مهدی مظاهری در گفت‌وگو با ایسنا با موضوع بررسی خدمات ماهواره‌ها، اظهار کرد: خدماتی که توسط ماهواره‌ها برای بشریت ارائه می‌شود شامل طیف وسیعی است. خدمات شاخص ماهواره‌ها شامل سنجش از دور یا تصویربرداری ماهواره‌ای، ارتباطات سیار، GPS، ارائه خدمات رادیو و تلوزیون، اینترنت اشیا، مراقبت بهداشتی از راه دور و مسیریابی در ناوبری ادوات سنگین مانند هواپیما، قطار و کشتی می‌شود.
وی در رابطه با خدمات ماهواره‌ها در خصوص سنجش از دور یا تصویر برداری ماهواره‌ای، افزود: در علم زمین شناسی، هواشناسی و بسیاری از علوم دیگر سنجش از دور یا تصویربرداری ماهواره‌ای برای پیش‌بینی آینده و برنامه‌ریزی برای آن بسیار کمک کننده است. برای مثال در هواشناسی برای پیش‌بینی تغییرات آب و هوایی آینده و در زمین شناسی برای پیش‌بینی تغییرات دریاچه‌ای مانند ارومیه می‌توان از علم سنجش از دور استفاده کرد. ماهواره‌ها می‌توانند تغییراتی که در طول زمان اتفاق می‌افتد را برای ما ارسال کنند تا با بررسی این اطلاعات برای آینده برنامه‌ریزی کنیم.
این عضو کانون نجوم آماتوری دانشگاه فردوسی ادامه داد: سنجش از دور در طیف الکترومغناطیس می‌تواند به فعالیت بپردازد. بخش کوچکی از طیف الکترومغناطیس توسط چشم غیر مسلح دیده می‌شود که به آن بخش مرئی الکترومغناطیس می‌گویند. الکترومغناطیس شامل بخش‌های مختلفی مانند گاما، اشعه ایکس، فروسرخ و اشعه فرابنفش می‌شود که ماهواره‌ها در مواجهه با تمام این طیف‌ها می‌توانند اطلاعاتی را دریافت و برای ما ارسال کنند.
ارتباطات سیار، مهم‌ترین بخش خدماتی ماهواره‌ها برای بشریت
مظاهری با اشاره به اینکه ارتباطات سیار یکی از بخش‌های مهم خدمات ماهواره‌ها برای بشریت است، بیان کرد: در بخش‌های مختلفی از کره زمین که نمی‌توانیم از ارتباط به وسیله فرستنده مخابراتی زمینی و ارتباطات سیمی استفاده کنیم. برای مثال در قاره قطب جنوب و مکان‌های دور افتاده مانند جزیره‌های دور در اقیانوس، زیرساخت‌های موجود در زمین به ما این امکان را نمی‌دهند که به راحتی بتوانیم ارتباط برقرار کنیم. در این موقعیت‌ها می‌توانیم با کمک ماهواره‌ها به برقراری ارتباط‌های یک جانبه و دو جانبه بپردازیم.
وی تشریح کرد: ارتباطات سیار در زمینه برقراری ارتباط میان دو وسیله نقلیه مانند دو هواپیما به ما کمک می‌کنند. برای مثال زمانی که دو هواپیما در نزدیکی یکدیگر و با فاصله ایمن پرواز می‌کنند، ماهواره‌ها می‌توانند این دو را به وسیله نمایش لحظه‌ای در رادار از خطر برخورد برخورد محافظت کند.
GPS پرکاربردترین خدمت ماهواره‌ها
این عضو کانون نجوم آماتوری دانشگاه فردوسی با اشاره به اینکه GPS پرکاربردترین خدمت ماهواره‌ها است، گفت: اکثریت مردم برای مسیریابی، مسافرت و رفت‌وآمد از GPS استفاده می‌کنند. GPS متشکل از ۲۷ ماهواره است که زمین را رصد می‌کنند. برای استفاده از GPS به حداقل سه ماهواره نیاز داریم که به صورت همزمان اطلاعات لازم را تهیه و ارسال کنند. ضریب خطای اطلاعات ارسال شده توسط این ماهواره‌ها بسیار کم است و حدودا با ضریب خطای ۴ متر مکان را به خوبی مشخص می‌کنند. خدمات GPS به صورت کاملا رایگان و توسط کشور آمریکا به عموم مردم ارائه می‌شود.
مظاهری با اشاره به اینکه GNSS خدمت دیگری است که توسط ماهواره‌ها ارائه می‌شود، افزود: این کلمه مخفف سیستم ناوبری ماهواره‌ای جهانی است. این سیستم با استفاده از چند گروه ماهواره محلی مدیریت می‌شود. برای مثال ماهواره چین و هند در این سیستم با یکدیگر در راستای پیشبرد علمی و دقیق یک برنامه همکاری می‌کنند. با ایجاد اینگونه سیستم‌ها ضریب خطای اطلاعات کاهش پیدا می‌کند.
وی در رابطه با نقش ماهواره‌ها در رادیو و تلوزیون، اظهار کرد: امروزه می‌توانیم برنامه‌ای را در یک کشور آسیایی روی آنتن ببریم و همزمان آن برنامه را به صورت پخش زنده توسط ماهواره‌ها برای یک کشور آفریقایی بفرستیم. از آنجایی که ماهواره‌ها تسلط و اشراف کامل بر زمین دارند با استفاده از آن‌ها می‌توانیم اطلاعات را در زمان کمتر و با هزینه کمتری ارسال کنیم. در بخش کاربرد اینترنت اشیاء شاهد هوشمند شدن بسیاری از وسایل و ابزار هستیم که به وسیله ماهواره‌ها از راه دور کنترل می‌شوند. برای مثال ماشین لباسشویی، یخچال فریزر، دوربین‌های نظارتی، تلفن همراه و ساعت هوشمند می‌توانند با ماهواره در ارتباط باشند.
ماهواره‌ها و خدمت در راستای مراقبت بهداشتی از راه دور
منجم کانون نجوم آماتوری دانشگاه فردوسی با تاکید بر اهمیت بالا و کاربردی بودن مراقبت‌های بهداشتی از راه دور، بیان کرد: در اکثر نقاط یک کشور دسترسی مستقیم به یک شبکه بهداشت و درمان وجود ندارد. زمانی که اتفاقی مهم برای یک بیمار رخ می‌دهد، باید فورا به پزشک اعلام شود. اما در نقاطی که فاصله نسبتا زیادی با مراکز پزشکی وجود دارد، می‌توان با کمک ماهواره‌ها با تکنسین‌ها و پزشک‌های متخصص در رابطه با راه‌های حل مشکل صحبت کرد. با استفاده از ماهواره‌ها می‌توانیم از راه دور به بیماران بدون نیاز به حضور آن‌ها در مراکز بهداشتی کمک کنیم.
ماهواره‌های پرتاب شده به فضا توسط ایران از کار افتاده‌اند
مظاهری با اشاره به اینکه در زمینه دریافت خدمات ماهواره‌ای وابسته به کشورهای دیگر هستیم، خاطرنشان کرد: در یک برهه زمانی تعدادی ماهواره به فضا پرتاب شد که بیشتر کاربرد تحقیقاتی داشت و کمکی به سهولت زندگی افراد نمی‌کرد. گرچه همین پرتاب‌ها هم بنا بر تشخیص مسئولان وقت متوقف شد. چه بسا اگر فعالیت در این زمینه ادامه پیدا می‌کرد شاید امروز می‌توانستیم ماهواره اختصاصی کشور خود را داشته باشیم. ماهواره‌هایی که توسط ایران به فضا پرتاب شدند درحال حاضر غیرفعال هستند. تنها ماهواره‌هایی که برای سنجش از دور پرتاب شدند همچنان کارکرد دارند. در ماه‌های اخیر ماهواره‌ای نظامی به فضا پرتاب شد که مشخصا فقط جنبه نظامی دارد و کاربردی برای مردم عادی ندارد.
این عضو کانون نجوم آماتوری دانشگاه فردوسی، گفت: در بخش فناوری فضایی می‌توانیم در ایران مطالعات بیشتری را انجام دهیم و همچنین از تجربه کشورهای دیگر مانند چین و هند که با آن‌ها ارتباط بهتری داریم استفاده کنیم. باید برنامه پیشرفت در زمینه فضایی خود را بهتر پی‌ریزی کنیم تا آینده بهتری در این زمینه بسازیم.
انتهای پیام
نظرات