رییس سازمان میراث فرهنگی،‌ صنایع دستی و گردشگری با اشاره به ثبت حدود 57 میلیون اقامت در شب و با در نظر گرفتن چهار روز میانگین برای سفر در تعطیلات نوروز، اعلام کرد: در نوروز امسال 14 تا 15 میلیون سفر انجام شده است.

به گزارش خبرنگار سرویس گردشگری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، مسعود سلطانی‌فر با ارائه‌ی گزارشی از فعالیت‌های ستاد هماهنگی خدمات سفر و ارزیابی‌هایش از بازدیدهایی که در 10 استان کشور در طول تعطیلات نوروزی داشت،‌ گفت: کارها، مرتب‌تر از گذشته انجام شد، ولی اقدامی بود که هنوز تکمیل نشده و باید به آن جدی‌تر بپردازیم که آن هم سامان‌دهی خانه - مسافرها، بویژه در استان‌های پرمسافری مانند شیراز‌، اصفهان و خراسان رضوی است.

وی اظهار کرد: امسال تلاش شد تعداد بیشتری از این خانه‌ها سامان‌دهی و بر نحوه‌ی خدمات آن‌ها نظارت شود؛ اما در برخی استان‌ها به‌خاطر تعداد زیاد این خانه‌ها هنوز نتوانستیم درصد زیادی از آن‌ها را تحت نظارت قرار دهیم.

او همچنین به آمارگیری در نوروز امسال اشاره و بیان کرد: برای تهیه‌ی آمار دقیق، به تعاریف سازمان‌های بین‌المللی اتکا کردیم و تلاش شد آمارها برخلاف سال‌های گذشته «من‌درآوردی» نباشد. مبنای آمارگیری «اقامت» در نظر گرفته شد تا بتوانیم تحلیلی از کیفیت و چگونگی ارائه‌ی خدمات، هزینه و مشکلات سفر به‌دست آوریم.

به گفته‌ی او، تعداد اقامت‌کنندگان ثبت‌شده در سامانه‌ی آمارگیری این سازمان که شامل ‌هتل‌، هتل‌آپارتمان‌، مهمان‌پذیر‌، مدارس‌، کمپ‌های موقت‌ و چادرها، خانه‌های استیجاری‌، مهمان‌سراها‌ی اداره‌ها و خوابگاه‌های دانشجویی بود، حدود 57 میلیون نفرشب بود و طبیعا سفر و اقامت بیش از این رقم بوده است، چون جمع‌آوری آمار از آن گروهی که در خانه‌های استیجاری و خانه - مسافرها اقامت داشتند، از توان ما خارج بود، مثلا در مشهد نزدیک به دوهزار خانه‌ی استیجاری وجود دارد و ما فقط توانستیم 500 خانه را تحت نظارت قرار دهیم.

وی همچنین گفت: بیشترین اقامت‌کنندگان در چادرهای مسافرتی و کمپ‌های موقت بودند، هتل‌ها،‌ هتل‌آپارتمان‌ها و مهمان‌پذیرها حدود هشت درصد از این اقامت را به خود اختصاص دادند و خانه‌های استیجاری 17 درصد را شامل شدند و 18 درصد هم به مراکز اقامتی موقت اختصاص داشت.

معاون رییس‌جمهور به انجام بیش از 35 هزار مورد نظارت بر مراکز خدماتی و اقامتی در نوروز اشاره و درباره‌ی میزان تخلفات نیز اظهار کرد: 110 مرکز به‌خاطر بی‌توجهی به اخطارها تعلیق یا تعطیل شدند که 81 مورد مراکز اقامتی،‌ چهار مورد دفاتر خدمات مسافرتی و 16 مورد مراکز پذیرایی بودند.

او با بیان این‌که 30 میلیون و 9500 نفر در نوروز از اماکن تاریخی کشور دیدن کردند،‌ ادامه داد: این آمار با محاسبه‌ی بلیت‌فروشی‌ها و رصد ورود و خروج ثبت‌شده در دوربین‌ها استخراج شده است، حتی اختلاف بین بلیت‌فروشی و ثبت دوربین نیز در این آمارگیری لحاظ شده تا آمار واقعی باشد و احتمال خطا حدود 10 تا 15 درصد است.

سلطانی‌فر تأکید کرد: ما به‌شدت از آمارسازی کاذب پرهیز کردیم، چون می‌خواستیم مشکلات، نیازها‌، رفتار و رغبت مردم را بررسی و در برنامه‌ریزی‌ها لحاظ کنیم.

رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در پاسخ به پرسش خبرنگار ایسنا مبنی بر این‌که آمار چادرهای مسافرتی با توجه به پراکندگی آن‌ها چطور محاسبه شده است‌؟ توضیح داد: اقامت‌های موقت به دو شیوه بوده‌، یکی در کمپ‌هایی که توسط ما و شهرداری‌ها با امکانات رفاهی ایجاد شد و دیگری در اماکن و پارک‌هایی که توسط شهرداری‌ها آماده شد تا مردم خودشان در آن‌ها چادر برپا کنند. ما توانستیم آمار این گروه از افرادی را که اقامت موقت داشتند، بگیریم؛ ولی جمع زیادی خارج از این محدوده‌ها اسکان داشتند و از توان آمارگیری ما خارج بودند و هر کسی که حتی آمار تقریبی در این زمینه بدهد، درست و واقعی نخواهد بود.

وی همچنین درباره‌ی میانگین اقامت مسافران در تعطیلات نوروز، گفت: میانگین اقامت با در نظر گرفتن زمان اقامت در تورهای رسمی، چهار روز تعیین شد که اگر آن را به ازای 57 میلیون اقامت شب در نظر بگیریم، حدود 14 تا 15 میلیون سفر انجام شده است. براساس بررسی‌ها، بیشتر مسافران معمولا 4 تا 5 روز زمان برای سفر می‌گذارند و فکر می‌کنم این آمارها برای تعیین چارچوب‌ها و تحلیل‌های آینده مناسب باشد.

او درباره‌ی آمار ایرانی‌هایی که به خارج از کشور سفر کرده‌اند،‌ توضیح داد: آمار این گروه را 20 فروردین‌ماه به بعد اعلام می‌کنیم، چون هنوز بسیاری از تورهای خارجی به پایان نرسیده‌اند، اما تعداد قابل توجهی از ایرانی‌ها به خارج از کشور، بویژه کشورهای همسایه سفر کرده‌اند و تراز ورود و خروج گردشگران ما همچنان منفی است و در این زمینه، اگر همه‌ی ترددها را در نظر بگیریم، آمار اصلی حتی سه برابر می‌شود.

معاون رییس‌جمهور این موضوع را یکی از چالش‌های اساسی دانست و بیان کرد: جذب گردشگران خارجی و کسب درآمد ارزی بیشتر، از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین وظایف ما به‌شمار می‌آید.

او در ادامه، با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری درباره‌ی حماسه‌ی اقتصادی‌، فرهنگی و جهاد مدیریتی، از تشکیل کمیته‌ای ویژه برای تحقق این فرامین خبر داد و گفت: رویکردم از ابتدا در این سازمان، فعال کردن مباحث اقتصادی بود و برای همین، اقتصاد فرهنگی را مطرح کردم و از مدیران خواستم به این موضوع نگاه جدی داشته باشند.

رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه‌ی این نشست که به‌نوعی نخستین نشست خبری‌اش در این سمت است، درباره‌ی تأمین امنیت گردشگران با توجه به حادثه‌ی روی مین رفتن یک دستگاه خودرو حامل گردشگران در کویر لوت و کشته شدن یک نفر، اظهار کرد: امنیت گردشگرانی که در قالب تور، سفر می‌کنند قابل تأمین است؛ ولی نه ما و نه هیچ‌کس دیگری نمی‌تواند بر سفرهای فردی نظارت کند و این موضوع قابل کنترل نیست.

او بیان کرد: مردم اگر قصد دارند به مناطق حساس سفر کنند،‌ بهتر است با تور یا با هماهنگی اداره کل میراث فرهنگی آن منطقه، این کار را انجام دهند. نیروی انتظامی بارها درباره‌ی مناطق حساس هشدار داده و اگر این سفرها در قالب تور و با توجه به آن هشدارها انجام شود، قطعا مشکلات کمتری پیش می‌آید.

سلطانی‌فر در پاسخ به این پرسش که چرا نیروی انتظامی یا نهادهای دیگر، مناطق حساس را به مراکزی مانند سازمان میراث فرهنگی معرفی نمی‌کنند و تا کنون مشکلات زیادی به‌دلیل همین ناهماهنگی‌ها برای گردشگران به‌وجود آمده و کسی مسوولیت را نپذیرفته است و حادثه‌ی کویر لوت نیز دقیقا در محلی رخ داده که هیچ علامت و تابلوی هشداردهنده‌ای نداشت،‌ توضیح داد: نیروی انتظامی معمولا معابر و محدود‌ه‌های سفید خود را مشخص می‌کند و این درست است که اگر در نقاط مرزی و حساس، اقداماتی را انجام می‌دهند، به‌لحاظ امنیتی اعلام نکنند، ولی حتما محدوده‌هایی را که برای آن‌ها تصمیم‌هایی دارد، مشخص می‌کند. من قبلا آن مسیر را در کویر لوت رفته‌ام و اتفاقی نیفتاده است.

او در پاسخ به پرسش دیگری درباره‌ی دلیل پایین بودن میزان استفاده‌ی مسافران از هتل‌ها، اظهار کرد: یکی از مشکلات بزرگ ما، کمبود هتل است. در بسیاری از نقاط کشور، به‌جز کیش و مشهد معمولا مراکز اقامتی مناسب نیستند؛ اما در بازدیدهای نوروزی متوجه شدم با وجود کسرت مسافر، بسیاری از هتل‌ها کامل پر نمی‌شوند. ما هتل کم داریم، ولی به‌خاطر مشکلات موجود همواره درصدی از ظرفیت هتل‌ها خالی می‌ماند.

سلطانی‌فر چاره‌ی این مشکل را توزیع سفر در طول سال دانست و گفت: نباید همه‌ی فشارها در نوروز یا نیمه‌ی دوم شهریورماه باشد، مثلا جمعیت میلیونی بازنشسته‌ها می‌تواند در هشت‌ماه از سال به سفر برود و بار کمتری را در نوروز و اواخر تابستان وارد کند.

او با طرح پیشنهاد در نظر گرفتن یک هفته تعطیلی در زمستانی، افزود: این طرح اکنون در معاونت گردشگری در حال بررسی است تا پس از اجماع، به دولت ارائه شود.

رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با اشاره به ارزیابی‌هایش از بالا بودن هزینه‌ی سفر در داخل کشور، اظهار کرد: هزینه‌ی سفر داخلی نسبت به سفر خارجی بالاست. در کشورهای دیگر، توجیه‌ها و تنظیم‌هایی در زمینه‌ی کنترل قیمت وجود دارد که چنین شرایطی را به‌وجود می‌آورد. ما هم باید فکر کنیم تا هزینه‌ها طوری تنظیم شود که تعادل‌سازی اتفاق افتد، چون این حالت اگر استمرار یابد، گردشگر داخلی با مشکل مواجه می‌شود.

وی همچنین در پاسخ به پرسشی درباره‌ی آمارگیری این سازمان از حجم سفرهای مذهبی در تعطیلات نوروز، گفت: ما نیت افراد را آمارگیری نمی‌کنیم و از نیت باطنی آن‌ها خبر نداریم؛ ولی آمار کلی نشان می‌دهد در نوروز، یک‌میلیون نفر به قم حدود چهارمیلیون نفر به خراسان رضوی سفر کردند و استان‌های خوزستان، فارس‌، اصفهان‌، هرمزگان‌، مازندران و خراسان رضوی بیشترین آمار سفر را داشتند.

او درباره‌ی آمار یک میلیون و 500 نفر عراقی که سالانه به ایران سفر می‌کنند و تدابیر این سازمان با هدف برنامه‌ریزی برای سفر این جمعیت، بدون این‌که این آمار را تأیید یا رد کند،‌ توضیح داد: بیشتر زائران عراقی انفرادی به ایران سفر می‌کنند و مشکلات بسیاری را به‌وجود آورده‌اند. برای همین، کارگروه ویژه‌ای را با هدف سامان‌دهی این مسافران تشکیل داده‌ایم که به مرور، سفر آن‌ها با تور انجام شود تا نظارت و امنیت بیشتر شود.

رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری همچنین درباره‌ی میزان درآمد موزه‌ها با توجه به افزایش نرخ بلیت ورودی در یک سال گذشته و بازگرداندن این درآمد به حساب موزه‌ها، اظهار کرد: ورودیه‌ی موزه‌های ایران در برابر موزه‌های دنیا، بسیار کم است. قیمت‌ها معمولا بیش از 40 برابر آن چیزی است که ما تعیین کرده‌ایم، مثلا موزه‌ی توپکاپی در ترکیه برای هر خارجی 140 هزار تومان و برای هر ترک حدود 25 هزار تومان می‌گیرد. نرخ ورودی برای خارجی‌ها در موزه‌ی آرمیتاژ در روسیه نیز چهار برابر قیمت بلیت یک روس است. در سایر اماکن تاریخی نیز وضع همین‌طور است.

وی ادامه داد: در مقابل، هزینه‌ی نگهداری موزه‌ها چند برابر درآمدی است که به‌دست می‌آید. ما پیگیریم کل درآمد سال گذشته‌ی موزه‌ها را که به خزانه واریز می‌شود، برگردانیم. البته همان هم پاسخگوی همه‌ی هزینه‌ها و تعمیرات موزه‌ها و آثار تاریخی نیست. باید فکری کرد که در آینده چگونه می‌توان هزینه‌ها را تأمین کرد.

سلطانی‌فر اضافه کرد: در سال 93 تلاش می‌کنیم بیش از 70 درصد درآمد موزه‌ها بازگردانده شود.

او در ادامه‌ی این نشست که صبح امروز (یکشنبه، 17 فروردین‌ماه) در ساختمان معاونت گردشگری برگزار شد، در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود وعده‌ها همچنان تحولی در فعالیت‌های این سازمان دیده نمی‌شود و روال قبل همچنان ادامه دارد و دو - سه سال زمانی که برای بهبود اوضاع از آن صحبت می‌شود ظاهرا بسیار زیاد است، گفت: در میراث فرهنگی، آمارها و اطلاعات خبرگان و مطالعات این بخش حکایت از آن دارد که در ایران یک میلیون سایت تاریخی وجود دارد، از حدود 84 سال پیش، با ثبت اولین قانون در این‌باره، حدود 31 هزار بنا شناسایی شده که سه درصد آن، یک میلیون می‌شود و تعداد بناهایی که بازسازی و مرمت شده‌اند نیز کمتر از یک درصد است. با این آهنگ و منابع دولتی قطعا حفظ و حراست همین آثار هم قرن‌ها طول می‌کشد و خیلی آثار دیگر هم باستانی می‌شوند و فقط به آمارها اضافه خواهد شد.

وی ادامه داد: نباید خودمان را به منابع دولتی محدود کنیم، چون اگر این اعتبارات 20 برابر هم شوند، پاسخگو نیستند. رویکردمان استفاده از منابع بخش خصوصی است. قانون هم این اجازه را می‌دهد که بسیاری از خانه‌های تاریخی و بناها توسط بخش خصوصی بازسازی شوند.

او با بیان این‌که آنچه تحویل داده شد، بدتر از یک ویرانه بود و هست، به آمار بالای نیروهای غیرمتخصص در این سازمان اشاره کرد و افزود: در ترکیب تهران (سازمان مرکزی) 80 درصد نیروها غیرمتخصص هستند و این نشان می‌دهد در جذب نیروی انسانی مسیر منحرف بوده است و حالا ما چه راه پرپیچ و خمی در پیش داریم. ما به بنیه‌ی تخصصی جدی نیاز داریم، مخصوصا در حوزه‌ی میراث فرهنگی و البته صنایع دستی که به فراموشی سپرده و فقط به امور ظاهری آن، یعنی هدیه دادن پرداخته شده است و بسیاری از استادکاران آن بی‌کار شده‌اند.

او در ادامه‌ی سخنانش، از اجرای طرح ضربتی برای ساخت هتل در کشور خبر داد و گفت: امسال خیزشی را در ساخت هتل‌های چهار و پنج ستاره خواهیم داشت و تعداد قابل توجهی عملیات اجرایی با مشارکت بخش خصوصی آغاز می‌شود. شبکه‌ی هتل‌های دو و سه ستاره نیز تعریف خواهد شد که پاسخگوی نیاز گردشگران کم‌درآمدتر باشد.

سلطانی‌فر درباره‌ی موضوع سرویس‌های بهداشتی که طرحی باقی‌مانده از دوره ریاست اسفندیار رحیم‌مشایی در این سازمان است، اظهار کرد: برخلاف ظاهر طنزآمیز این طرح، ولی آن حرف، درست بود؛ براساس بررسی‌هایی که انجام دادم، طرح ساخت یک ‌زار سرویس بهداشتی در دو مرحله با احداث 355 و 199 سرویس بهداشتی آغاز شده بود که متأسفانه مکان‌یابی بسیاری از آن‌ها نامناسب بود و اکنون بیشتر آن پروژه‌ها نیمه‌کاره مانده‌اند.

وی بیان کرد: گزارش‌ها نشان می‌دهد، از 554 پروژه‌ای که عملیات اجرایی آن‌ها آغاز شد، کمتر از 100 سرویس بهداشتی به کار افتادند. ردیف اعتباری این طرح در دو سال گذشته حذف شده و این طرح، باری شده است. اکنون در حال جمع‌آوری گزارش‌های تکمیلی هستیم تا دست کم سرویس‌های بهداشتی را که در امکان مناسب‌تری ساخته شده‌اند، تکمیل کنیم و به بهره‌برداری برسانیم. از سوی دیگر، به تمام مراکز بین راهی ابلاغ می‌کنیم که سرویس بهداشتی ایجاد کنند.

به گزارش ایسنا، سلطانی‌فر در ادامه‌ی سخنانش در پاسخ به پرسشی درباره‌ی سرانجام پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی، گفت: در سازمان، خیلی چیزها وجود دارد که در چند سال گذشته خوابیده و خیلی چیزها هم نابود شده است. امیدواریم همه‌ی این محورها و فعالیت‌ها در سال جدید به حرکت درآیند.

او اضافه کرد: به‌دلیل تصمیم‌های غلط، پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی به سرنوشت خوبی دچار نشد. تلاش کرده‌ایم با کمک نیروهای قدیمی، شرایط جدیدی به‌وجود آوریم و هویت گذشته‌ی آن را برگردانیم. باید تلاش کنیم آن هیأت علمی قدیمی برگردد.

در ادامه‌ی این نشست، معاون گردشگری نیز با ارائه‌ی آماری از بازدیدها و نظارت‌های نوروزی، گفت: 750 ناظر در استان‌ها مستقر شدند و 17 هزار تماس با سامانه 09669 برقرار شد. پنج گروه از مدیران گردشگری نیز به استان‌ها اعزام شدند و گزارش‌ها نشان می‌دهد آمار شکایت‌ها در این دوره پایین بود و رسیدگی‌ها سرعت بیشتری داشت.

مرتضی رحمانی‌موحد همچنین به روند ثبت آمارهای سفر اشاره کرد و توضیح داد: سامانه‌ی الکترونیکی برای ثبت این آمارها طراحی شده که استان‌ها براساس شاخص‌های تعیین‌شده، آمار روزانه را ثبت می‌کردند. ظرفیت هر استان از قبل تعیین شده بود، به همین دلیل، هیچ کسی نمی‌توانست بیش از این ظرفیت، آمار کاذب وارد کند و از خطای انسانی نیز جلوگیری شد. این سامانه، در کل سال فعال خواهد بود.

او درباره‌ی بیمه‌ی سفر با توجه به مشکلاتی که برای تعدادی از ایرانی‌ها که در سفر به آنتالیا در ترکیه پیش آمد و مسافرت آن‌ها نیمه‌تمام ماند، توضیح داد: سه نوع بیمه‌ی سفر، لغو سفر و اعتبار سفر تعریف شده است. اکنون در حال بررسی و سامان‌دهی آن‌ها هستیم تا در جریان بیفتند.

معاون گردشگری درباره‌ی آخرین وضعیت لغو و تسهیل صدور روادید ایران نیز که پایان سال گذشته، اجماع گزارش‌های کمیته‌ی تشکیل‌شده در این رابطه را به رییس جمهور داد، گفت: قول داده بودیم جمع‌بندی کمیته‌ی لغو و تسهیل روادید ایران در پایان سال به دولت ارائه شود که این اتفاق افتاد. برخی از پیشنهادها به مصوبه‌ی دولت و برخی هم به اجماع اعضای دولت نیاز دارد که باید اوایل امسال به نتیجه برسیم.

رحمانی‌موحد درباره‌ی خیزش برخی سرمایه‌گذاران برای خریدن خانه‌های تاریخی و نگرانی محلی‌ها در زمینه‌ی ایجاد اختلال در نظام اقامت بوم‌گردی در مناطق طبیعی کشور، با ارائه‌ی توضیحاتی درباره‌ی مزایا و ویژگی‌های بوم‌گردی و با بیان این‌که گزارشی در این‌باره به سلطانی‌فر داده شده است، گفت: به هیچ‌وجه اجازه نمی‌دهیم کاربری بوم‌گردی‌ها جابه‌جا شود، ولی باید همه‌ی دستگاه‌ها در این زمینه هماهنگ باشند.

او در پایان، به پیگیری‌های برخی رسانه‌ها در تعطیلات نوروز درباره‌ی سفرهای خارجی ایرانی‌ها و بویژه اتفاقی که برای جمعی از این مسافران در آنتالیا به‌خاطر بی‌مسوولیتی آژانس مسافرتی آن‌ها رخ داد،‌ اشاره و اضافه کرد: خوشحالم که گردشگری خروجی در رسانه‌ها به رسمیت شناخته شده است و حتی برای آن، دفاعیه هم نوشته می‌شود.

انتهای پیام