به گزارش ایسنا، سوم آذر ۱۳۹۰ ششمین دوره اجلاس کمیته میراث ناملموس جهانی در شهر بالی اندونزی، «دانش سنتی لنج‌سازی و دریانوردی ایرانیان در خلیج فارس» را در فهرست میراث معنوی در خطر یونسکو و البته به عنوان اثری نیازمند پاسدارانه فوری ثبت کرد و بعد از آن قول و قرارهای زیادی برای همان اقدامات پاسدارانه در طول چند سال مطرح شدند و چهار سال یک بار نیز متولیان میراث فرهنگی اقدامات مربوط به این پاسداشت را برای ادامه حیات و ترویجش در کشور به یونسکو ارسال می‌کردند، اما بعد از گذشت ۹ سال از شروع ماجرا، ناگهان ورق برگشت. بیش از یک ماه قبل در ۲۳ آذر هیات وزیران «برنامه جایگزینی شناورهای سنتی تجاری با ظرفیت کمتر از ۵۰ تن (لنج تجاری) را با هدف حذف ابزار قاچاق کالا از دریا، انتقال فعالیت‌های غیررسمی به رسمی و تجاری، رونق فعالیت‌های کشتی‌سازی داخلی و خدمات تعمیر و نگهداری آن‌ها و نیز افزایش ایمنی دریایی» به تصویب رساند.
نکته جالب توجه‌تر از هر کدام از این اتفاقات، آن‌جاست که نخست دستور امحا را دادند و دو روز بعد میراث فرهنگیِ بی‌خبر از همه جا، از اقدامات پاسدارانه‌اش در یونسکو دفاع کرد!
مصوبه‌ای که نسل جوان را از آموزش دانش بومی‌شان دور می‌کند
اکنون فرهاد نظری - مدیرکل سابق دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث طبیعی و معنوی - با بیان این‌که یونسکو در سال ۲۰۱۱ «دانش سنتی ساخت لنج و دریانوردی در خلیج فارس» را به نام ایران در فهرست میراث ناملموس بشریِ آن هم به صورت میراث در خطر و نیازمند پاسداری فوری ثبت کرد، ادامه می‌دهد: ثبت میراث ناملموسِ «دانش سنتی ساخت لنج و دریانوردی در خلیج فارس» در فهرست یونسکو باعث افتخار و مباهات ما ایرانیان است. این پرونده از مهم‌ترین اسناد بین‌المللی است که گواهی می‌دهد ایرانی‌ها در ساخت شناورهای دریایی و دریانوردی سابقه چندهزارساله دارند.
او با اشاره به این‌که گفته می‌شود تعداد قابل توجهی از شناورهای مردم که در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان کار می‌کنند مشمول این مصوبه می‌شوند، اضافه می‌کند: آن‌چه برای ما از منظر میراث فرهنگی حائز اهمیت است فعالیت لنج‌های چوبی است که با تکنیک سنتی ساخته شده‌اند.
نظری تصمیمات یا اقداماتی را که باعث کاهش فعالیت یا بیکار شدنِ احتمالی استادکارانِ ساخت و تعمیر لنج‌های سنتی و دریانوردان می‌شود عاملی می‌داند که ممکن است هم‌سو با اهداف پاسدارانه پرونده میراث دریانوردی نباشد و اظهار می‌کند: به گونه‌ای که وقتی ساخت و تعمیر و فعالیت لنج‌های سنتی با محدودیت یا ممنوعیت مواجه شود، نسل جوان رغبتی به فراگیری این دانش‌ها و مهارت‌های سنتی پیدا نخواهند کرد و این میراث چندهزارساله به نسل‌های جوان منتقل نخواهد شد.
به گفته او امروزه کارگاه‌های متعددی در کرانه خلیج‌فارس در شهرها و مناطقی مانند بندرکنگ، قشم، بوشهر و سواحل دریای عمان به ساخت و تعمیر برنج‌های سنتی مشغول‌اند.
وی اضافه می‌کند: این پرونده در یونسکو، به صورت میراث در معرض خطر و نیازمند پاسداری فوری ثبت شد و تعهدات دولت در زمان ثبت آن شامل «انجام اقدامات پاسدارانه مناسب برای درآمدن این پرونده از فهرست میراث در خطر و عادی شدن وضعیت آن» مانند دیگر مصادیق میراث ناملموس است تا دانش و مهارت سنتی لنج‌سازی و دریانوردی به مرور رونق یابد و این میراث کهن زنده بماند.
مدیرکل سابق دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث طبیعی و معنوی تاکید می‌کند: از سوی دیگر اما باید این احتمال را نیز در نظر داشت که زمانی‌که این مصوبه در حال بررسی و تصویب بوده، افراد حاضر در آن جلسه از جهانی بودن این میراث خبر نداشته‌اند. در این شرایط، وزارت میراث فرهنگی باید این موضوع را به اطلاع هیات وزیران برساند.
خبرنگار ایسنا در طول چند روز گذشته تلاش کرد در تماس با محمدحسن طالبیان - معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری - علت اجرایی شدن این مصوبه و اقدامات انجام‌شده توسط این وزارتخانه را جویا شود، اما تا زمان ارسال این خبر موفق به صحبت با او نشد.
انتهای پیام
نظرات