در حالي كه وزارت صنايع و معادن براي برگزاري جشن خودكفايي در فولاد خام تا پايان سال جاري برنامه‌ريزي مي‌كند، به نظر مي‌رسد صنعت فولاد ايران تا رسيدن به خودكفايي کامل هنوز فاصله دارد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، وزارت صنايع و معادن اوايل امسال از برگزاري جشن خودكفايي در فولاد خام تا پايان شهريور ماه خبر داده بود، ولي وزير بعدا اعلام كرد كه اين جشن اواخر امسال برگزار خواهد شد.
فارغ از اين‌كه جشن خودكفايي در فولاد خام قرار است در چه تاريخي برگزار شود، كارشناسان دو سوال كليدي را در اين زمينه مطرح كرد‌ه‌اند. سوال اول اين‌كه دقيقا منظور از خودكفايي در فولاد خام چيست و سوال دوم هم اين‌كه آيا ايران هم‌اكنون قادر است كل نياز خود به فولاد خام را از توليد داخل تامين كند؟
البته در رابطه با سوال نخست، وزير اعتقاد دارد كه جشن خودكفايي فولاد به اين معني نيست كه از واردات جلوگيري شود.
دبير انجمن توليدكنندگان فولاد نيز ضمن موافقت تلويحي با اظهارات وزير عقيده دارد اين‌كه بخواهيم خودمان همه نيازهايمان را در صنعت فولاد تامين كنيم، شايد چندان اقتصادي نباشد.
رسول خليفه سلطان توضيح مي‌دهد: "هيچ كشوري نمي‌تواند بگويد در يك صنعت خاص خودكفا شده است، زيرا در هر صورت يا در زمينه تامين مواد اوليه يا در تامين تجهيزات موردنياز خود مجبور است كه دست به واردات بزند يا با كشورهاي ديگر مشاركت كند؛ بنابراين مي‌توان گفت كه هميشه خودكفايي به طور كامل قابل دسترسي نيست."
وي با بيان اين‌كه خودكفايي و خوداتكايي دو مقوله متفاوت هستند، مي‌افزايد: "خودكفايي در صنعت فولاد شايد به اين معنا باشد كه تراز تجاري ايران در زمينه صادرات و واردات فولاد تقريبا با هم برابر باشد كه به نظر مي‌رسد كشور بتواند در آينده نزديك به چنين وضعيتي برسد."
به گفته او در صورتي كه ظرفيت نصب شده در صنعت فولاد كشور ملاك خودكفايي باشد، مي‌توان گفت كه تقريبا به خودكفايي لازم رسيده‌ايم؛ هرچند هنوز بخشي از ظرفيت توليد فولاد در كشور بدون استفاده مانده است.
به گزارش ايسنا، ايران درحال حاضر با اختلاف زياد دومين فولادساز بزرگ منطقه خاورميانه پس از ترکيه به شمار مي‌رود. بر اساس آمار منتشر شده از سوي انجمن جهاني فولاد در 10 ماهه سال 2009 ميلادي، ايران بعد از تركيه به عنوان دومين فولادساز بزرگ منطقه خاورميانه شناخته شد.
بر اين اساس در 10 ماهه امسال توليد فولاد خام در تركيه به 20 ميليون و 807 هزار تن رسيد، اين در حاليست كه در همين مدت ايران 9 ميليون و 123 هزار تن فولاد خام توليد كرد. به اين ترتيب توليد فولاد خام ايران در 10 ماهه امسال حتي به نصف توليد تركيه در همين مدت هم نرسيده است.
بايد به اين موضوع توجه داشت در شرايطي كه توليد فولاد خام در كشورمان در 10 ماهه امسال رشد 11.8 درصدي را تجربه كرده است، توليد فولاد خام تركيه در اين مدت كاهش 10.5 درصدي داشته است.
اوايل ارديبهشت امسال پرويز داودي - معاون اول سابق رييس‌جمهور - عنوان كرده بود كه با توليد 17.7 ميليون تن فولاد در كشور، تا دو ماه آينده جشن خودكفايي فولاد را در كشور برگزار مي‌كنيم.
اين در حاليست كه توليد فولاد خام ايران در سال 2008 ميلادي به حداكثر 10 ميليون تن رسيده بود و در 10 ماهه امسال نيز توليد فولاد خام ايران به مرز 9 ميليون تن رسيده است.
خودكفايي، واردات، دمپينگ
در شرايطي كه وزارت صنايع و معادن ايجاد تعادل ميان نياز داخل با توليد داخل در زمينه فولاد خام را يكي از ملاك‌هاي خودكفايي كشور در اين حوزه اعلام كرده، در همين حال توليدكنندگان داخلي فولاد به ويژه در بخش خصوصي به شدت از واردات بي‌رويه فولاد و محصولات فولادي به كشور گلايه دارند. واردات بي‌رويه‌اي كه به نظر مي‌رسد با وجود دامپينگ خارجي‌ها و به ويژه چيني‌ها در هر صورت باعث بلااستفاده ماندن بخشي از ظرفيت توليد داخل شده است.
كارشناسان اعتقاد دارند كه صنعت فولاد ايران در زمينه تامين تجهيزات موردنياز خود هنوز در بسياري از بخش‌ها اتكاي زيادي به واردات داشته و در اين بين اعمال تحريم‌هاي بين‌المللي نيز مشكلات زيادي را براي فولادسازان داخلي به وجود آورده است.
برنامه توليد 56 ميليون تن فولاد در سند چشم‌انداز
بر اساس برنامه‌ريزي‌هاي انجام شده در افق سند چشم‌انداز 20 ساله، ايران بايد به توليد سالانه 56 ميليون تن فولاد دست پيدا کند که هم‌اكنون فقط 12 ميليون تن آن در داخل توليد مي‌شود و حتي از هدف 17 ميليون تني برنامه چهارم نيز فاصله داريم.
از طرفي ديگر در بين کشورهاي خاورميانه فقط ايران توانايي خودکفايي در توليد فولاد را دارد که اين موضوع به دليل وجود ذخاير گاز و سنگ‌آهن فراوان در ايران است.
هم‌اکنون در ايران و شش کشور عضو شوراي همکاري خليج فارس 10 ميليارد دلار پروژه براي توليد فولاد برنامه‌ريزي شده يا در دست اجراست که بر مبناي ارزش دلاري، نيمي از اين پروژه‌ها در ايران تعريف شده‌اند.
از حدود 37 پروژه توليد فولاد در کشورهاي حوزه خليج فارس که در مراحل مختلف اجرا هستند، 18 پروژه متعلق به ايران است؛ به طوري که مجتمع فولاد مبارکه با ظرفيت پنج ميليون تن در سال، ذوب‌آهن اصفهان با ظرفيت 3.6 ميليون تن در سال و فولاد خوزستان با ظرفيت 2.4 ميليون تن در سال عمده‌ترين توليدکنندگان ايران به شمار مي‌روند.
از طرفي در بين کشورهاي خاورميانه ايران تنها کشوري است که براي توليد فولاد به سنگ‌آهن وارداتي وابسته نيست و ذخاير سنگ‌آهن ايران 4.5 ميليون تن برآورد شده که در پنج استان اصلي کشور قرار گرفته‌اند.
در خاورميانه بيشترين توجه معطوف به افزايش توليد فولاد خام است و 60 درصد از کل اين افزايش به ايران تعلق دارد و از لحاظ ارزش، نورد فولاد بيش از يک پنجم برنامه افزايش توليد را تشکيل مي‌دهد. طبق برنامه‌ريزي‌هاي انجام شده، قرار است ظرفيت توليد فولاد در ايران طي سه سال آينده به 35 ميليون تن برسد.
انتهاي پيام