انگار همه مي‌خواهند كابينه‌ي در سايه تشكيل دهند. به غير از تعدادي از احزاب كه ضرورت آن را مطرح كرده‌اند، حالا يك عضو طيف شيراز دفتر تحكيم وحدت هم ـ پس از اتحاديه‌ي مستقل‌ها ـ گفت كه معتقد است بايد كابينه‌ي در سايه تشكيل دهند.
« سيدمحمد بياتيان »، عضو شوراي مركزي طيف شيراز دفتر تحكيم وحدت و در عين حال دبير انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه بين‌المللي امام خميني(ره) قزوين است. او دانشجوي كارشناسي ارشد معماري در همين دانشگاه است.
بياتيان مي‌گويد كه «در فضاي سياسي امروز مهم‌ترين چالش طيف شيراز، پيوند دادن مجدد انجمن‌هاي اسلامي است كه به نوعي با تحكيم قهر كرده و از آن خارج شدند و يا عده‌اي آنها را قبضه كرده‌اند».
ايسنا: مهم‌ترين رسالت انجمن‌هاي اسلامي را در حال حاضر چه مي‌دانيد و چه تفاوتي با گذشته دارد؟
بياتيان: انجمن‌هاي اسلامي از قبل از انقلاب در درون دانشگاه فعال بوده و نسبت به مسائل جامعه چه از لحاظ سياسي، اقتصادي يا فرهنگي حساس بودند و هميشه حساسيت خود را به نوعي به حاكميت رساندند، گاهي گوش شنوايي در حاكميت وجود داشته و حرف‌هاي آنها را شنيده و گاهي هم نبوده و انجمن‌ها حرف‌هاي خود را به نوع ديگري با جامعه مطرح كردند.
در دولت جديد، وزارت علوم براي دانشگاه و ما خيلي مهم است، هم‌چنين وزارت ارشاد، وزارت بهداشت، سازمان ملي جوانان و وزارت كشور، چرا كه دانشجويان و دانشگاهيان با اين وزارتخانه‌ها ارتباط مستقيم و تنگاتنگ برقرار خواهند كرد و به نوعي فعاليت‌هايشان در چارچوب اختيارات آنهاست.
در واقع اعتقاد ما بر اين است كه اتحاديه‌ي انجمن‌هاي اسلامي كه همان تحكيم وحدت است به عنوان كابينه‌اي در سايه‌ي عمل كند و هر جا هر مشكلي و نارسايي و نقايصي يا لغزشي از حاكمان مشاهده شد، مطرح كرده و نسبت به آنها هشدار دهد.
ايسنا: كابينه‌ي در سايه، چطوري؟ بيشتر توضيح دهيد.
بياتيان: ببينيد! ما به عنوان فعالان دانشجويي بايد كارشناسان و افراد نخبه را مطرح كنيم به عنوان كساني كه مثلا در زمينه‌ي اقتصادي مورد قبول جنبش دانشجويي هستند، يا همين‌طور در بحث‌هاي فرهنگي، سياسي، سياست خارجي و اگر جايي حس كرديم كه مصالح نظام و مردم و ايران به نوعي زير سوال رفته و برخلاف مصالح عمل مي‌شود به وسيله‌ي كارشناسان‌مان نقد مي‌كنيم، يعني نقد كارشناسي شده، بالاخره در هر جامعه‌اي طيف مخالف سياسيون، كابينه‌ي در سايه تشكيل مي‌دهند، اما ما مخالف نظام نيستيم، در چارچوب نظام كار مي‌كنيم، اما براي اينكه اين حكومت و دولت و كابينه‌اي كه وجود دارد، خداي ناكرده از آرمان‌هايي كه براي همه مهم است تخطي نكنند، كابينه‌ي در سايه را تشكيل مي‌دهيم و نارسايي را تذكر خواهيم داد.
ايسنا: وضعيت اقبال به انجمن‌هاي اسلامي دانشجويان از سوي دانشجويان چگونه است و چگونه مي‌توانيد آن را تقويت كنيد؟
بياتيان: در دوم خرداد 76 دانشجويان و دانشگاهيان بودند كه فردي را به عنوان كانديداي خود به جامعه معرفي كردند و او با بيست ميليون راي، در آن انتخابات پيروز شد و به طور كلي آقاي خاتمي به عنوان كانديداي اصلي و اوليه‌ي دفتر تحكيم وحدت مطرح شد و مورد اقبال جامعه هم قرار گرفت. پس از آن ديديم بسياري از سياسيون چه طيف پيروز انتخابات و چه طيف شكست خورده، ديدند كه دانشگاه مهم و تاثيرگذار است، مثلا در يك روستاي دورافتاده يك پيرزن روستايي مي‌گفت به آقاي خاتمي راي مي‌دهم چون دانشجوها از او حمايت كردند.
اين مورد و امثال اينها، مواردي بود كه ما خود ديده و لمس كرديم، و از همه مهم‌تر اينكه اينها ديدند دانشگاه نقش موتور محركي را ايفاء كرد كه بسيار تاثيرگذار و مهم بود و جامعه با اين موتور محرك به نوعي حركت مي‌كند، در نتيجه آنها آمدند به نوعي تشكل‌هاي دانشجويي را قبضه كردند و از طرفي تشكل‌هايي موازي انجمن‌هاي اسلامي را به وجود آوردند و از سوي ديگر متوجه شدند كه تاثيرگذاري آنها به اندازه‌ي انجمن‌هاي اسلامي نيست.
در نتيجه آنها انجمن‌هاي موازي تشكيل داده و به نوعي در ميان بچه‌هاي دانشجو رخنه كرده و مي‌خواستند آنها را به نوعي به سمت خود بكشند، متاسفانه اين فضاي به وجود آمده در دانشگاه باعث شد كه دانشجويان از فضاي سياسي موجود فاصله بگيرند كه در واقع مي‌توان آن را قهر سياسي با فضا ناميد.
به نظر من، بزرگ‌ترين كاري كه ما انجمن‌هاي اسلامي دانشجويان مي‌توانيم انجام دهيم آن است كه اين فضاي سياسي را كه در دانشگاه‌ها دچار ركود شده با نشاط و با طراوت و فعال كرده و دانشجويان را به سمت مسائل سياسي سوق دهيم، البته نه سياست‌زدگي! بلكه به عنوان كساني كه با ارائه‌ي نظرات كارشناسانه و انتقادهاي خود به حاكمان هشدار دهند كه به عنوان ناظران و چشم بيناي ملت هميشه هوشيار هستند و اجازه نمي‌دهند كسي در درون حكومت برخلاف مصالح جامعه حركت كند.
ايسنا: اما چگونه مي‌خواهيد اين اقبال را تقويت كرده و در واقع ركودي كه از آن نام برديد را بشكنيد؟
بياتيان: به نظر من در قدم اول بايد دست احزاب و گروه‌هاي سياسي را از دانشگاه كوتاه كنيم، ما ديگر نبايد مدير دانشگاه‌مان عضو حزبي باشد يا رييس شاخه‌ي حزبي در استانش باشد، با توجه به اينكه متاسفانه اين مسائل در اين سال‌ها وجود داشت كه اكثر روساي دانشگاه‌ها عضو حزبي بودند، اما اگر در دولت جديد و وزير علوم جديد بيايد و همين رويه را در پيش بگيرد، متاسفانه همين فضا وجود خواهد داشت، اما ما سعي خواهيم كرد كه دست گروه‌هاي سياسي را از دانشگاه كوتاه كرده و سپس مسائل سياسي را بدون غرض‌ورزي و بدون حمايت از تشكل و حزب خاصي مطرح كنيم و از تمامي گرايش‌ها، تفكرات و گروه‌هايي كه در ميان دانشجويان هستند دعوت مي‌كنيم كه در اين مجموعه‌ي انجمن‌هاي اسلامي حضور پيدا كنند.
ايسنا: آيا به نظر شما «كوتاه كردن دست احزاب از دانشگاه» تنها راه فراهم كردن اقبال دانشجويان است؟
بياتيان: خير، اين مهم‌ترين راه است، مانند كسي كه بيمار است، براي درمان او ابتدا بايد بيماري را از بدن او خارج كرده و سپس به تقويت او بپردازيم، تشكل‌هاي دانشجويي و از جمله انجمن‌هاي اسلامي هم به نوعي اينگونه هستند. البته با تاكيد بر اينكه قلب تپنده‌ي جامعه‌اند و چنانچه از حركت باز ايستند، جامعه پويايي و فعاليتي نخواهند داشت.
بايد توجه داشت كه اين تشكل‌ها، صرفا هم نبايد به مسائل سياسي بپردازند، در عرصه‌ي فرهنگ، اقتصاد و غيره نيز مي‌توانند نقش مهمي ايفا كنند، كه همواره متاسفانه در دانشگاه‌ها شاهد فقدان اين موارد بوده‌ايم، عدم ارتباط با صنعت، عدم ارتباط با جامعه‌ي كار، بدين معنا كه دانشجويي كه از دانشگاه خارج مي‌شود آشنايي با كار ندارد چرا كه درس‌هاي دانشگاهي صرفا جنبه‌ي تئوريك دارند. پس بايد ابتدا قلب درمان شود، سپس به كل شريان‌ها كه همان جامعه است بپردازيم.
ايسنا: شما معتقديد كه دانشجويان نبايد صرفا فعاليت سياسي داشته باشند، اما چنانچه بخواهيد در فعاليت‌هاي سياسي اقبال دانشجويان را فراهم كنيد، چه مي‌كنيد؟
بياتيان: در سال‌هاي اخير، انجمن‌هاي اسلامي، جامعه‌ي اسلامي، بسيج و انجمن‌هاي مستقل، بزرگ‌ترين مشكل‌شان در مواردي بود كه مثلا: حزبي مساله‌اي كه مطرح كرده بود، به خاطر اين مساله، فضاي انتقاد، دعوا و ناسزا به وجود مي‌آمد و در واقع بيشتر دنبال اين قضايا بودند، اما مسائل سياسي تنها محدود به سياست داخلي نيست، مساله‌ي سياست خارجي هم مطرح است.
اعتقاد من بر اين است كه اگر انجمن‌هاي اسلامي مانند دهه‌ي 60، منفك از قدرت بوده و دنبال آن نبودند و با رويه‌ي آزادي‌خواهي خود، سلامت خود را حفظ كرده بودند. حال اگر ما به عنوان انجمن‌هاي اسلامي دوباره اين رويه را به دانشگاه‌ها بازگردانيم و دانشجويان استقلال و پاكي و صداقت را در ما ببينند، مطمئنا دانشجويان رويكرد مثبتي خواهند داشت به تمام مسائل از جمله مسائل سياسي.
ايسنا: تصور مي‌كنيد فضاي فعاليت سياسي در دانشگاه‌ها در دوره‌ي دولت جديد چه تغييراتي داشته باشد؟
بياتيان: اين محل بحث است، به هر حال دولت جديد چه بخواهد و چه نخواهد تابلوي جناح راست را دارد و به نوعي منصوب به جناح راست است ولي در جناح راست هم بحث طيف نوگرا و سنتي وجود دارد كه من فكر مي‌كنم اگر طيف سنتي جناح راست در درون كابينه وارد شده و پست‌هاي مهم را در دست بگيرد، متاسفانه ما شاهد همان فضاي بسته‌ي پيش از دوم خرداد 76 در دانشگاه‌ها خواهيم بود. يعني اجازه‌ي رشد و نمو و فعاليت را به تشكل‌هاي دانشجويي نخواهند داد. در حال حاضر تنها چيزي كه به عنوان فعال دانشجويي از رييس جمهور محترم بخواهيم اين است كه واقعا به جوانان اعتقاد و اعتماد داشته باشند، چرا كه يكي از شعارهايشان همين بود كه مي‌خواهند كاري براي جوان‌ها انجام دهند از جمله اشتغال، بهبود معيشت مردم.
اما بايد در كنار مسائل معيشتي، جوان‌ها در يك فضاي آزاد و با نشاط براي نقد قدرت به فعاليت بپردازند و اگر افرادي كه در درون كابينه‌ي جديد قرار مي‌گيرند داراي تفكر جوان‌پسند باشند، مطمئنا فضاي خوبي را خواهيم داشت اما اگر افرادي كه به نوعي امتحان خود را پس داده و ثابت كردند كه نمي‌توانند با دانشگاه و دانشجو كنار بيايند، كابينه را به دست بگيرند به ويژه در قسمت‌هايي كه ارتباط مستقيم با دانشگاه و دانشجو دارد، من فضاي خوبي را براي فعاليت‌هاي دانشجويي تصوير نمي‌كنم.
اگر افرادي وارد كابينه شوند كه فضاي دانشگاه را ببندند، در اين صورت رسالت ما اين است كه در برابر اين مساله بايستيم. چرا كه با نگاهي به خرداد 76، مي‌بينيم كه اين فضاي باز به وجود آمده، و براي كساني كه به فضاي باز سياسي معتقد نيستند سخت است كه اين فضا را ببينند، در واقع نمي‌توانند باعث بسته شدن فضا و محصور شدن دانشجو شوند و به نظر من، بعيد است بتوانند اين كار را انجام دهند، اما چنانچه با اين موضوع رو به رو شديم، ما بر حرف خود پايبند بوده و در مقابل آنان مي‌ايستيم تا دوباره اين فضاي باز را به وجود بياوريم.
ايسنا: چگونه پس از به وجود آوردن فضاي باز، مي‌خواهيد اعتماد آنها را نسبت به فعاليت‌هاي سياسي خود جلب كنيد؟
بياتيان: اول چيزي كه در گذشته شاهد آن بوديم دخالت‌هاي مديريت دانشگاه‌ها و وزارت علوم در تشكل‌هاي دانشجويي بوده كه اين دخالت ديگر نبايد وجود داشته باشد و بايد اجازه دهند دانشجويان مستقلا تصميم بگيرند، به صورت كاملا آزاد، هم‌چنين فضاي دانشگاه‌ها بيشتر از آنچه سياسي باشد بايد علمي باشد و به سمت فضاي پژوهشي سوق داده شود.
عامل بعدي، اينكه مديريت‌هاي سياسي در راس دانشگاه‌ها قرار نگيرند و به تشكل‌هاي دانشجويي اجازه دهند كه در تمام مسائلي كه در حاكميت اتفاق مي‌افتد نقد منصفانه كنند. دانشگاه و دانشجو هيچ‌گاه تخريب‌گر نبوده، بلكه نقد منصفانه مي‌كند، چرا كه براي دانشجو، سود شخصي نخواهد داشت، بلكه اگر دانشجو در مورد مساله‌اي فرياد مي‌كشد و مشكلي را مطرح مي‌كند فقط و فقط در راه سود و منفعت جامعه است و به نظر من اعتمادسازي از اينجا شروع خواهد شد و اميدواريم كه اين اعتمادسازي را دولت آقاي احمدي‌نژاد بپذيرد و عمل كند.
ايسنا: شما نمي‌گذاريم فضا بسته شود؟!
بياتيان: دانشجويان سياسي و تشكل‌هاي دانشجويي، سلاحشان قلم و زبان است و آن اعتمادي كه جامعه به دانشجو دارد بزرگ‌ترين سلاح است كه كمك خواهد كرد، مردم ما كه هميشه هوشيار هستند، اين مسائل را مي‌بينند و درك مي‌كنند و كاملا هوشيارانه در مورد آنها قضاوت مي‌كنند، ما با سلاحي كه داريم مقابله خواهيم كرد و حرف خود را به مسوولان رده بالاي حاكميت خواهيم رساند.
ادامه دارد ...