مسعود خيام: به ترجمه بهصورت يك مقوله هنري نگاه كنيم با ايجاد هر نوع آييننامه در امور هنري مخالفم
وقتي كتابي مد ميشود، ترجمههاي مختلف، يكي پس از ديگري ميآيد. مسعود خيام - مترجم - با اشاره به اين موضوع، در مورد ايجاد نظامي كارآمد براي ترجمه، عنوان كرد: تدوين نظامي براي ترجمه، كار چندان خوبي نيست؛ زيرا اين سوژهاي بزرگ است كه نميتوان آن را به طور كامل ديد. اگر بخواهيم آن را به طور كامل ببينيم، بايد مقدار زيادي متخصص بنشينند و آييننامهاي براي آن تدوين كنند كه تازه بعد از تدوين آن، كارايي چنداني نخواهد داشت. براي اين كار، ميتوان نشر و ترجمه كتاب را در اختيار بازار عرضه و تقاضا قرار و اجازه دهيم كتاب هر جور كه ميخواهد، بيايد و در بيابد؛ آن وقت كارهاي با كيفيت خوب در آمده و ناشران به آن اقبلال دارند و به كارهاي بد و بازاري علاقهاي نخواهند داشت. وي مهمترين داور براي آثار را مردم دانست و عنوان كرد: با داوري مردم، آن وقت بخش كوچكي از ترجمه ميماند كه آن بخش كوچك ميشود. ترجمه دولتي، كه اين نوع ترجمه در چندين جاي دنيا بوده و هست. اين مترجم خاطرنشان ساخت: اگر ترجمهاي را ميخواهند وارد بازار كنند، چند نفر پشت سر هم آن را ترجمه نكنند، مثلا 13 يا 14 ترجمه از شازده كوچولو وجود دارد كه جديدا دو مترجم ديگر هم دارند آن را ترجمه ميكنند كه اين كار عبثي است و چيزي كه جلوي اين كار عبث را بگيرد، نظام نامه و آيين و قانون نيست و نبايد باشد؛ بلكه اگر همه كنترلها را از روي كتاب برداريم، شازده كوچولو كه يك يا دو ترجمه خوب دارد، شروع به فروش ميكند و بقيه مردم علاقهمند نخواهند بود سراغ آنها بروند. وي تصريح كرد: اگر نخواهيم هر نوع آيين نامهاي را براي كار نشر وضع كنيم، جز اينكه دست و پاي عدهاي را ببندد كار ديگري انجام نميدهد. الان اگر بخواهيم جلوي كسي را بگيريم، در مميزي اين كار را ميكنيم و آن موقع با آئيننامه كه اين كتاب فلان جا ترجمه شده و لازم نيست آن را ترجمه كنيد. خيام با عنوان اين مطلب كه نگاهمان به ترجمه نگاهي باشد كه به ساير مقولات هنري داريم، در ادامه گفت: اگر به ترجمه همان طور كه به رمان، نقاشي، موسيقي و ... نگاه ميكنيم بنگريم و هر چقدر دست و پاي آن را كمتر ببنديم، آن وقت ميبينيم كه چقدر بالندهتر خواهد بود. هر چقدر كنترلها را بيشتر كنيم، مشكلاتش بيشتر ميشود. الان در آشفته بازار ترجمهاي كه وجود دارد، آبش را كس ديگر و جور ديگر گلآلود كرده است؛ نه از اين بابت كه شما و من هر دو اجازه داريم ارنست همينگوي ترجمه كنيم، از اين بايت كه وقتي كتابي مد ميشود، ترجمههاي مختلف، يكي پس از ديگري ميآيد. وي اظهار داشت: بسياري از ترجمهها هستند كه كتاب را از بين ميبرند؛ يعني ترجمه آن آنقدر بد است كه دفعه اول كه به بازار ميآيد، بازار را آشفته ميكند؛ ولي اگر ما به ترجمه به صورت يك مقوله هنري نگاه كنيم، مردم به آن اقبال نشان ميدهند. اين نويسنده خاطرنشان ساخت: مترجماني مانند نجف دريابندري، مهدي غبرايي، ع. پاشايي و تقيزاده، مترجماني هستند كه صافتر ترجمه ميكنند و مردم به اين ترجمههاي پاكيزه اقبال نشان ميدهند. خيام در پايان تاكيد كرد: با هرنوع آييننامه و نظامنامه در هر نوع امور هنري مخالف هستم. انتهاي پيام