در دعای روز سوم ماه رمضان آمده است؛ «بار خدایا، ما را در این روز از خواب غفلت بیدار کن و در این روز مرا از کارهای باطل و سفیهانه دور گردان و خدایا هر کار خیری که در ماه رمضان نازل کرده‌ای نصیبی از آن کار خیر به من برسان. »
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
" اللهمّ ارْزُقنی فیهِ الذّهْنَ و التّنَبیهَ و باعِدْنی فیهِ من السّفاهة و التّمْویهِ و اجْعَل لی نصیباً مِنْ کلّ خَیْرٍ تُنَزّلُ فیهِ بِجودِکَ یا أجْوَدَ الأجْوَدینَ. "
«خدایا روزی کن مرا در آن روز هوش و خودآگاهی را و دور بدار در آن روز از نادانی و گمراهی و قرار بده مرا بهره و فایده از هر چیزی که فرود آوردی در آن به بخشش خودت، ای بخشنده‌ترین بخشندگان. »
به گزارش ایسنا، آیت‌الله مجتهدی تهرانی در شرح «اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ الذِّهْنَ وَالتَّنْبِیهَ وَبَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَ التَّمْوِیهِ» در دعای روز سوم می‌گوید: خدایا در این ماه رمضان روزی کن که من هوشیار بشوم و حافظه پیدا کنم و از خواب غفلت بیدار بشوم. انسان اگر بیدار بشود خیلی لذت می‌برد، نوع انسان‌ها در غفلت هستند؛ بنابراین در ماه رمضان از خدا درخواست کنید که از خواب غفلت بیدار شویم.
وی درباره علت ضعیفی حافظه عنوان می‌کند: یکی از نعمت‌های بزرگ خدا ذهن است. در این دعا از خدا درخواست ذهن و حافظه می‌کنیم، اگر می‌بینید حافظه ضعیف است و حافظه درست و حسابی نداریم، علت آن گناه است؛ به نامحرم که نگاه کنی حافظه می‌رود.
این استاد اخلاق ادامه می‌دهد: شخصی به دانشمندی مراجعه می‌کند و می‌گوید؛ من حافظه ندارم. آن دانشمند گفت: گناه نکن و علت آن را هم ذکر کرد و گفت: علم یک نوع فضیلت و برتری است و خدا این برتری را به شخص گناه‌کار نمی‌دهد لذا کسی که اهل گناه است مجتهد و ملأ نمی‌شود و اگر بخواهد ملأ بشود و به درد مردم بخورد باید حافظه داشته باشد و لازمه آن ترک گناه است.
این عالم ربانی همچنین دعایی برای تقویت حافظه معرفی می‌کند و می‌گوید: از خدا؛ حافظه بخواهیم و ترک گناه کنیم؛ این دعا را هم بعد از هر نماز بخوانید: «سبحان من لایعتدی علی اهل مملکته …» که باعث تقویت حافظه می‌شود؛ قرآن حفظ کنید؛ حافظه زیاد می‌شود؛ خواندن آیة‌الکرسی حافظه را زیاد می‌کند.
این استاد بزرگ اخلاق یک بار دیگر به دعای روز سوم ماه رمضان اشاره می‌کند و می‌گوید: در ادامه دعای روز سوم از خدا طلب بیداری از خواب غفلت می‌کنیم. «وَبَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَالتَّمْوِیهِ» خدایا در این روز مرا از کارهای باطل و سفیهانه دور گردان؛ غیبت نکنم، دروغ نگویم و … سفاهت به معنای؛ کار بی‌خردانه و بچه‌گانه است.
وی با قرائت ادامه دعا می‌افزاید: «وَاجْعَلْ لِی نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیرٍ تُنْزِلُ فِیهِ» خدایا هر کار خیری که در ماه رمضان نازل کرده‌ای نصیبی از آن کار خیر به من برسان.
مرحوم آیت‌الله مجتهدی تهرانی در ادامه به حدیثی از حضرت رسول (ص) اشاره می‌کند و می‌گوید: رسول خدا فرمود: «آیا شما را خبر ندهم به اموری که اگر به آن امور عمل کنید، شیطان از شما دور می‌شود؛ مثل دور بودن مشرق از مغرب. » اصحاب گفتند: «بله یا رسول‌الله» حضرت فرمودند: «روزه بگیرید؛ چراکه روزه صورت شیطان را سیاه می‌کند. »
وی تاکید کرد: یکی از کارهای خیر روزه گرفتن است. از خدا بخواهیم که در ماه رمضان مریض نشویم و توفیق روزه‌داری داشته باشیم. یکی از کارهای خیر دیگر صدقه است؛ صدقه دادن هم پشت شیطان را می‌شکند. «و کَسْرَ ظَهره» و در ادامه آمده است، مواظبت بر عمل صالح، نماز شب و دوستی با خدا و استغفار، ریشه شیطان را قطع می‌کند. و در آخر حدیث گفته شده است: «و ل‌ِکلِ شیء زکات وزکاتُ الابدان الصیام» که هر چیزی زکاتی دارد و زکات بدن‌های شما روزه است.
وی همچنین درباره بخش آخر دعای روز سوم ماه رمضان اظهار می‌کند: «وَ اجْعَلْ لِی نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیرٍ تُنْزِلُ فِیهِ بِجُودِکَ یا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِین» خدایا هر خیری که در ماه رمضان نازل می‌کنی برای من نصیبی از آن خیر قرار بده به جود و بخشش خودت ای کسی که جود و بخششت از همه بخشندگان بیشتر است.
همچنین در تفسیر حجت الاسلام والمسلمین علوی تهرانی از دعای روز سوم ماه مبارک رمضان می خوانیم:
خواسته‌های روز سوم ماه مبارک رمضان
خرد و دانایی و آگاهی و توجه را روزی من قرار بده.
مرا از نادانی و در آمیختن حق و باطل دور گردان.
از هر خیری که نازل می‌کنی مرا نیز بهره‌مند گردان.
«اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ الذِّهْنَ وَ التَّنْبِیهَ»
ذهن در لغت به معنای دانایی و تیزهوشی است و تنبیه به معنای هوشیاری و متوجه شدن.
باید بدانیم که علم و دانایی، هوشیاری و توجه، رزق و روزی است و هر رزقی به دست خداست.
سوره هود آیه ۶ می‌فرماید: و هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست مگر اینکه رزقش به دست خداست.
حال که به دست خداست پس باید آن را خواست چرا که دانایی با نادانی برابر نیست.
سوره زمر آیه ٩ می‌فرماید: بگو آیا آنان که می‌دانند با آنان که نمی‌دانند برابرند؟
فطرت و عقل حکم می‌کند که این دو، نه تنها برابر نیستند بلکه دانایی برتر است.
سوره بقره آیه ۲۶٩ می‌فرماید: به هر که حکمت و دانایی داده شد، به او #خیر_کثیر عنایت شده است.
کدام علم و دانایی را باید از خدا بخواهیم؟
رسول خدا (ص) می‌فرمایند: اگر روزی بر من فرا رسد که در آن روز بر علم و دانش خویش نیفزوده باشم که مرا به خدا نزدیک سازد، خداوند طلوع آفتاب آن روز را برایم مبارک نساخته است. پس از خداوند درخواست کنیم علمی را روزی ما قرار دهد که ما را به او نزدیک گرداند.
سوره مجادله آیه ۱۱ می‌فرماید: خداوند درجات کسانی که از شما ایمان آورده‌اند و کسانی را که عالم و دانشمندند بلند گرداند.
«وَباعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفاهَةِ وَالتَّمْوِیهِ»
سفاهت در لغت به معنی نادانی و تمویه به معنی درهم آمیختن حق و باطل است.
یکی از ثمرات سفاهت پشت کردن به انبیاء است. فرستادگان الهی برای مردم چیزی جزء هدایت نیاوردند و چیزی جز سعادت نخواستند.
سوره بقره آیه ۱۳۰ می‌فرماید: و جز کسانی که خود را به نادانی زده‌اند چه کسی از آئین ابراهیم روی برمی‌گرداند؟
حداقل ضرری که پشت کردن به انبیاء و تعالیم آنان دارد این است که انسان دچار تمویه می‌شود یعنی درهم آمیختن حق و باطل به یکدیگر.
پس دوری از بلای سفاهت و تمویه لازم است.
«وَاجْعَلْ لِی نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیْرٍ تُنْزِلُ فِیهِ»
خیر در لغت به معنی هر چیزی است که به صلاح و سود انسان باشد.
برای انسان خداپرست، سود و صلاح آخرتی اولویت دارد، لذا زندگی دنیایش را در جهت کسب آخرت طراحی می‌کند چون آخرت است که باقی می‌ماند.
بنابراین از خداوند می‌خواهد که او را از خیرات بهره‌مند گرداند که آخرتش آباد گردد. یعنی خداوند کمک کند که از گناه دور باشد و او را از هرگونه اشتغال به غیر خدا دور سازد، چون سودی ندارد.
همه چیز را باید از خداوند خواست لذا در انتها عرض می‌کند:
«بِجُودِکَ یَا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِینَ».
انتهای پیام
نظرات