گندم، پرمصرف‌ترین غلات و اغلب به عنوان نان است. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که غلات و فرآورده‌های نانوایی و عمدتا نان، از جمله گروه‌های غذایی است که بیشترین ضایعات را دارند. ضایعات محصولات نانوایی در برخی از خانوارهای مورد بررسی به ۲۰ درصد می‌رسد. ضایعات نان در ماه رمضان بیشتر است و نان یارانه‌ای حتی به عنوان خوراک دام یا ماهی استفاده می‌شود.

تلفات و هدر رفتن مواد غذایی در بسیاری از کشورها از جمله کشورهای عربی با پیامدهای منفی از نظر امنیت‌ غذایی و پایداری سیستم کشاورزی و غذایی بالاست. غلات یکی از مهم‌ترین عوامل تامین انرژی کالری در کشورهای عربی محسوب می‌شوند و با وجود اینکه کشورهای عربی واردکننده خالص غلات هستند، مقادیر قابل‌توجهی نان را هدر می‌دهند.

تولید سالانه نان در جهان بیش از ۱۰۰ میلیون تن است. بر اساس تجزیه و تحلیل تقسیم بازار جهانی نان، اروپا با سهم ۵۳.۶ درصد، پس از آن ایالات متحده (۲۸.۶درصد)، آسیا اقیانوسیه (۱۰.۹درصد) و کشورهای خاورمیانه و آفریقا (۶.۹ درصد) بر بازار تسلط دارند.

میزان اتلاف نان در برخی کشورها

تعیین مقدار دقیق نان هدر رفته دشوار است اما تخمین زده شده است که در سطح جهانی، تقریبا ۱۰ درصد از کل نان تولیدی هدر می‌رود. نان ماده‌ غذایی است که معمولاً در کشورهای توسعه یافته هدر می‌رود و برای اکثر کشورهای اروپایی مشکلی جدی ایجاد می‌کند. این دومین ماده‌ غذایی در بریتانیا پس از سیب‌زمینی است و روزانه ۲۰ میلیون تکه نان دور ریخته می‌شود.

ضایعات نان را می‌توان به عنوان یک رسوایی در جهان عرب معرفی کرد زیرا نان در فرهنگ عرب جایگاه برجسته‌ای دارد بنابراین، اقدامات فوری برای افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان عرب در مورد این پدیده مورد نیاز است. از پیشینه فرهنگی باید در کمپین‌های آگاهی‌بخشی استفاده شود. علاوه بر این، دولت‌ها باید اصلاح سیاست حمایت غذایی را تسریع بخشند. در واقع، ضایعات نان نیز هدر دادن منابع گرانبهای مالی عمومی است.

ضایعات مواد غذایی یک مشکل جهانی است که باعث آسیب زیست‌محیطی قابل‌توجهی می‌شود و در نتیجه خسارات اقتصادی قابل‌توجهی در سطح جهان به همراه دارد. در هلند، حجم هدر رفت نان زیان اقتصادی بیش از ۴۰۰ میلیون یورو را شامل می‌شود.

وضعیت به‌طور قابل‌توجهی در اقتصادهای توسعه یافته بدتر  و در بریتانیا، نان دومین غذای ضایع شده است و ۴۴ درصد از نان‌های تولیدی هدر می‌رود و باعث زیان‌های اقتصادی هنگفت و نگرانی‌های زیست‌محیطی می‌شود. هر روز حدود ۲۰ میلیون تکه نان در بریتانیا دور ریخته می‌شود که منجر به هدر رفتن سالانه ۲۹۲ هزار تن می شود که معادل ۵۸۴ هزار تن گازهای گلخانه‌ای است.

چگونه از اتلاف نان جلوگیری کنیم؟

ضایعات نان یک فرصت روشن و به‌عنوان یک منبع کربن بالقوه برای فرآیندهای تجاری جدید است و برای این منظور، چندین مسیر جایگزین برای استفاده از ضایعات نان ایجاد شده است. امکان بازیافت مستقیم ضایعات نان در صنایع غذایی به دلیل طول عمر نسبتاً کوتاه مواد، فرآیند سخت و الزامات بهداشتی محدود است.

در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، ضایعات نان یا مواد غذایی به دلیل منابع و زیرساخت‌های محدود، به مکان‌های دفن زباله ختم می‌شوند، مگر اینکه تکنیک‌های مدرن برای مدیریت ضایعات موادغذایی باشد.

در بریتانیا، مقدار زیادی نان (۳۲ درصد) در سطح مصرف‌کننده هدر می‌رود و یکی از دلایل اصلی این امر، ماندگاری محدود آن است. عدم آگاهی مردم این وضعیت را تشدید می‌کند زیرا آنها بیش از نیاز خود خرید می‌کنند و اطلاعات کافی در مورد شرایط نگهداری و ماندگاری ندارند. این سناریو منحصر به انگلستان نیست و مشکلات مشابهی در بسیاری از کشورهای اروپایی مشاهده می‌شود.

روش‌های جلوگیری از اتلاف نان

ضایعات نان تولید شده در هر مرحله از زنجیره تامین باعث از بین رفتن بسیار زیاد مواد مغذی می‌شود و به‌طور قابل‌توجهی بر ردپای کربن این فرآیند تاثیر می‌گذارد. علاوه بر این، چنین هدر رفتی از نظر هدر رفتن منابع انرژی سرمایه‌گذاری شده به‌عنوان یک طرح در اکثر کشورهای اروپایی اجرا می‌شود که نانوایی‌ها را مسئول عدم فروش محصول کرده است. بنابراین نانوایی‌ها باید سفارش را پیش‌بینی کنند و مدت زمان ماندگاری محصول را برای کاهش ضایعات مدیریت کنند. بهبود فرآیند و پیشرفت‌های تکنولوژیکی می‌تواند میزان ضایعات تولید شده را به حداقل برساند.

شیوه‌های استاندارد مدیریت پسماند نان از مهمترین موارد در زمینه ضایعات نان است. پیش‌بینی دقیق تقاضا یک کار پیچیده است زیرا تحت تاثیر عوامل متعددی قرار می‌گیرد. علاوه بر این، مصرف‌کنندگان همیشه ترجیح می‌دهند نان تازه با ماندگاری طولانی (سه تا پنج روز) خریداری کنند بنابراین، نان با تاریخ انقضا کوتاه (یک تا دو روز) احتمال هدر رفتن بیشتر است. از این رو، هدر رفت نان در زنجیره تامین اجتناب‌ناپذیر است و می‌توان آن را به حداقل رساند اما نمی‌توان آن را حذف کرد.

 توسعه روش‌هایی برای کاهش مازاد نان تولید شده در وهله اول ضروری است زیرا ضایعات، هزینه، زمان و منابعی را که می‌توان در جاهای دیگر مورد استفاده قرار داد، مصرف می‌کند بنابراین، یک چالش واضح این است که چگونه به این مشکل مدیریت زباله جامد رسیدگی شود.

ضایعات نان به‌طور بالقوه یکی از منابع زیستی اصلی است و هدر رفت باید به حداقل برسد، حذف هدر رفت به‌طور کامل از زنجیره تامین نان یک هدف غیر واقعی است. ضایعات نان منبع غنی و دست نخورده قابل‌توجهی است که می‌توان آن را به مواد شیمیایی با ارزش، سوخت‌های زیستی، پلاستیک‌های زیستی و سایر محصولات تجدیدپذیر زیستی با کاربرد در بسیاری از صنایع تبدیل کرد.

یک راه‌حل برای کاهش ضایعات می‌تواند ارائه دانش و اطلاعات بهتر به مصرف‌کنندگان برای مقابله با اقدامات مرتبط با مواد غذایی از نقطه نظر اقتصادی و زیست‌محیطی باشد. اگر نتوان ضایعات را کاهش داد، راه‌حل‌های ممکن برای استفاده مجدد از ضایعات نان باید در نظر گرفته شود.

یکی از راهکارهای کاهش تولید ضایعات نان این است که نان خود را در یخچال نگذارید. مهمترین مورد برای ماندگاری نان این است که آن را در یخچال نگهداری نکنید زیرا برای حفظ رطوبت نان مناسب نیست حتی ممکن است روند بیات شدن نان را تسریع کند، نان خود را فریز کنید.

منابع

researchgate.net

pubs.rsc.org

sciencedirect.com

foodunfolded.com

انتهای پیام