به گزارش ایسنا، با انتشار نخستین خبرها از قرارها برای احیای پنج آرامگاه دروازه دولاب؛ نخست ترس از احتمال یک تکرار در تاریخ معاصر تهران مطرح شد و به مرور حرف‌ها از اقداماتی که در محدوده‌ی قبرستان انجام شده‌اند؛ «دو طرف خیابان منتهی به قبرستان‌های ارامنه در دروازه دولاب تهران را بسته‌اند، اما گفته‌اند قرار است میدانی بزنند، دو طرف را سردری نصب کرده، ورودی بگذارند و حتی اقامتگاهی برای از راه دور آمدگان بگذارند، احتمالا در قبرستان.»

نگرانی ها از همان جا شروع شدند، وقتی قراربود سرویس بهداشتی بهسازی شود و مسیر راه هموار، اما تصاویر دل‌نگرانی‌های بیشتری را به دنبال داشتند، حتی برخی از کسبه و بومی‌های این محدوده‌ تاریخی در دروازه دولاب تهران آن‌چه به چشم می‌دیدند  با آن‌چه که می‌شنیدند یکی نبود، اما حالا متولیان طرح می‌گویند «قضاوت نکنید قرار است سرانجام کار بهتر از هر اتفاق دیگری باشد»

نخست سه پژوهشگر تهران یازدهم دی از اجرای این طرح در آرامستان بازدید و آن را در صفحه‌های شخصی خود در اینستاگرام منتشر کردند، تا سرانجام با مطرح شدن دل‌نگرانی‌های بیشتر از سوی رسانه‌ها، قرار شد خبرنگاران میراث فرهنگی با برخی از اعضای شورای خلیفه‌گری و دو نماینده دوره یازدهم مردم تهران در مجلس  و شرلی آودیان - رییس پایگاه‌ میراث فرهنگی در کلیساهای ایران - در بازدید از این قبرستان همراه شوند.

در ادامه آنچه می خوانیم، روایتی است از این بازدید:

در ورودی خیابان رضایی تاجری به پنج آرامستان ارامنه همه چیزآشفته است، کارگران مشغول کارند برای هموار کردن مسیر و جدول‌کشی، درهای ورودی کارگاه تعدادی از خانه‌ی همسایگان را هم در خود محصور کرده و انگار قرار است سر در ورودی مجموعه آرامستان‌ها را از همان نقاط، بالا ببرند.

نگهبانِ آرامستان کاتولیک‌ها و یکی از سرکارگرهای سازمان نوسازی شهرداری؛ راه را به سمت آرامستان ارامنه نشان‌مان می‌دهند، جایی که پیمانکار بهشت‌زهرا کار هموار کردن مسیر بین قبور و بازسازی سرویس‌های بهداشتی و ساماندهی استخر آرامستان را بر عهده دارد، اما تلاش می‌کند نشان دهد تا کارگران تحت فرمانش هیچ کدام آسیبی به قبرهای قبرستان وارد نکرده‌اند، هر چند حالا دیگر نشانی از تصاویر منتشر شده در فضای مجازی نیست.

حتی چند سنگ قبر بزرگ که بیشتر شبیه به تکه سنگ بی‌مصرف است را نشان می‌دهد که مدت‌ها به عنوان پل بین نهرهای قطعات مختلف قبور استفاده می‌شده‌اند، یا سنگ قبرهایی که نیمکت و محل استراحت زائران قبور بوده است. همه از راه می‌رسند و از همان ابتدا بحث بر سر مشکلات قبرستان مطرح می‌شود، مشکلاتی که رسانه‌ها خبری کرده‌اند و تاکیداتی که فقط حرف از ساماندهی می‌زنند نه کاری بیشتر.

می‌گوییم "ترس از بلایی که سر دو قبرستان تاریخی امامزاده عبدالله و قبرستان ابن‌بابویه در شهر ری آمد و تا صدای رسانه‌ها بلند نشد، میراث فرهنگی انگار هیچ نشنید و هیچ چیزی ندید، باعث شد تا قدم‌های بعدی ساماندهی آرامستان دولاب را زیر نظر بگیریم، ترسی که قطعا تا پایانِ ساماندهی این محوطه‌ی تاریخی وجود دارد." سرانجام دل‌نگرانی‌هایمان‌ را باور می‌کنند.

همه در مسیر تازه ساماندهی شده جمع می‌شوند؛ چند نفر از اعضای شورای خلیفه‌گری، اقبال شاکری - نماینده دوره یازدهم مردم تهران در مجلس - و مشاورش، آرا شاوردیان - نماینده مسیحیان ارامنه تهران و شمال تهران -  و شرلی آودیان - رییس پایگاه‌ میراث فرهنگی در کلیساهای ایران -، آوانسیان - یکی از اعضای شورای خلیفه‌گری - و نجاتی - مدیر پروژه ساماندهی از سوی بهشت‌زهرا - صحبت‌ها را آغاز می‌کنند.

شاکری نخستین سوال را می‌پرسد؛ اقداماتی که انجام شده چه مشکلاتی پیش آورده و چه نکته‌ای دارد که باید پیگیری شود؟

آودیان: ما از ابتدای کار، پیگیر کلی موضوع بودیم، حدود ۱۵ جلسه با متولیان و شورای خلیفه‌گری در این زمینه داشتیم.

شاکری: باید چکار می‌کردند که نکردند، گویا نیاز به هماهنگی بوده است.؟

شاوردیان: نیاز به حضور ناظران در حین کار بود.

آودیان: مشکل اساسی از جایی شروع شد که نظارت دو طرفه وجود نداشت، اگر کار به عهده دو طرف است، ناظران مستقر باید انتخاب می‌شدند، به هر حال کاری که انجام شد، خوب بود.

شاوردیان: کاری که انجام شد خیلی بزرگ بود، از همه متولیان جای تشکر دارد، شهرداری و میراث فرهنگی و شورای شهر. فقط بحث بهینه است، چون این محوطه‌ها قدمت تاریخی و فرهنگی دارد و باید حفظ شوند.

آوانسیان: از جنبه حقوق بشر و تبلیغات در خارج.

شاوردیان: این یک اتفاق خوب برای حفظ محوطه تاریخی است که باید انجام شود به خصوص برای نظام نیز کار بسیار عالی است.

نجاتی: تمام تلاش‌مان را از بخش معاونت عمرانی بهشت زهرا برای این‌جا گذاشته‌ایم.

شاکری: فقط بحث این است که در اقداماتی که می‌کنید قبل از اجرا باید به گونه‌ای با یکدیگر هماهنگ کار کنید تا این نوع اتفاقات و صحبت‌ها رخ ندهند.

آودیان: آثار تاریخی عرصه و حریم دارند، ما بیشتر در جریان هستیم.

شاکری: مگر بدون کار (بدون انجام این هماهنگی) می‌شود.

آودیان: همه زحمت می‌کشند. وقتی در نقطه‌ای مرمت می‌کنیم، برخی مواقع (که کار) زه‌کشی می‌کنیم، خواه ناخواه استخوان در می‌آید. واقعیت این است که نباید یک چیز کوچک برای کار بزرگی که در حال انجام است، حاشیه‌دار شود. اگر رسانه‌ها می‌خواهند درکنار ما باشند، یک اتفاق کوچک نباید کل کار بزرگ را به حاشیه ببرد.

شاکری: تا حدود هفت سال قبل، به مدت ۲۰ سال از این مسیر می‌گذشتم، پس با این محوطه آشنا هستم. قرار بود در تونل امیرکبیر هم ادامه‌اش را داشته باشند که در صحبت با شهردار، گفتیم طرح به دلیل اهمیت این موقعیت لغو شود.

شاوردیان: این طرحی از سال ۱۳۸۳ بوده و تا امروز اجرا نشده است، تا به امروز رسیده، اما یکسری مسایل ریزی‌کاری‌ها را چون نگاه نمی‌کنند و استفاده نکرده‌اند و این کار بزرگ نادیده گرفته شده، حتی باعث برخی ناراحتی‌ها در جامعه شده است. که چه اتفاقی برای سنگ‌قبرها رخ داده است، در واقع بازتاب آن نگرانی‌ها درجامعه بوده است. به دلیل همین نگرانی‌ها این بازدید انجام شد تا خیال همه راحت باشد که هیچ نوع آسیبی به این سنگ قبرها نرسیده است.

شاکری: کار ارزنده‌ای است،در (با وجود) کمبود منابع و مشکلات مدیریت شهری، اختصاص این منابع برای این کار بسیار ارزشمند است. همچنین این‌جا یک موقعیت ویژه است، امیدوارم برای ادامه کار با جلسات هماهنگی بیشتر به خصوص در موقعیت‌هایی که یادمان‌هایی وجود دارد که باید دقت و رعایت و حفظ آثار انجام شود. از این به بعد باید قبل از اجرا جلسات هماهنگی با همه متولیان گذاشته شود. دسترسی‌های بیرون هم اگر انجام شود، که بتوانند بهتر و مناسبت‌تر به آرامستان ورود کنند، بهتر می‌شود.

نجاتی: اقدامات بیرون آرامستان توسط شرکت نوسازی انجام می‌شود،  درعملیات عمرانی سرویس بهداشتی قبلی تخریب شد و شش چشمه فرنگی ایجاد شد. نهرها به صورت کنونی نبودند، آن‌ها پر شده بودند و زیرسازی و نمای آن‌ها انجام شده است، کار تقریبا رو به پایان است.

خبرنگار ایسنا: در زمان بازسازی نهرها، لایه قدیمی به دست آمده است؟

نجاتی: در واقع قبلا نهرها تخریب شده بود و در این مدت زمان اصلا نهری نبود، چیزی شبیه به یک جوی قدیمی بودند.

شاوردیان: از نظر ساماندهی کار خیلی خوب است. از هفت سالگی دست‌کم سالی دو بار به این آرامستان می‌آییم، با این‌جا آشنا هستم. نهرها به این صورت نبود، مسیری که به کلیسا منتهی می‌شود، اکنون بهتر شده است. حالا باید دقت بیشتری در این خصوص برای سنگ قبرها شود.

نجاتی: ما خیلی حساس بودیم، پلاستیک روی سنگ قبرها می‌کشیدیم (تا حین کار) آسیبی نبینند.

شاکری: همه به همان وضعیت قبلی برمی‌گردد؟

خبرنگار ایسنا: طرح چند مرحله‌ای است؟ اعلام شده که قرار است مراحل دیگری در ساماندهی آرامستان ارامنه وجود داشته باشد؟

شاوردیان: به نظر من که مرحله دیگری ندارد. دو راهرو سنگفرش شده، بندکشی‌ها تمام شده، چند روشنایی برای حفظ امنیت نصب می‌شود، باید کارهای دیگری برای تامین امنیت کامل‌تر انجام شود. به دلیل بارندگی‌های مدتی قبل‌تر سقف و دیوار کلیسا ریزش کرده بود که با نظارت خانم آودیان و شورای خلیفه‌گری ارامنه، کلیسا کاملا بهسازی شد اما همان فرم قدیمی خود را نگه داشت، که خوشبختانه مراسم کلیسای خود را می‌توانیم در این جا برگزار کنیم.

شاکری: فکر می‌کنم ساماندهی برای رفت و آمد افراد انجام شده است. دسترسی‌ها مناسب سازی شده و در واقع اقدام خوبی بوده است که امیدوارم هر چه که لازم است با هماهنگی امور کلیساهای تاریخی و با حمایت آن‌ها باشد تا کارها بهتر انجام شوند، چون هر میزان هماهنگی‌ها بهتر باشد، حفظ محوطه نیز بهتر انجام می‌شود.

با  وجود دیالوگ‌های مطرح شده، دل‌نگرانی زمانی بین فعالان میراثی قوی‌تر می‌شود که حرف‌های مطرح شده بین افراد حاضر در آرامستان ارامنه، نیز کمترین نقش را برای میراث فرهنگی و اداره کل میراث فرهنگی تهران قائل می‌شوند به سازمانی که یک سال از وزارتخانه شدنش سر رأسش می‌گذرد، اما هنوز هم کمترین نقش را در تصمیم‌گیری‌ها برای احیای بناهای تاریخی دارد. هر چند به حضور رییس پایگاه‌های کلیساهای جهانی در این اتفاق اشاره می‌شود، اما تصمیم کارشناسان فنی میراث فرهنگی کجا و پروسه‌ای که کارشناسان سازمان بهشت زهرا برای ساماندهی یک قبرستان تاریخی طی می‌کنند کجا.

به نظر می‌رسد باید برای اثبات آرامش برگشته به آرامستانِ تاریخی ارامنه، نیاز است تا مجوزها و دستوراتِ میراث فرهنگی برای این طرح و تاریخِ آن‌ها به صورت دقیق‌تری چک شود!

دل‌نگرانی برای امنیت این آرامستان را هنوز در چهره‌ی اعضای شورای خلیفه‌گری می‌توان به چشم دید، وقتی از سرقت صلیب‌های قبرستان حرف می‌زنند یا اتفاقات دیگری که در گذشته افتاده و حالا تامین امنیت این آرامستان را جدی‌تر دنبال می‌کنند. بازسازی دوباره‌ی استخری که سال‌ها ارامنه از آب آن، برای شست‌وشوی قبور مردگان خود استفاده می‌کردند یا با آن درختان‌شان را آب می‌دادند هم در همین طرح اجرایی شده است، اقدامی که احیا شد تا باز هم همان روند قبلی انجام شود.

خود آرامستان هم در طول این سال‌ها کم بی‌توجهی ندیده، از سنگ قبرهایی که در طول این سال‌ها شکسته شده‌اند، از برخی صلیب‌های قدیمی که پشت دیوار ورودی آرامستان روی هم دپو شده‌اند، یا سنگ قبرهایی که سال‌هاست در گوشه‌های مختلف این محوطه تاریخی به حال خود رها شده‌اند.

کنار همه صحبت‌های مطرح شده از سوی مسوولان حاضر شده در آرامستان که خود را مسوول رسیدگی به این وضعیت می‌دانند، هنوز نگرانی‌ها ادامه دارد، از کلیاتِ طرحی که اعضای شورای اسلامی شهر تهران برای ساماندهی پنج آرامستان تاریخی محدوده دولاب تصویب کردند و تا امروز و این همه دل‌نگرانی فقط برای یک آرامستان آن بوده و هنوز هیچ حرفی از ادامه‌ی کارها نیست. ساماندهی برای چهار آرامستان دیگر و ادامه‌دار بودن احتمالی طرح در همین آرامستان، آن طور که هیچ کدام از متولیان حاضر شده در آرامستان ارامنه هیچ حرف تایید شده‌ای مبنی برپایان کار مطرح نمی‌کنند.

درست مانند نامه‌ای که اواسط آذر ماه، آرا شاوردیان - نماینده مسیحیان ارامنه تهران و شمال تهران – خطاب به رییس شورای شهر تهران نوشت و درخواست کرده تا مباحث مطرح شده برای تغییر نام میدان تاریخی ارامنه به صلح یا تغییر نام گورستان تاریخی قاجاری ارامنه – توسط اعضای شورای شهر تهران - بررسی و گزارشی ارائه شود تا نگرانی جامعه ارامنه ایران برطرف شود و رونوشت این نامه به دفتر علی اصغر مونسان – وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی – و پیروز حناچی – شهردار تهران - نیز فرستاد، اما به نظر می‌رسد هنوز هیچ جوابی به این درخواست از سوی متولیان فرهنگی و شهری تهران داده نشده است!

انتهای پیام