حامد بخشی در نشست اکران و نقد و بررسی فیلم «شنای پروانه که شامگاه گذشته توسط سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی خراسان رضوی در پردیس سینمایی هویزه مشهد برگزار شد، اظهار کرد: فیلم شنای پروانه را باید از جنس یک فیلم اجتماعی توصیفی و در راستای یک فیلم به مثابه گردشگری زاغه تماشا کرد. روایتی که این فیلم نقل می‌کند روایت سنخ‌نما نیست، لذا ما نمی‌توانیم آن را یک فیلم تبیینی بنامیم، اما توصیف‌هایی از فضای اجتماع ارائه می‌دهد و نسبتی با تبیین اجتماعی ندارد.

وی افزود: از منظر جامعه‌شناختی، یک اثر برجسته هنری اثری است که بتواند با مخاطبان بسیاری در جامعه ارتباط برقرار کند. ممکن است یک اثر، از نظر فنی اثر برجسته‌ای باشد و تمام منتقدان آن را تحسین کنند، اما با جامعه ارتباط برقرار نکند و تعداد افراد زیادی آن را نپسندند. برای نمونه می‌توان به اثر «طعم گیلاس» مرحوم کیارستمی اشاره کرد که در زمان خودش از لحاظ فنی فیلم بسیار خوبی بود، اما با جامعه نتوانست ارتباط برقرار کند. رویکرد تحلیل محتوای تکوینی می‌گوید زمانی که ساختار فیلم در آن ارائه می‌شود با زمان جامعه‌ای که در آن زمان فیلم را مشاهده می‌کند هم‌نوایی و تشابه دارد، لذا جامعه ساختار خود را در فیلم مشاهده و با آن ارتباط برقرار می‌کند.

عضو هیأت علمی پژوهشکده اجتماعی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی تصریح کرد: سال ۱۳۷۹ فیلم «سگ‌کشی» به اکران درآمد و توانست موفقیت قابل توجهی را در ارتباط با مخاطب پیدا کند و فیلم مطرح زمان خود شد. اگر بخواهیم در یک جمله پیام آن فیلم را بگوییم باید گفت که پیامش این بود که هیچکس قابل اعتماد نیست و حالا ۲۰ سال پس از آن فیلم، «شنای پروانه» ساخته می‌شود که پیام آن هم این است که «هیچکس قابل اعتماد نیست». 

بخشی با بیان این‌که «فضای اعتمادزدای اجتماع کنونی، خود را در آیینه این فیلم مشاهده می‌کند»، خاطرنشان کرد: پژوهش‌های اجتماعی نشان می‌دهد افراد معتقد هستند که تنها می‌توان به اعضای خانواده خود اعتماد کرد. در فضای اجتماعی زندگی می‌کنیم که بی‌اعتمادی به شدت در روابط موج می‌زند و فیلمی را مشاهده می‌کنیم که همین موضوع را به ما می‌گوید.

وی عنوان کرد: با فیلم و ساختار روایی مواجه هستیم که توانسته است در جشنواره فیلم فجر به عنوان فیلم منتخب از نگاه تماشاگران انتخاب شود و یک پیام دارد. در تمام ماجرای فیلم این پیام دریافت می‌شود که هیچ‌کس قابل اعتماد نیست و بخواهیم از منظر اجتماعی، یک مساله اجتماعی را کشف کنیم باید بگوییم که مساله اصلی جامعه ما بی‌اعتمادی است و شخصیت حجت در نهایت، در فیلم متوجه می‌شود که هرکس در فیلم به فرد دیگری اعتماد کرده بود، خطا کرده بود.

انتهای پیام