنا دز سوم را پیش‌بینی کرده‌اند. جانسون و جانسون تنها یک دز واکسن تزریق می‌کند اما این شرکت در حال بررسی احتمال استفاده از دز تقویت‌کننده است.

دز سوم چه زمانی تزریق می‌شود؟

واکسن فایزر ۶ ماه پس از واکسیناسیون محافظت قوی ایجاد می‌کند. متخصصان در حال بررسی داده‌ها هستند تا مشخص شود این حفاظت تا چه مدت دوام خواهد داشت. به همین دلیل ممکن است در مقاطعی یک دز تقویت‌کننده از این واکسن لازم باشد. افرادی که سال گذشته در آزمایش فاز یک شرکت کردند، دز سوم واکسن را ۶ تا ۱۲ ماه از تاریخ دریافت هر ۲ تزریق اولیه دریافت خواهند کرد.

واکسن مدرنا نیز حداقل ۶ ماه پس از هر ۲ تزریق محافظت قوی ایجاد می‌کند؛ در حالی که ممکن است در برابر برخی جهش‌ها ایمنی ایجاد شده کاهش یابد. این شرکت برای افرادی که در آزمایش‌های قبلی شرکت کرده‌اند، امکان دریافت دز سوم، آن هم نصف دز را فراهم کرده است. آنان همچنین چند گزینه جدید از جمله تقویت‌کننده‌هایی با هدف‌گیری انواع خاص را آزمایش می‌کنند.

البته به تازگی محققان آمریکایی اعلام کردند همه افراد باید هشت ماه پس از تزریق دز دوم، دز سوم را دریافت کنند تا مصونیت آنان در برابر کروناویروس تضمین شود.

چرا دز تقویت‌کننده برای همه توصیه نمی‌شود؟

در حالی که ایمنی ناشی از واکسن ممکن است برای همیشه دوام نیاورد، مشخص نیست که چه زمانی به تقویت‌کننده نیاز است.

در حال حاضر با تشویق  همه به دریافت واکسن‌های مجاز کووید-۱۹ حافظه ایمنی قوی در برابر ویروس کرونا ایجاد می‌شود. این واکسن به سلول‌های بی(B) سیستم ایمنی بدن می‌آموزد که در صورت قرار گرفتن در معرض ویروس آنتی‌بادی تولید کند. محققان سطوح بالایی از سلول‌های حافظه بی را در غدد لنفاوی افراد واکسینه‌ شده با واکسن فایزر به مدت حداقل ۱۲ هفته پس از تزریق واکسن شناسایی کرده‌اند.

نتایج تحقیقات نشان می‌دهد واکسن‌های مجاز کووید-۱۹ همچنان به محافظت در برابر گونه‌های جدید ویروس کرونا ادامه می‌دهد. در بین شرکت‌کنندگان در یک مطالعه واکسن جانسون و جانسون به ترتیب در ۱۴ روز و ۲۸ روز پس از تزریق ۷۳ درصد و ۸۲ درصد در دفع بیماری‌شدید از نوع بتا موثر بود. مطالعه دیگری نشان داد که واکسن فایزر ۸۸ درصد در برابر نوع دلتا موثر است.

منبع دیگر پاسخ‌های طولانی‌مدت آنتی‌بادی‌ها علیه ویروس کرونا، سلول‌هایی به نام پلاسمابلاست است که در مغز استخوان قرار دارد. این سلول‌ها به‌ طور مداوم آنتی‌بادی تولید می‌کند و برای حفظ فعالیت خود نیازی به تقویت ندارد. خوشبختانه پلاسمابلاست‌ها در مغز استخوان افرادی که واکسن کووید-۱۹ دریافت کرده بودند تا ۱۱ ماه بعد شناسایی شد که بیانگر درجاتی از حافظه ایمنی طولانی‌مدت است.

چگونه دریابیم که به تقویت‌کننده نیاز داریم؟

ممکن است لازم باشد منتظر شیوع بیماری در افراد واکسینه شده باشیم. محققان هنوز در حال یافتن بهترین روش برای سنجش قدرت ایمنی ناشی از واکسن هستند. واکسن‌های کووید-۱۹ به قدری موثر بوده‌اند که آزمایش‌های زیادی در مورد آن‌ انجام نشده است. بهترین مورد اندازه‌گیری آنتی‌بادی‌های خاصی است که واکسن به سیستم ایمنی بدن معرفی می‌کند. آن‌ها پروتئین سنبله که به ویروس کرونا اجازه ورود و عفونت به سلول‌ها می‌دهد را شناسایی می‌کنند. شواهدی که اهمیت آنتی‌بادی‌های ضد اسپایک(سنبله) را تایید می‌کند، شامل مطالعه‌ای است که نشان می‌دهد واکسن‌های mRNA مانند فایزر و مدرنا سطح آنتی‌بادی بالاتری را در خون نسبت به واکسن‌های ناقل آدنوویروس مانند جانسون و جانسون و آسترازنکا دارند. در یک مطالعه اولیه که هنوز مورد بررسی دیگران قرار نگرفته، سطح آنتی‌بادی ضد سنبله در افرادی که بعد از واکسیناسیون واکسن آکسفوردآسترازنکا به کووید-۱۹ مبتلا شده بودند، کمتر بود.

کارکنان پزشکی علاقه‌مندند بتوانند با آزمایش خون به افراد بگویند چقدر در برابر کووید-۱۹ محافظت می‌شوند. همین موضوع نیاز به استفاده از دز تقویت‌کننده را مشخص می‌کند اما تا زمانی که محققان به‌ طور دقیق نمی‌دانند چگونه ایمنی ناشی از واکسن را اندازه‌گیری کنند، نشانه بعدی که ممکن است نیاز به تقویت را تعیین کند، عفونت‌ در افراد مسنی است که قبلا واکسینه شده‌اند. افراد بالای ۸۰ سال پس از واکسیناسیون سطح پایین‌تری از آنتی‌بادی‌ها را تولید می‌کنند؛ بنابراین ممکن است ایمنی آنان زودتر از افراد عادی کاهش یابد. افراد مسن نیز به احتمال زیاد مستعد ابتلا به انواع ویروس جدیدی هستند که از محافظت واکسن‌های فعلی فرار می‌کنند.

آیا دز سوم باید با دزهای قبل مطابقت داشته باشد؟

به احتمال زیاد خیر؛ نتایج تحقیقات اخیر نشان داده است که واکسن‌های mRNA مانند فایزر و مدرنا  می‌تواند با واکسن‌های مبتنی بر آدنوویروس مانند آسترازنکا ترکیب شود.

تنها گروه بسیار کوچکی از افراد با سیستم ایمنی ضعیف واجد شرایط دز سوم هستند. دز سوم برای افراد دارای نقص ایمنی متوسط تا شدید از جمله افرادی که در ذیل به آنان اشاره شده، توصیه شده است:

افراد تحت درمان سرطان فعال؛

افرادی که عضو پیوندی دریافت کرده و برای سرکوب سیستم ایمنی از دارو استفاده می‌کنند؛

افرادی که در ۲ سال گذشته پیوند سلول بنیادی دریافت کرده‌اند؛

افراد دارای نقص ایمنی اولیه متوسط یا شدید؛

افراد مبتلا به عفونت HIV پیشرفته یا درمان نشده 

و افراد تحت درمان فعال با دز بالای کورتیکواستروئیدها یا داروهای دیگر که ممکن است پاسخ ایمنی بدن را سرکوب کنند.

منابع:

www.npr.org

www.goodrx.com

www.tucsonsentinel.com

انتهای پیام