نهمین نشست از سلسله نشست های همایش ” چالش های ایمان و عصر جدید” با موضوع (ایمان وشکاکیت) به همت انجمن کلام اسلامی حوزه و دانشکده الهیات پردیس فارابی دانشگاه تهران و به شکل مجازی برگزار گردید.
حجت الاسلام دکتر محمدعلی عبداللهی، دانشیار گروه فلسفه دانشگاه تهران، در این نشست عنوان کرد: یکی از مسایل بسیار مهم الهیات معاصرمسئله ایمان است و امروز نه تنها الهی دانان وفیلسوفان که انسان شناسان، مردم شناسان، جامعه شناسان، روانشناسان نیز از ان بحث می کنند و این همه اهتمام به مسئله ایمان به دلیل تاثیری است که ازطرفی مسئله ایمان درشناخت حقیقت انسان وازطرف دیگردرتعلیم وتربیت انسان دارد.
وی اظهار کرد: عقلانیت خود بنیان دوره معاصر، چالش هایی برای باورهای دینی ازجمله ایمان پدید اورده است.عقلانیت مدرن برپایه نوعی شکاکیت استواراست وشخص مومن چاره ای جز معلوم کردن نسبت میان شکاکیت وایمان ندارد.
وی با بیان سوالات ایا شکاکیت برای ایمان مضر است؟ ایا ایمان با عقلانیت مدرن سازگاراست؟ آیا عقلانیت جدید می تواند در خدمت ایمان قرار گیرد؟، تصریح کرد: برای پاسخ به پرسش های بالا باید رابطه ایمان وشکاکیت را بررسی کنیم وبرای بررسی رابطه وتعیین نوع ان چاره ای جز ارائه تعریف یا توصیف ازدومفهوم ایمان وشکاکیت نداریم.
ایمان چیست؟
حجت الاسلام عبداللهی با اشاره بر اینکه تعریف های متفاوتی از ایمان وجود دارد، بیان کرد: تعریف مورد قبول این است که  ایمان عقد قلبی وفعل نفس است، این عقد قلبی طبق دیدگاه علامه طباطبایی درالمیزان ایمان را مشروط به دو شرط، علم واگاهی ازطرف ابتدا وعمل ازطرف انتهاء کرده است و طبق این تعریف نه علم درذات ایمان نهفته است ونه عمل. گاهی تعبیر علامه چنان است که گویی ایمان از دو جزء علم والتزام منتهی به عمل است.
وی در خصوص ویژگی های ایمان اظهار کرد: ایمان به امور بدیهی تعلق نمی گیرد بلکه به امور نظری بر می گردد و ایمان امری اختیاری است نه اضطراری و ایمان مراتب و شدت و ضعف دارد و در مراتب عالی فهم و ایمان علم و ایمان همراه هم هستند؛ اما درمراتب پایین تر چنین تلازمی وجود ندارد.
حجت الاسلام عبدالهی با بیان اینکه شکاکیت با شک متفاوت است، خاطر نشان کرد: شک حالتی ذهنی است و این حالت در مراتب پایین ایمان می تواند عارض ایمان شود؛ اما شکاکیت دیدگاهی است که در باب امکان معرفت، مبانی ومبادی ان تفسیر خاصی به دست می دهد.
وی در رابطه با انواع مختلف شکاکیت بیان کرد: تقریر افراطی و حداکثری شکاکیت معرفت شناختی با ایمان سازگاری ندارد، چون هیچ راهی برای معرفت نیست؛ اما درتقریرمعتدل شکاکیت درمراتب پایین ایمان راه دارد و شکاکیت هستی شناختی از نوع شکاکیت ناظر به اصل هستی ایمان است و برای نفی چنین شکاکیتی باید عمل مومنانه مومنان را نشان داد چون ایمان امری نفسانی وخصوصی است.
وی با تاکید براینکه اینکه شک درمرتبه عالی ایمان راه ندارد ولی درمراتب ضعیف شکاکیت راه دارد، بیان کرد: در مورد رابطه ایمان وشکاکیت انسان ها به سه دسته مومن به درجه ای که شک در ان راه ندارد، کافر و مراتب ضعیف ایمان که با شکاکیت می تواند همراه باشد، تقسیم می‌شوند.

انتهای پیام