دکتر حمیدرضا طیبی، رییس جهاد دانشگاهی در بخش نخست گفت‌وگو با ایسنا به مناسبت چهل و یکمین سالگرد تأسیس جهاد دانشگاهی، به موضوعات مختلفی از جمله سیاست زدگی مفرط به عنوان مانعی برای خدمت‌رسانی نیروهای توانمند؛ تبدیل برنامه هفتم توسعه به برنامه‌ای ویژه برای جهش اقتصادی کشور؛ دستاوردهای جهاد دانشگاهی در عرصه علم و فناوری و در جهت رفع نیازهای کشور؛ و ضرورت وجود اراده در کشور برای تولید ملی اشاره کرد. 

رییس جهاد دانشگاهی در بخش دوم گفت‌وگو با ایسنا، ضمن اشاره به سابقه شکل‌گیری این نهاد انقلابی گفت: جهاد دانشگاهی از ابتدای تأسیس در سال ۱۳۵۹، خط‌مشی کاری خود را کاملاً درست و متمرکز بر توسعه علمی و فناورانه و توسعه فرهنگی، به عنوان دو زیرساخت اصلی پیشرفت دانش‌بنیان کشور انتخاب کرد. حداقل در ۲۰ سال اخیر، همه بحث‌ها بر ضرورت پیشرفت دانش‌بنیان متمرکز هستند و اصولاً، حلال همه مشکلات هم در حوزه داخلی و هم در حوزه خارجی، پیشرفت دانش‌بنیان کشور است؛ پیشرفتی که منجر به توسعه اقتصادی دانش‌بنیان و اقتدار اقتصادی دفاعی کشور شود و البته باید مبتنی بر عدالت و اخلاق باشد.

در زمینه اثبات توان انجام کارهای بزرگ و شاخص، موفق عمل کرده‌ایم

وی افزود: رییس جهاد دانشگاهی افزود: از ابتدای تأسیس این نهاد، الگوسازی توان کشور در این دو حوزه در دستور کار قرار گرفت. جهاد دانشگاهی نهادی خودجوش است و حتی پیشنهاد ایجاد آن نیز توسط مؤسسین مطرح شد. تاکنون کارهای بسیار خوبی در حوزه‌های پزشکی، فنی و مهندسی، کشاورزی، علوم انسانی، آموزش، اشتغال و کارآفرینی، همچنین ساختارسازی‌های مطلوبی در این نهاد صورت گرفته است و فکر می‌کنم در زمینه ایجاد خودباوری در مردم و اثبات اینکه کشور توان انجام کارهای بزرگ و شاخص در این حوزه‌ها را دارد، موفق عمل کرده‌ایم. امروز نیز در سطحی هستیم که به لحاظ علمی کاملاً به‌روز هستیم. در حوزه پزشکی، روی مباحث ژن‌درمانی، سلول‌درمانی و ویروس‌درمانی متمرکز هستیم. در حوزه‌ فنی و مهندسی نیز کار به همین شکل دنبال می‌شود و فناوری‌هایی که تولید کرده‌ایم، مطابق با پیشرفته‌ترین فناوری‌های روز دنیا هستند. به عنوان مثال، در پروژه یک رام قطار ۷ واگنه ملی مترو، مسئولیت طراحی و ساخت سیستم رانش به عنوان یکی از های‌تک‌ترین و گران‌ترین بخش واگن‌های مترو برعهده جهاد دانشگاهی بود و توانستیم این پروژه را با موفقیت تکمیل کنیم.

دکتر طیبی با اشاره به آغاز به کار دولت جدید تأکید کرد: در دولت آیت الله رئیسی انتظار داریم با توجه به شرایط ویژه و از نظر من حاد کشور، تمام تمرکز دولت محترم روی ایجاد تحول و جهش اقتصادی در کشور مبتنی بر توان ملی باشد. فرض را بر این می‌گیریم که تحریم ادامه پیدا کند. شخصاً معتقدم، پیشرفت کشور باید در شرایط غیرتحریمی اتفاق بیافتد و با سرعت بسیار بیشتری انجام شود؛ اما فرض را بر این می‌گیریم که تحریم ادامه پیدا می‌کند. در هر صورت کشور نیازمند یک جهش اقتصادی است و این کار کاملاً شدنی است. باید پیشران‌های اقتصادی کشور را مشخص کنیم و تمرکز اصلی ما روی این پیشران‌ها باشد. انرژی، اقتصاد انرژی، آب، کشاورزی، معدن، مجموعه‌ای از پیشران‌ها باید مشخص شوند و در این پیشران‌ها، پروژه‌های بزرگ (مگاپروژه) تعریف کنیم.

در همه حوزه‌ها، از حداکثر توان ملی کشور استفاده کنیم

رئیس جهاد دانشگاهی خاطر نشان کرد: برای اجرای پروژه‌ها ۳ عامل بسیار مهم هستند؛ نخست بحث فناوری‌های مورد نیاز برای اجرای پروژه‌ها هستند که شامل فناوری‌های پایه، دانش تولید مواد، ساخت تجهیزات مختلف است و در همه حوزه‌ها تقریباً کم و بیش، مشابه هم هستند. عامل دوم بحث نیروهای مهارتی مورد نیاز برای اجرا و بهره‌برداری از پروژه‌ها و عامل سوم نیز منابع مالی است. باید در همه حوزه‌ها، از حداکثر توان ملی کشور استفاده کنیم. تمرکز را باید بر این بگذاریم که برنامه هفتم توسعه جمهوری اسلامی ایران، برنامه‌ای باشد که جهش اقتصادی در کشور ایجاد کند. پروژه‌ها در برنامه هفتم و فناوری‌های مورد نیاز این پروژه‌ها را مشخص کنیم؛ وضیعت کشور به لحاظ توانمندی‌ها و فناوری‌های موجود را ارزیابی و مشخص کنیم چه فناورهایی باید از خارج از کشور وارد شوند. به شدت معتقد هستیم که بازار داخلی باید در مقابل انتقال فناوری به خارجی‌ها واگذار شود و در ادامه، تیمی در کنار تیم مجری قرار بگیرد تا فناوری را به درستی درک و جذب کند، ارتقاء داده و در نهایت متعلق به کشور کند.

دکتر طیبی افزود: در حوزه نیروی انسانی ماهری که برای اجرای پروژه‌ها نیاز داریم، باید مشخص کنیم که دانشگاه‌ها، مراکز آموزش عالی و مراکز مهارتی به چه میزان می‌توانند این نیروها را تربیت کنند. باید تعداد دقیق افراد با تحصیلات دیپلم به بالا (فوق دیپلم، لیسانس و فوق لیسانس) که فاقد شغل هستند را مشخص کنیم و متناسب با نیازهای مهارتی برای اجرای پروژه‌ها، برای این افراد دوره‌های بازآموزی ۶، ۱۲ و ۱۸ ماهه برگزار کنیم تا در این پروژه‌ها بتوانیم از آنها استفاده کنیم. در بحث منابع مالی نیز نباید از بودجه دولتی برای اجرای این پروژه‌ها استفاده شود و بودجه دولتی باید برای خرج‌های معمول جامعه مورد استفاده قرار گیرد. برای اجرای این پروژه‌ها باید از منابعی که در اختیار شرکت‌های سرمایه‌گذاری مانند سرمایه‌گذاری امید و غدیر قرار دارند یا (از ظرفیت) شرکت‌های بزرگ و سودآور مثل فولادی‌ها، مس، هولدینگ خلیج فارس، پتروشیمی‌ها، سازمان‌های بزرگی که توان مالی خوبی دارند مانند بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی فرمان امام (ره)، آستان قدس رضوی، همچنین بانک‌ها به ویژه بانک‌های خصوصی که منابع مالی خوبی در اختیار دارند، و همینطور بخش خصوصی استفاده کرد. البته باید این اطمینان را به آنها بدهیم که ثبات وجود دارد تا به این حوزه‌ها وارد شده و سرمایه‌گذاری کنند.

جهاد دانشگاهی می‌تواند مسئولیت‌های بزرگی در کمک به دولت جدید برعهده بگیرد

دکتر طیبی در خصوص زمینه‌های همکاری و کمک جهاد دانشگاهی به دولت جدید گفت: جهاد دانشگاهی در دو موضوع می‌تواند به دولت جدید کمک کند. در یک بخش می‌توانیم با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری یا مؤسسات دیگر، وضعیت کشور را به لحاظ فناوری‌هایی که در اختیار داریم، فناوری‌هایی که باید تولید کنیم، فناوری‌هایی که جهاد دانشگاهی می‌تواند تولید کند یا مدیریت تولید این فناوری‌ها در کشور را برعهده بگیرد، مشخص کنیم. این توانایی و ظرفیت در جهاد دانشگاهی وجود دارد که فناوری‌های زیادی را خودش تولید کند و یا با مدیریت دقیق، از تمام امکانات موجود در دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و شرکت‌های دانش‌بنیان برای تولید فناوری‌های مورد نیاز کشور استفاده کند. در حوزه‌هایی که نیازمند انتقال فناوری هستیم، جهاد دانشگاهی آمادگی دارد تا مسئولیت انتقال فناوری را برعهده بگیرد یا با مدیریت این نهاد، این کار توسط سایر بخش‌ها انجام شود. بنابراین در بحث فناوری، جهاد دانشگاهی با توجه به تجربیات بسیار ارزنده‌ای که دارد، می‌تواند مسئولیت‌های بسیار بزرگی را در کمک به دولت جدید در اجرای برنامه هفتم توسعه برعهده بگیرد.

رئیس جهاد دانشگاهی افزود: در بحث آموزش‌های مهارتی در حوزه آموزش عالی، علمی-کاربردی و همینطور آموزش‌های کوتاه‌مدت، جهاد دانشگاهی مجموعه بسیار توانمندی را در سراسر کشور در اختیار دارد و نگاه ما عمدتاً نگاه مهارتی است. کشور نیز دارای ظرفیت‌های بسیار خوبی است و می‌توان از ظرفیت آموزش‌های مهارتی کوتاه‌مدت برای تربیت نیروهای مورد نیاز برای اجرای پروژه‌ها استفاده کرد. البته باید این اراده و باور در دولت وجود داشته باشد که می‌توانیم جهش اقتصادی در کشور ایجاد کنیم و شرایط آن نیز فراهم است و باید برنامه‌ریزی در این زمینه داشته باشیم. جهاد دانشگاهی در حوزه‌هایی که اشاره شد، یقیناً می‌تواند کمک‌های بسیار مؤثری به دولت جدید داشته باشد.

برای ورود شرکت‌های خارجی به کشور، برنامه‌ریزی داشته باشیم

دکتر طیبی با اشاره به پیگیری مذاکرات هسته‌ای و مباحث مطرح شده درخصوص گشایش سیاسی تأکید کرد: باید این هوشمندی و حتی خودتحریمی، در شرایطی که تحریم‌ها وجود نداشته باشند، مورد توجه جدی قرار گیرد و حمایت از ورود قطعات و مواد اولیه مورد نیاز که هنوز در داخل کشور تولید نمی‌شوند یا تولید آنها اقتصادی نیست، صورت گیرد. اگر منِ پژوهشگر یا صنعتگر بخواهم محصولی را در داخل تولید کنم که به لحاظ کیفیت و قیمت بتواند با محصولات خارجی رقابت و در اقتصاد دنیا جایگاهی برای خود پیدا کند، باید قادر باشم قطعات، مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز تولید تجاری فناوری را با بهترین کیفیت و مناسب‌ترین قیمت از بازار دنیا تهیه کنم تا این فناوری قابلیت رقابت پیدا کند؛ بنابراین دولت باید این هوشمندی و قانونگذاری را مدنظر داشته باشد. براساس مصالح ملی کشور امیدواریم مذاکرات به نتیجه برسد. همواره بر این مسئله تأکید شده است که براساس ۳ اصل عزت، حکمت و مصلحت، به نتیجه رسیدن مذاکرات بسیار خوب است و ما نیز از این موضوع حمایت می‌کنیم.

رئیس جهاد دانشگاهی خاطر نشان کرد: نباید از باز شدن درهای کشور (به روی شرکت‌های خارجی) هراس داشته باشیم؛ البته مسئولین کشور نیز باید برنامه‌ریزی کنند تا این کار بدون هدف و برنامه صورت نگیرد. گاهی اوقات برای سرعت دادن به ارائه خدمات به مردم، فرصت کافی برای تولید فناوری را نداریم و باید به سراغ خارجی‌ها برویم و نباید از این موضوع ترسی داشته باشیم. برای دستیابی به این فناوری‌ها، سراغ بهترین (شرکت‌های) خارجی‌ و حتی چین یا کشورهای مشابه برویم، اما در این مسیر باید انتقال فناوری صورت بگیرد. اگرچه شک ندارم اگر زمان کافی در اختیار داشته باشید، قادر هستیم اغلب فناوری‌ها را در داخل تولید کنیم، اما گاهی اوقات ضروت ایجاب می‌کند که برای ارائه سریع‌تر خدمات به مردم، به سراغ خارجی‌ها برویم. در اینجا دولت باید هوشمندی به خرج دهد. همه کشورها که این مسیر را پیموده و پیشرفت کرده‌اند، این هوشمندی را به خرج داده‌اند.

دکتر طیبی افزود: چین بهترین الگو در این زمینه است و با آنها در ارتباط هستیم. در کشور چین، بازاری نیست که به خارجی‌ها واگذار شده باشد و در مقابل، از آنها امتیاز انتقال فناوری گرفته نشده باشد. در گزارشی از وزارت بازرگانی آمریکا عنوان شده بود که های‌تک‌ترین (high-tech) شرکت‌های آمریکایی، در مقابل بازار کمی که چین در اختیار آنها قرار داده است، به این کشور انتقال فناوری داشته‌اند. انتقال فناوری فقط انتقال نقشه‌ها است و به معنای انتقال دانش و روش طراحی نیست، اما اگر با روش مشابه روی موضوع کار کرده باشید، قادر خواهید بود از روی همان نقشه‌ها نیز به دانش مورد نظر دست پیدا کنید، آن را درک کرده، ارتقاء داده و از آن خود کنید. این کار را بارها در کشور انجام داده‌ایم. این عرف در دنیا وجود دارد که بازار در مقابل انتقال دانش یا فناوری (به خارجی‌ها) واگذار شود. لذا باید تلاش کنیم که مذاکرات به شکل مناسبی به سرانجام برسد و حتماً برنامه‌ریزی کنیم که درهای کشور به هیچ وجه بدون برنامه و هدف به روی کشورهای خارجی باز نشود و اگر این کار را نکنیم، دوباره مسائل قبلی تکرار خواهد شد.

هزینه‌های سنگین تحریم را مدیریت کنیم

دکتر طیبی با تأکید بر اینکه تحریم، هزینه‌های سنگینی در پی دارد، افزود: اگر قرار است تحریم‌ها ادامه پیدا کند، باید هزینه‌های تحریم را مدیریت کنیم. تحریم، هزینه‌های سنگینی دارد؛ به عنوان مثال، اگر روی پروژه‌های پیشرفته کار می‌کنید، به قطعات، مواد اولیه، تجهیزات و دستگاه‌های پیشرفته نیاز دارید که ممکن است کاربرد مضاعف در حوزه نظامی نیز داشته باشند و بنابراین، تهیه آنها بسیار سخت و پرهزینه خواهد بود و برای دور زدن تحریم‌ها، هزینه‌های زیادی را باید متقبل شوید. ارسال منابع ارزی به خارج و دریافت منابع ارزی از خارج بسیار پرهزینه شده و هزینه‌های تولید به شدت افزایش پیدا می‌کند و این در شرایطی است که شما در جامعه هدف مانند عراق، سوریه و ... با رقبایی مانند چین و ترکیه روبرو هستید. به ویژه کشور چین با بازار و تولید انبوهی که دارد، می‌تواند محصولات را با قیمت‌های مناسبی تولید کند. تولیدکنندگان این کشور به بهترین قطعات و مواد اولیه به راحتی در کشور چین و سراسر دنیا دسترسی دارند؛ نیروی انسانی نسبتاً ارزانی در اختیار داشته و به علاوه از حمایت‌های دولت خود نیز برخوردار هستند و یارانه (سوبسید) به صادرکنندگان پرداخت می‌شود تا بازار را در اختیار بگیرند و رقابت ما با آنها در شرایط تحریم، بسیار دشوار است.

رئیس جهاد دانشگاهی خاطر نشان کرد: در این شرایط باید تحریم و هزینه‌های تحریم مدیریت شود. اگر نتوانیم تحریم را به شکل مناسبی برداریم، باید حتماً هزینه‌های آن را مدیریت کنیم. بنا نیست که تحریم به عنوان یک موضوع خوب در درازمدت ادامه داشته باشد؛ تحریم باید در مدت کوتاهی باشد و در این زمان سعی کنیم با مدیریت و برنامه‌ریزی درست، به اغلب پیشرفت‌های فناورانه مورد نیاز برای حوزه‌های اولویت‌دار کشور دست پیدا کنیم تا آنها (تحریم‌کنندگان) بفهمند که تحریم‌ها اثری نخواهد داشت و بتوانیم با دست پر در مذاکرات حاضر شویم. بنابراین بحث مدیریت هزینه‌ها تحریم بسیار ضروری است.

می‌توانیم پایه‌گذار چندین برند خوب در حوزه‌های مختلف باشیم

دکتر طیبی تأکید کرد: زمانی که در مجموعه جهاد دانشگاهی علم و صنعت حضور داشتم و پس از آن (پذیرش مسئولیت ریاست جهاد دانشگاهی) به این باور رسیده بودم که در حوزه برق، کنترل، الکترونیک و الکترومکانیک که مجموعه‌های بزرگی مانند زیمنس (siemens) و ای‌بی‌بی (ABB) در آن فعالیت می‌کنند، می‌توانیم پایه‌گذار برندی مانند زیمنس باشیم. به همین شکل در حوزه‌های پزشکی، کشاورزی و شیمیایی نیز قادر به ایجاد چندین برند خوب هستیم. اما ایجاد این برندها در درجه نخست، منوط به این است که در داخل، از کاربرد محصول حمایت جدی شود و در عین حال، در ایجاد زیرساخت‌ها به ما کمک شود. جهاد دانشگاهی منابع مالی لازم را در اختیار ندارد. در بحث ایجاد زیرساخت‌ها، این کار می‌تواند در قالب پرداخت وام به جهاد دانشگاهی صورت گیرد؛ وامی که در مقابل تضمین خرید همان محصولات برای داخل کشور، بتوانیم وام را بازپس دهیم.

وی افزود: باید زیرساخت‌های آمایشگاهی را تکمیل کنیم تا بتوانیم اطمینان مشتریان را جلب کنیم. در گام بعدی باید برای ورود به بازارهای هدف، مورد حمایت قرار بگیریم. ‌توان ورود به بازارهای هدف خودمان مانند سوریه، عراق و کشورهای همسایه داریم و درحال حاضر به کشورهای عراق، ترکمنستان و قزاقستان صادرات داریم. در حوزه پزشکی نیز به شدت در سوریه مورد استقبال قرار گرفته است. اما معمولاً در حوزه صادرات، دولت‌ها از طریق پیمان‌های منطقه‌ای که منعقد کرده یا با خطوط اعتباری ویژه‌ای که ایجاد می‌کنند، می‌توانند راهگشا باشند. به عنوان مثال، می‌توانیم خط اعتباری در سوریه و عراق ایجاد کنیم و دادن این خط اعتباری منوط به استفاده از دستاوردهای داخلی کشور باشد. از گذشته اثبات کرده‌ایم که توان جدی ورود به بازارهای منطقه و حتی بازارهای آفریقا، کشورهای اروپایی و چین را داریم، منتهی باید ارتباطات مناسبی برقرار باشد.

نیاز جدی به ایجاد آزمایشگاه‌های مرجع در کشور

دکتر طیبی نبود آزمایشگاه‌های مرجع در کشور را یکی از مشکلات مهم برشمرد و خاطر نشان کرد: (به دلیل نبود آزمایشگاه‌های مرجع) هرچقدر هم اثبات کنم که تست‌های کنترل کیفیت را خودمان انجام می‌دهیم، معمولاً آزمایش‌های کنترل کیفیت توسط شرکت‎ها یا مؤسسه‌های ثالث که بی‌طرفی آنها اثبات شده باشد، انجام می‌شود. یکی از درخواست‌هایی که از رئیس جمهور محترم داریم، این است که در حوزه‌هایی که پیشران‌های کشور هستند و در پروژه‌هایی که در پیشران‌ها اجرایی می‌شوند، آزمایشگاه‌های مرجع ایجاد کنند. ایجاد آزمایشگاه مرجع، کار حاکمیتی است و معمولاً به دلیل اینکه کار سودآوری نیست، حاکمیت باید از بخش‌های غیردولتی و خصوصی برای این کار حمایت سوبسیددار کند یا خود دولت، این آزمایشگاه‌های مرجع را ایجاد کند تا تجهیزی که می‌سازیم، دقیقاً وفق استاندارهای بین‌المللی و استاندارهای مورد نظر کارفرما باشد و در این آزمایشگاه‌ها تست شده و این اطمینان به کارفرما درخصوص به کار بردن محصول داده شود.

آمادگی جهاد دانشگاهی برای حضور فعال در حوزه تولید آب ‌شیرین‌کن‌ها

رئیس جهاد دانشگاهی در خصوص بحث آب‌شیرین‌کن‌ها و فعالیت در این حوزه گفت: آب ‌شیرین‌کن‌ها از گذشته، موضوع بسیار مهمی برای جهاد دانشگاهی بوده است، اما چندان مورد حمایت قرار نگرفته است. جهاد دانشگاهی به عنوان مجموعه‌ای که بخش کمی از منابع خود را از بودجه عمومی دولت تأمین و عمدتاً آن را در حوزه پزشکی و پژوهشی هزینه می‌کند و باید حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد منابع را خودش تأمین کند، بنابراین سراغ فناوری‌هایی می‌رود که برای آنها مشتری وجود دارد. باتوجه به اینکه در بحث آب ‌شیرین‌کن‌ها، خرید خارجی صورت می‌گیرد و وزارت نیرو خود را متعهد به خرید آب براساس حجم می‌داند، بهای چندانی به تولید این فناوری داده نشده است. البته کارهایی در زمینه ساخت غشا آب ‌شیرین‌کن توسط سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انجام شده است.

دکتر طیبی افزود: در برنامه ششم توسعه متناسب با مأموریتی که در شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای رهبری نقشه جامع علمی کشور تصویب شد، ۷ مأموریت برای جهاد دانشگاهی تعیین شد که مأموریت اول، انتقال فناوری در مقابل واگذاری بخشی از بازار به خارجی‌ها و ارتقای ساخت داخل بود. در برنامه ششم توسعه با هماهنگی مجلس و دولت، دو بند گنجانده شد که مورد اول در حوزه حمل و نقل ریلی به ویژه در حوزه شهری بود که از طریق انتقال فناوری و ساخت داخل، به ۸۵ درصد ساخت داخل برسیم و موضوع دوم هم در حوزه آب ‌شیرین‌کن‌ها بود. در بحث آب ‌شیرین‌کن‌ها به بخش‌های مختلف خصوصی و غیرخصوصی مجوز تولید داده می‌شود. معتقدیم اگر سه یا چهار مجوز را کنار هم بگذاریم و از یک شرکت بزرگ خریداری کنیم، می‌توانیم امتیاز انتقال فناوری را از آنها بگیریم.

وی تأکید کرد: با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تصمیم گرفتیم در زمینه ساخت یک رام قطار ۷ واگنه ملی کار کنیم و بحث ۸۵ درصد ساخت داخل با ۱۰۰ درصد طراحی داخلی محقق شد؛ اما در بحث آب ‌شیرین‌کن‌ها متأسفانه نتوانستیم به توافق مشابهی با وزارت نیرو دست پیدا کنیم. با توجه به ایجاد خطوط تولید آب در شرق و مرکز کشور، فرصت بسیار خوبی برای توسعه و انتقال این فناوری در کشور وجود دارد. درحال حاضر بخشی از فناوری‌های مورد نیاز تلمبه‌خانه‌ها را تأمین می‌کنیم، اما هنوز کار جدی در زمینه آب ‌شیرین‌کن‌ها صورت نگرفته است. اعلام آمادگی می‌کنیم که می‌توانیم مدیریت تولید آب ‌شیرین‌کن‌ها در داخل و همچنین انتقال فناوری در داخل را برعهده بگیریم، البته این مأموریت باید به جهاد دانشگاهی واگذار شود. در عین حال همچنان علاقه‌مند هستیم و کار را پیگیری کرده و منتظر تشکیل دولت و انتخاب وزیر نیرو جدید هستیم تا این مذاکرات ادامه پیدا کند؛ به ویژه همکاری با مجموعه‌ای که خطوط انتقال آب را انجام می‌دهند با یک شرکت خصوصی صحبت‌هایی در این زمینه انجام شده است.

رئیس جهاد دانشگاهی خاطر نشان کرد: دیدار جهادگران جهاد دانشگاهی با مقام معظم رهبری در سال ۱۳۹۷ به ۳ دلیل عمده انجام شد؛ نخست اینکه رهبری از توانمندی‌های جهاد دانشگاهی مطلع شوند. با توجه به آشنایی مقام معظم رهبری با پژوهشگاه رویان، ایشان رویان را سمبل فعالیت‌های جهاد دانشگاهی می‌دانستند. ضمن اینکه رویان واقعاً سمبل پیشرفت‌ فعالیت‌های جهاد دانشگاهی است، اما در سایر حوزه‌های فنی- مهندسی و کشاورزی نیز دستاوردهای بسیار خوبی داریم. بحث بعدی تأکید بر استفاده از این توانمندی‌ها بود. در دهه ۶۰ رکتیفایرهای حفاظت کاتدی را ساختیم که نمونه بسیار موفق براساس استانداردهای صنعت نفت بود. در دهه ۷۰ یوپی‌اس‌ها و شارژرهای صنعتی و رکتیفایرهای جریان بالا را ساختیم و در انتهای این دهه روی نوعی از اینورترها و کانورترها به درخواست وزرات نیرو کار کردیم؛ فناوری که در آن زمان در انحصار شرکت ای‌بی‌بی (ABB) بود و حتی زیمنس به آن دست پیدا نکرده بود، اما ما توانستیم به دانش آن برسیم. در دهه ۸۰ کنترل دور موتورها و بحث کار روی ساخت سیستم رانش مترو را مطرح کردیم، اما به دلیل تحریم‌ها به آن موافقت نشد و در نهایت این پروژه در دهه ۹۰ اجرایی شد.

دکتر طیبی افزود: به این نتیجه رسیده بودیم که فناوری‌ها هرچه پیشرفته‌تر می‌شوند، هزینه تولید فناوری و هزینه تولید دستگاه نیز افزایش پیدا می‌کند و با منابع محدود جهاد دانشگاهی این امر امکان‌پذیر نیست. برای اینکه از کاربرد فناوری و دستگاه‌ها اطمینان داشته باشیم، مصمم بودیم که پروژه‌ها را در قالب قرارداد کاملاً حرفه‌ای انجام دهیم. در سال ۱۳۸۲ عنوان کردیم که توان تولید مبدل فرکانسی موتورهای قدرت بالا را داریم، اما از ما خواسته شد که با همکاری شرکت زیمنس یا ای‌بی‌بی کار را پیش ببریم و آنها هم زمانی که پایلوت کار را دیدند، به دلیل دستیابی ما به فناوری و بهانه اینکه می‌خواهیم با اسم آنها وارد بازار شویم، با این موضوع مخالفت کردند. حدود ۱۰ سال طول کشید تا توانستیم مسئولان را قانع کنیم تا با جهاد دانشگاهی قرارداد ببندند که فرصت‌سوزی طولانی است. در دیدار با مقام معظم رهبری این بحث مطرح شد که از این نوع فرصت‌سوزی‌ها بسیار زیاد است و اگر جهاد دانشگاهی منابع مالی کافی در اختیار داشته باشد، می‌تواند پروژه‌ها را اجرا کرده و سپس با دست پر به سراغ کارفرماهای دولتی و غیردولتی برود. در نهایت این دیدار منجر به تخصیص ۳۰ میلیون یورو به ۴۱ طرح فناورانه ملی (در ابتدا ۳۱ طرح) شد و واقعاً کار به خوبی درحال پیشرفت است، بجز مواردی که با حوزه‌های دولتی در ارتباط و نیازمند صدور برخی مجوزها هستیم.

دکتر طیبی با اشاره به صحبت‌های دکتر روحانی در مراسم افتتاح پروژه‌های عمرانی اخیر و آرزوی ایشان برای آوردن قطارهای پرسرعت به ایران گفت: سال ۱۳۸۳ کار روی سیستم رانش را آغاز کردیم و زمان زیادی طول کشید تا قراردادی با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری منعقد شد. سیستم رانش، اساس فناوری قطارهای برقی پرسرعت است. برای سال ۱۴۰۰ پیشنهاد کردیم که روی سیستم رانش قطارهای پرسرعت کار کنیم و این توانمندی در مجموعه جهاد دانشگاهی وجود دارد. این اتفاق (پروژه یک رام قطار ۷ واگنه ملی) می‌توانست خیلی زودتر صورت بگیرد و خودمان طراحی و ساخت واگن‌های مترو را انجام داده و به تولید انبوه رسیده باشیم و اکنون پروژه قطارهای پرسرعت را آغاز می‌کردیم؛ اما نخواستیم یا فکر کردیم که این فناوری بسیار پیشرفته‌ای و باید از خارج وارد شود. از این نوع پروژه‌ها برای سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ تعریف کرده‌ایم، اما متأسفانه امکان تکرار تخصیص ۳۰ میلیون یورویی فراهم نشد، البته بخشی از بودجه با کمک مجلس محترم در بودجه جهاد دانشگاهی گنجانده شده است. مذاکراتی با سازمان برنامه و بودجه انجام شده است که درصورت امکان، تخصیص‌های بودجه جهاد دانشگاهی به گونه‌ای باشد تا بتوانیم این پروژه‌های های‌تک و ضروری برای کشور را برای سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ اجرایی کنیم.

جهاد دانشگاهی؛ نماد عبور از موانع با باور توان ایرانی

رئیس جهاد دانشگاهی با اشاره به شعار امسال این نهاد گفت: در جهاد دانشگاهی تلاش کرده‌ایم سهم و نقش خود را در کشور ایفا کنیم، اما بهتر است که دولت در این زمینه برنامه داشته باشد و پروژه‌هایی را اجرا کند که نیازمند این فناوری‌ها باشند و این فناوری‌ها را سفارش داده تا تولید شده و مورد استفاده قرار گیرند. دانشگاه‌ها علی‌رغم ایرادهایی که به آنها وارد می‌شود، نیروهای انسانی بسیار خوبی تربیت می‌کنند؛ فناوری‌هایی که در داخل تولید می‌شوند، کارهای پیشرفته‌ای هستند. بنابراین مشکلی در زمینه تولید فناوری نداریم و به لحاظ کیفیت و رقابت هم می‌توانیم با بهترین‌های دنیا رقابت کنیم. این اراده باید در سیستم وجود داشته باشد که این مأموریت‌ها را به مجموعه‌های توانمند مانند جهاد دانشگاهی واگذار کند. جهت‌گیری کاری ما در جهاد دانشگاهی در همه حوزه‌ها مشخص است و تلاش می‌کنیم به اهداف تعیین‌شده دست پیدا کنیم.

نیازمند مدیرانی خودباور، کارآمد و کاربلد، با درک درست از توان ایرانی هستیم

دکتر طیبی با اشاره به ایام تشکیل دولت جدید گفت: هرجا که پیشرفت کرده‌ایم، در مقابل ما مدیری وجود داشته که مثل ما فکر کرده و فهم درستی از توان ایرانی داشته و ضرورت استفاده از آن را احساس کرده و این ریسک معقول را انجام داده‌اند و از مجموعه جهاد دانشگاهی و سایر مجموعه‌های توانمند کشور حمایت کرده و در نهایت هم موفق شده‌اند. هنوز نتوانسته‌ایم کار سیستمی در کشور انجام دهیم و برنامه‌های درازمدتی را تدوین کنیم تا براساس آن، فناوری‌های مورد نیاز را تولید کنیم. بنابراین کشور بیشتر متکی به مدیران است. مدیران در استفاده از توان داخل و توسعه علمی و فناورانه کشور بسیار مهم هستند؛ بنابراین توصیه می‌شود که دولت جدید از مدیران خودباور، کارآمد و کاربلد استفاده کند. مدیرانی که خودباوری و کارآمدی را عمدتاً از انجام کارهای موفق علمی و فناورانه در عرصه عمل بدست آورده باشند. نمونه این مدیران در کشور فراوان هستند و فقط باید شناسایی شوند تا افراد بیمار، غیرخودباور و کسانی که اعتماد به توان داخلی ندارند، به راحتی نتوانند مدیر را با اطلاعات غلط به بیراهه کشید و به سرعت به سمت خرید خارجی هدایت کنند.

رئیس جهاد دانشگاهی افزود: اگر مدیری خودباور و کارآمد باشد، می‌داند که چگونه از تولید و ساخت داخل حمایت کند. حمایت از تولید و ساخت داخل هم باید به درستی انجام شود و اگر این کار به اشتباه صورت گیرد، نتیجه مطلوب نخواهد داشت. در حوزه واردات نیز مدیران می‌دانند که اگر قرار است وارداتی صورت بگیرد، این کار باید در مقابل انتقال فناوری انجام شود. کاربلدی نیز به این معنی است که مدیران، سابقه بسیار موفق در مدیریت حوزه‌های مشابه مسئولیت خود را در سطح معاون یا مدیرکل، یا سابقه مدیریت شرکت‌های بزرگ را داشته باشند و در زمینه حمایت از تولید ملی خوشنام و معروف باشند. وزارت، استانداری، معاونت ریاست جمهوری، محل استفاده از تجربه موفق مدیران میانی است، نه جای کارآموزی. اصلاً فرصتی برای کارآموزی نداریم؛ به ویژه در شرایط حادی که کشور با آن مواجه است و باید به مردم نشان دهیم که درحال تلاش برای تحول در حوزه اقتصاد و اشتغال فرزندان این سرزمین هستیم و این کار با کمک مدیرانی محقق می‌شود که خودباوری، کارآمدی و کاربلدی داشته باشند.

انتهای پیام