با آغاز تعطيلات نوروزي از يكي، دو روز ديگر، جاده‌هاي كشور پذيراي خيل مسافران خواهند بود و در اين ميان جاده چالوس به عنوان يكي از زيباترين و پرترددترين جاده‌هاي شمال كشور گذرگاه هزاران مسافري خواهد بود كه مشتاقانه عازم استان‌هاي سرسبز و سواحل زيبا شمال كشور هستند.
اما آيا جاده چالوس با زيبايي سحرانگيزش ميزبان امني براي مسافران نوروزي خواهد بود؟
به گزارش سرويس علمي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، قدمت هفت دهه‌يي محور چالوس و ريزشهاي پي در پي سنگ و بهمن در اين مسير موجب بروز مشكلات متعدد، بسته شدن‌هاي متوالي و ناامني اين محور براي مسافرت شده است، به شكلي كه در ايام نوروز پارسال نيز شاهد مسدود شدن محور هراز و چالوس به دليل ريزش سنگ بوديم و پس از رخداد حوادث متعدد در جاده چالوس كه كشته‌اي به همراه نداشت، حدود يك ماه پيش شاهد قرباني شدن يك نفر از هموطنان در حادثه سقوط تخته سنگي بزرگ بر سقف يك خودرو عبوري از جاده بوديم كه زنگ خطري جدي براي تكرار اين حوادث در روزهاي باراني و پرازدحام بهار خواهد بود به طوري كه رييس مركز كنترل ترافيك پليس راه كشور متعاقب حادثه مرگبار اخير هشدار داد كه «امسال باران سنگ در اين محور در انتظار مسافران است».
به زعم كارشناسان علوم زمين، وقوع پديده سنگ افت در نواحي كوهستاني به ويژه در چنين جاده‌هايي كه در مسيري طولاني با دامنه‌هاي سنگي پرشيب در ارتباطند كاملا طبيعي است.
در پديده سنگ افت در اثر لغزش سنگ‌ها، بلوك‌هاي سنگي آزاد شده و روي شيب توپوگرافي كه معمولا در نواحي كوهستاني بسيار تند است، به سمت دامنه حركت كرده و در مسير خود همه چيز را خراب مي‌كنند. اين پديده در پي زمين‌لرزه‌هاي كوچك و بزرگ و به خصوص در فصول پربارش تشديد مي‌شود.
اين مشكل به ويژه در كوهستان البرز كه به دليل جوان بودن از لحاظ فعاليت‌هاي زمين‌شناسي و كوه‌زايي به شدت فعال است وجود دارد زيرا اين فعاليت‌ها به دنبال خود پديده فرسايش را به دنبال دارد كه به اشكال مختلف مانند پديده‌هاي دامنه‌يي، سنگ ريزش‌ها، سنگ افت و زمين لغزش‌ها بروز مي‌كند
به گفته كارشناسان، در جاده چالوس كه نزديك به 80 سال پيش بدون انجام بررسي‌هاي كافي احداث شده و پس از آن نيز تلاش چنداني براي بهره‌برداري مناسب از اين جاده و استفاده از امكانات مورد نياز روز نشده، در عمده موارد، پس از بروز حوادث اين چنيني تنها به بازگشايي مسير اقدام شده و به علت هزينه‌هاي فراوان، نگهداري اصولي از اين جاده و بسياري از جاده‌هاي ديگر كشور صورت نگرفته است.
در شرايط كنوني ضرورت بررسي‌هاي دقيق زمين‌شناسي و شناسايي و پايدارسازي نقاط خطرخيز جاده‌هاي كشور كاملا احساس مي‌شود. از سوي ديگر در مورد احداث جاده‌هاي جديد نيز بايد اين باور در مسوولان وزارت راه ايجاد شود كه هزينه كردن در ساخت جاده‌هاي كاملا استاندارد نه تنها هزينه‌هاي سنگين كنوني نگهداري را به نحو چشمگيري كاهش مي‌دهد؛ بلكه امكان بهره برداري ايمني جاده در مدت زمان بسيار طولاني‌تر را نيز فراهم مي‌كند.
مهندس شهرام نصيري، مسوول گروه بلاياي طبيعي پايگاه ملي داده‌هاي علوم زمين در آستانه تعطيلات نوروز در گفت‌و‌گو با خبرنگار علمي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) در خصوص رخداد سنگ افتها و زمين لغزش‌ها، گفت: در اين زمينه دو نوع شيب سنگي و شيب خاكي مد نظر قرار مي‌گيرد كه به نظر مي‌رسد در هنگام بارندگي در مكان‌هاي داراي شيب‌هاي سنگي به دليل رويداد آني و بلافاصله، سنگ افتها شديدتر و بارزتر هستند، در حالي كه در مكان‌هاي داراي شيب‌هاي خاكي عكس العملها تا مدتها بعد از بارندگي بروز مي‌يابند.
وي ادامه داد: در گردنه هزارچم حدفاصل سياه بيشه تا دزدبند، شيب‌هاي سنگي خيلي تندي وجود دارد كه در مواقع بارندگي سنگ افت‌هاي شديدي را نشان مي‌دهند و حتي سابقه داشته كه در فصول پربارش يا بعد از آن مثل فروردين يا اواخر بهارعكس العمل‌هاي شديدي را نشان داده‌اند.
خطر زمين‌لغزش سازه‌هاي در حال احداث در حوالي درياچه ولشت را تهديد مي‌كند
مسوول گروه بلاياي طبيعي پايگاه ملي داده هاي علوم زمين در ادامه با اشاره به وقوع آسيب و خطر در منطقه درياچه ولشت، اظهار داشت: بررسي ها نشان مي‌دهد كه در اين منطقه هم خطر زمين لغزش بسيار زياد است كه متاسفانه در حال حاضر ساخت و سازهايي نيز به طور گسترده و سريع در منطقه در حال انجام است و زمين‌هاي بسياري هم واگذار مي‌شود، حال آن كه ارزيابي ها و مدلسازي‌ها در اين منطقه نشان مي‌دهد كه در اثر بارندگي و يا حتي زلزله‌اي خفيف بدون شك امكان جابه‌جايي وجود دارد.
نقشه پهنه‌بندي خطر زمين‌لغزش در جاده تهران - چالوس تهيه شد
نصيري با اشاره به تهيه نقشه پهنه بندي خطر رويداد زمين لغزش ها اظهار كرد: حدود يك سال و نيم است كه كار بر روي تهيه نقشه پهنه بندي از خطر رويداد زمين لغزش‌ها اعم از سنگ افتها و زمين‌لغزش در شيب‌هاي خاكي انجام شده و طي آن تمام زمين لغزش‌هايي كه جاده را تحت تاثير قرار مي‌دهد، ارزيابي شده و حتي احتمال آن هم به صورت نقشه پهنه بندي مشخص شده است.
ابعاد وسيع محدوده خطر زمين‌لغزش در منطقه «سياه بيشه»
وي با اشاره به ارزيابي‌هاي انجام شده در منطقه «سياه بيشه» خاطرنشان كرد: ارزيابي‌ها با استفاده از تكنيك‌هاي جديد نشان مي‌دهد كه ابعاد زمين لغزش در اين منطقه كه قبلا 5/1 تا 2 كيلومتر محاسبه مي شده به مراتب بزرگتر و شامل محدوده‌اي به طول 4 كيلومتر و عرض 3 كيلومتر است كه منطقه‌اي وسيع را در بر مي‌گيرد. ارزيابي خطر لرزه‌يي در اين منطقه هم گواه آن است كه در واقع بخش راست زمين لغزش در اثر زلزله‌اي تقريبا به بزرگي 6 ريشتر دوباره حركت خواهد كرد و احتمالا خساراتي را در منطقه بر جاي خواهد گذاشت.
خطر جدي زمين لغزش در محدوده «تونل كندوان» تا «هزارچم»
نصيري همچنين از احتمال وقوع خطر زمين لغزش در منطقه تونل كندوان تا هزارچم خبرداد و افزود: حجم بسيار زيادي از زمين لغزش ها و سنگ افت ها در اين منطقه است كه حتي در زمان بارندگي يا در هنگام زلزله هم مي‌توانند خطر ناك باشند كه مجددا در اين منطقه بيشترين حجم رانش‌ها را خواهيم داشت.
مسافران هنگام بارندگي شديد از تردد در جاده چالوس خودداري كنند
مسوول گروه بلاياي طبيعي پايگاه داده‌هاي علوم زمين، خاطر نشان كرد: توصيه‌اي كه مي‌توان به مسافران كرد اين است كه در هنگام بارندگي شديد، اين مسير را انتخاب نكنند، چون به هر حال مناسب نيست و تجربه نشان داده كه در اين مناطق اتفاقات زيادي رخ داده كه قابل گريز هم نيست.
وي افزود: شيب تند و دستكاري‌هاي دائمي بشر و كارهاي راهسازي كه در منطقه انجام مي‌شود، به همراه توسعه‌هاي غير مهندسي باعث شده كه بر اثر بارندگي اين منطقه كاملا مستعد حركت شوند.
مسوول گروه بلاياي طبيعي پايگاه ملي داده‌هاي علوم زمين در پايان در بيان راهكارهاي كاهش خطرپذيري اين مسير به ايسنا گفت: پس از تخليه جاده با عمل لق گيري، سازندهاي سست و سنگ‌هايي كه در آستانه ريزش هستند را با ضربه راه اندازي مي‌كنند و يا از ديوارهاي حايل و تورهاي ارتجاعي براي جلوگيري از ريزش سنگ در مسير جاده استفاده مي‌كنند. همچنين با استفاده از تحليل‌هاي رياضي، مدل آستانه گسيختگي شيب‌هايي را كه احتمال افتادگي دارند، تحليل موردي و مطالعه ساختگاهي كرده و يا خندقي ميان شانه راه و ديواره كناره جاده به عمق يك متر و عرض دو تا سه متر ايجاد كرده تا سنگ افت، درون خندق قرار گيرد.
وي در عين حال تصريح كرد: كارشناسان وزارت راه و كساني كه در امر كاهش ناپايداري هاي دامنه‌يي و مقابله با آنها در جاده كار مي‌كنند، اين مساله را مي‌دانند، اما آنچه حائز اهميت است اطلاع از محل‌هاي بروز اين حوادث است.
انتهاي پيام