محمدرضا حیدری همچنین رویکردهای فرهنگی، اجتماعی و شهرسازی که به حقوق شهروندان مربوط می‌شود را از جمله مواردی دانست که باید در سال پایانی فعالیت شورا مورد تاکید قرار بگیرد، او همچنین تاکید کرد که به دلیل کمبود منابع و کوتاهی سایر دستگاه‌ها مسئولیت برگزاری تمام مراسم‌های مذهبی که در سطح شهر انجام می‌شود، بر دوش مدیریت شهری افتاده است.
او تصویب نشدن سند پهنه‌بندی حریم مشهد را از مهمترین دغدغه‌های خود و اعضای شورای شهر بیان کرد و در پاسخ به این سوال که آیا لایحه‌ای بوده که او از نظر شخصی تمایل به تصویب آن داشته، اما تصویب نشده است گفت که گرفتن عوارض از گردشگران سلامت از جمله این موارد بوده که در شورا هم تصویب شد اما فرمانداری با آن مخالفت کرد.
در ادامه مشروح گفت‌وگوی ایسنا با رئیس شورای شهر پنجم مشهد می‌خوانید؛
بعد از اینکه به عنوان رئیس شورای شهر مشهد انتخاب شدید، این مساله چه چالش‌هایی در زندگی شخصی‌تان ایجاد کرد؟
در بین نقش‌هایی که در شورای شهر تعریف می‌شود، جایگاه مدیریت شورا مسئولیت را دوچندان می‌کند؛ چرا که علاوه بر تنظیم روابط درون شورا، باید خود شورا نیز مدیریت شود. همچنین اداره کردن جلسات علنی نیز هست. رئیس شورا در ارتباط با شهرداری و سایر دستگاه‌ها نیز باید نقش ارتباطی و تنظیم‌کننده داشته باشد؛ بنابراین کار پر مسئولیتی است و وقت زیادی می‌گیرد. طبیعتا رسیدگی کمتر به مسائل شخصی و خانوادگی از چالش‌های من است و همچنین کمتر فرصت و فراغت پیدا می‌کنم.
سخت‌ترین تصمیمی که در شورای پنجم اتخاذ کردید چه بوده است؟
اعلام بازنشستگی قاسم تقی‌زاده‌خامسی، نخستین شهردار شورای شهر پنجم، ما را با شرایط خاص و غیرقابل پیش‌بینی مواجه کرد. انتخاب شهردار فرایندی سخت و طولانی دارد که حرف و حدیث‌هایی پشت آن وجود دارد که مدیریت کردن آن سخت است، اما با همت دوستان از این موضوع سخت به خوبی عبور کردیم.
غیر منتظره‌ترین اتفاق شورای شهر پنجم مشهد برای شما چه بوده است؟
حذف امیر شهلا از سیستم شورای شهر اتفاق ناگواری برای شورای اسلامی شهر مشهد بود.
منصفانه‌ترین انتقادی که به شورا وارد است را در چه حوزه‌ای می‌دانید و برای رفع آن چه اقداماتی صورت گرفته است؟
موضوعاتی در رابطه با مداخله شرکای اجتماعی در فرایند تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی مهمترین انتقادی بود که به شورا وارد شده است. شورای شهر ذی‌نفعانی در شهر دارد. یکی از موفقیت‌ها در حوزه شهری این است که سهم بسیار زیادی در فرایند تصمیم‌سازی به عوامل ذی‌نفع واگذار شود. کمیسیون‌ها و کارگاه‌های تخصصی از نخبگان دانشگاهی و سمن‌ها استفاده کرده‌اند، اما این حرکت باید نهادینه شود. نه‌تنها شورای شهر مشهد، بلکه بسیاری از مدیریت‌های شهری در کشور نتوانستند به سازوکاری برسند که چگونه این موضوع را نهادینه کنیم.
چقدر خوب است که اگر بخواهیم در یک محله کار عمرانی انجام دهیم، پیشنهادات و نظرات مردم را داشته باشیم. در حال حاضر این موضوع تا یک سطحی می‌تواند رخ دهد، اما برخلاف بسیاری از کشورهای موفق دنیا که برای هر اقدامی در شهر نظر مردم را دارند و سازوکارهایی برای این موضوع تهیه کردند، ما همچنان نتوانسته‌ایم سازوکاری برای آن تهیه کنیم. کم و بیش این کار را انجام داده‌ایم، اما نهادینه نشده و فرآیندی برایش تعریف نشده است. این از انتقادات درستی است که وجود دارد.
طرح «محله ما» تدوین شده که براساس آن پروژه‌ها در محلات بر مبنای اولویت شهروندان آماده می‌شود. شورای شهر مصوبه‌ای دارد که ۵ درصد از بودجه‌های عمرانی در محلات با نظرات شهروندان هزینه شود. منظور از نظر شهروندان یعنی این که مردم چه نیازی دارند. به نظرم طرح محله ما یکی از موفق‌ترین طرح‌های مدیریت شهری بوده است. اگر بتوانیم این موضوع را گسترش داده و نواقص آن را برطرف کنیم، می‌تواند مدل خوبی برای سایر بخش‌ها در سطح کلان‌ترباشد.
شورای پنجم در سال آخر فعالیت خود بر چه مواردی تاکید دارد و شما در این زمینه چه دغدغه‌هایی دارید؟
شورا بر اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام شهرداری تاکید دارد، به‌جز پروژه قطارشهری که زمان‌براست و همانطور که از دوره‌های پیشین آغاز شده، ما نیز بخشی از آن را تکمیل می‌کنیم، البته اصرار داریم سه ایستگاه خط سه قطار شهری در محدوده حرم تا سال ۱۴۰۰ افتتاح شود. رویکردهای فرهنگی، اجتماعی و شهرسازی که به حقوق شهروندان مربوط می‌شود، باید در یک سال باقی مانده مورد توجه بیشتری قرار بگیرد. در حوزه عمرانی و خدمات شهری نسبتا اقدامات خوبی در سطح شهر صورت گرفته است. طرح‌های تفصیلی در حوزه شهرسازی انشاالله تا پایان سال آماده خواهد شد. به دنبال تسهیل فرآیندها هستیم تا مردم پاسخگویی بهتر و سریع‌تری در شهرداری بگیرند که این موضوع در قالب شهرداری الکترونیک دنبال می‌شود. در حوزه فرهنگی و اجتماعی به کارهایی که مربوط به تقویت بخش‌های هویتی، ماندگار و اثرگذار شهر است نیز توجه بیشتری خواهیم داشت.
بهترین‌ها و بدترین تصمیات شورا از نظر شما چه مواردی بوده است؟
سعی کرده‌ایم که تصمیم بدی در شورا نگیریم. از بهترین تصمیماتی که اخیرا اتخاذ شده، لایحه مشوق محلات هدف بازآفرینی است. این لایحه از افتخارات شورای پنجم است. مشکل جدی که در مناطق حاشیه شهر و مناطق کم برخوردار داریم، بازسازی و نوسازی املاکی است که فاقد هرگونه استحکام کافی هستند.اگر روی این موضوع کار شود و سرمایه‌گذاران به کمک مردم در این مناطق بیایند، تا حدودی ساخت و سازی مسکن در مناطق کم برخوردار رونق بیشتری می‌گیرد که روی قمیت املاک و اجاره‌ها تاثیر مثبتی خواهد داشت.
مصوبه دیگری در باب حفظ و نگهداری مسیرها و خانه‌های تاریخی ارزشمند داریم. در سطح مشهد خانه‌هایی وجود دارد که بخشی از آن توسط میراث ثبت شده و بخشی از آن علی‌رغم ارزشمندی هنوز ثبت نشده است. بخاطر منافع اقتصادی این خانه‌ها تخریب می‌شوند. در این مصوبه مشوق‌هایی ایجاد کرده‌ایم تا مالکین خانه‌ها را تخریب نکنند. آنها هر نوع کاربری که خواسته باشند می‌توانند رایگان از آن استفاده کنند. همچنین معادل ظرفیتی که به لحاظ تراکمی در آن ملک وجود دارد، در جای دیگر به آنان داده خواهد شد.
در حوزه پسماند، خدمات شهری و شهر هوشمند نیز اتفاقات خوبی افتاده است. کارهای اپلیکیشن شهر من در حال نهایی شدن است که از اتفاقات ماندگار در مشهد خواهد بود.
آیا لایحه‌ای بوده که دوست داشتید رای بیاورد اما تصویب نشده است؟
از موضوعاتی که به صورت جدی به دنبال آن بودیم، حریم مشهد بوده است، در طرح جامع سوم حریم شهر مشهد ۵۰ هزار هکتار افزایش پیدا کرده است. یکی از دغدغه‌های جدی‌مان حریم شهر مشهد است که اگر به آن توجه نشود حاشیه شهر را توسعه خواهد داد. از ناراحتی‌ها و دغدغه‌های ما اعضای شورا این است که دستگاه‌ها و به ویژه وزارت مسکن و شهرسازی که مسئول این حوزه هستند و تکلیف داشتند سند پهنه‌بندی حریم مشهد را مصوب کنند، کار را به تاخیر انداخته‌اند که باعث بروز برخی مشکلات شده است. البته اخیرا شهرداری ناچارا وارد این موضوع شده، مشاور گرفته و این کار را دنبال می‌کند.
جهت رونق گردشگری سلامت مصوبه‌ای داشتیم که باید از گردشگران عوارض گرفته می‌شد. این عوارض را برای منابع شهرداری نمی‌خواستیم بلکه می‌خواستیم از آن برای توسعه ظرفیت‌ها و امکانات زائران استفاده کنیم، اما مصوبه در هیات تطبیق فرمانداری رد شد. در دوره‌ای که شرایط رونق خوبی داشت، این مصوبه می‌توانست سالیانه ۱۲۰ میلیارد تومان به زیرساخت‌های شهر به لحاظ حتی فضاهای میراثی و فضاهای مناسب زائران کمک کند.
چه میزان از ظرفیت دانشگاه‌ها در مدیریت شهری استفاده می‌شود؟
بخش زیادی از اعضای شورا عضو هیئت علمی دانشگاه‌ها هستند. این موضوع فضای تخصصی را در شورا تقویت کرده است. تفاهم‌نامه‌ای با دانشگاه فردوسی برای تعاملات در حوزه‌های پژوهش و فناوری امضا شده است، همچنین در حوزه کارخانه نوآوری همکاری‌های مشترکی نیز با دانشگاه تعریف شده است. در مجموع تعامل بسیارخوبی با دانشگاه‌ها وجود دارد و بیش از این هم می‌توان آن را گسترش داد. تشکل‌های دانشجویی، مخصوصا آنها که در قالب سمن‌ها فعالیت می‌کنند هم تعاملات خوبی با شهرداری دارند.
گرایشات سیاسی شما چه قدر در تصمیم‌گیری‌هایتان تاثیرگذار بوده است؟
ما با یک برچسب مشخصی در رقابت انتخابتی شرکت کرده‌ایم که آن هم جریان اصلاح‌طلبی و لیست امید است، اما پس از مشخص شدن نتایج اعلام کردیم که فضای رقابت تمام شده و در حال حاضر وارد فضای رفاقت، تعامل و کار شده‌ایم. اگر فضای سیاسی بر کار غالب شود مورد پسند مردم نخواهد بود. مردم به خدمت نیاز دارند. تقابل‌ها و تعارضات سیاسی، مردم را می‌رنجاند. در فضای شورا تلاش کردیم که وارد این فضا نشویم. این کار به این معنی نبوده که از مواضع و دیدگاه‌مان عدول کرده باشیم، اما نخواستیم وارد تقابل سیاسی شویم.
هم‌افزایی با دستگاه‌ها و جریان‌ها را توسعه دادیم. مجمع نمایندگان ادوار شوراهای گذشته را تشکیل دادیم و کمیسیون‌بندی کردیم اما شرایط کرونا نگذاشته که ارتباط نزدیکی برقرار کنیم. تاکنون دو جلسه با نمایندگان ادوار گذشته برگزار کرده و نقطه نظرات آن را دریافت کردیم. به دنبال مرزبندی و تقابل با جناح‌های سیاسی نبوده‌ایم. سال گذشته در جمع اعضای هیئت مؤتلفه قرار گرفتم و به سوالات‌شان پاسخ دادم. در سه سال گذشته در هفته شوراها به عنوان سخنران قبل از خطبه‌های نماز جمعه بودم که این موضوع در هیچ کلان شهری سابقه نداشته است. شورای شهر در فضای تعاملی سازنده برای پیشبرد اهداف شهر پیش رفته است. مردم از این دعواها خوش‌شان نمی‌آید و به دنبال حل معضلات و مشکلات خود هستند.
شورای شهر از فعالیت‌های مذهبی و فرهنگی چه حمایت‌هایی کرده است؟
به دلیل کمبود منابع و کوتاهی سایر دستگاه‌ها مسئولیت برگزاری تمام مراسم‌های مذهبی که در سطح شهر انجام می‌شود، روی دوش مدیریت شهری افتاده است. برای هر مناسبتی در قالب اکران‌های تبلیغاتی سطح شهر و برگزاری مناسبت‌ها مشارکت داشته‌ایم. در شهر مذهبی مناسبت‌ها را باید پاس داشت. در هر مناسبتی نقش مدیریت شهری بدون استثنا کاملا برجسته است.
در حمایت از موسسات فرهنگی و هنری کارهای مشترکی برگزار شده است. در طرح پاییزه کتاب سال گذشته با حمایت شورا و تخفیف ۲۰ درصدی که دادیم مشهد حائز رتبه نخست فروش کتاب در کشور شد. مدیریت شهری هدایای مسابقات قرآن دانشجویی را هنگامی که مسابقات در مشهد برگزار شد، تقبل کرده است. شهرداری برای اتفاقات فرهنگی در حد توانش ورود کرده است. با توجه به شرایط کرونا به تمام مجموعه‌ها اعلام کرده‌ایم که در قالب خرید خدمات‌شان کمک خواهیم کرد. در مجموع شهرداری یکی از حامیان جدی مسائل فرهنگی، هنری مذهبی و دینی سطح شهر بوده و فراتر از مسئولیتش نیز عمل کرده است.
رویکرد مدیریت شهری در برخورد با موج دوم ویروس کرونا چگونه است؟
مدیریت شهری در موج نخست کرونا رویکرد کنترلی و محدودسازی داشت. در موج دوم مدیریت کشور به خودکنترلی در استفاده از ماسک و رعایت فاصله‌های اجتماعی تغییر رویکرد داشته است. مطابق داده‌هایی که داریم باید مدت‌ها با کرونا زندگی کرد بنابراین روی تغییر سبک زندگی و الگوهای مصرف و تعاملات اجتماعی تغییراتی ایجاد کنیم و با آنان پیش رویم. در موج دوم روی همین موضع تاکید داریم. کارهای تبلیغاتی که در سطح شهر و برنامه‌هایی که اجرا کرده‌ایم حاکی از این است که چاره‌ای جز این نداریم و باید به کنترل‌های فردی توجه بیشتری کنیم. محدودیت‌ها جوابگو نیست، مگر این که الزام باشد. اخیرا آرامستان‌ها، پارک‌ها و برخی از صنوف برای‌شان محدودیت‌هایی ایجاد شده و زمانی که این آمار نوسان پیدا کند محدودیت‌ها باز خواهد گشت. باید الگوی زندگی‌ای را بپذیریم که با کرونا سازگار باشد و بتوانیم به نیازهایمان پاسخ دهیم.
انتهای پیام
نظرات