دکتر احمد فاطمی نژاد در گفت‌وگو با ایسنا ضمن اشاره به اعتراضات دهه 1960 در آمریکا در واکنش به قتل مارتین لوترکینگ و اعتراضات این روزها در آمریکا، بیان کرد : هر دو این اعتراضات از اندیشه‌ای یکسان نشئت می‌گیرند و هر دو به تبعیض‌های اجتماعی و سیاسی موجود در آمریکا میان سفیدپوستان و رنگین‌پوستان و به طور خاص سیاه‌پوستان برمی‌گردد.

وی ادامه داد: طبیعتا در این فضای پیدا شده و با توجه به اینکه آمریکا کشوری مدعی دموکراسی و برابری نژادی است، این اعتراضات رنگین پوستان بسیار برجسته شده، اما از طرفی این اعتراضات به غیر از این که واقعا برخاسته از خشم مردم نسبت به تبعیض‌های نژادی باشد، بسته به فضا، مقتضیات و امکانات زمانه، باهم متفاوت‌اند. 

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه در جریان اعتراضات به قتل جورج فلوید یکی از مهم‌ترین عواملی که باعث بروز خشم مردم شد، پخش کلیپی در فضای مجازی، از لحظه قتل جورج فلوید بود و شاید اگر این کلیپ پخش نمی‌شد هرگز چنین آشوب‌هایی در آمریکا اتفاق نمی‌افتاد، کما اینکه هزاران نفر در این سال ها به علت خطاهای پلیس در آمریکا کشته شدند اما در نتیجه این اقدامات، هیچ اعتراض و شورشی از جانب مردم آمریکا صورت نگرفته بود ولی در حال حاضر جورج فلوید نه تنها در آمریکا بلکه در بسیاری از کشورهای دنیا تبدیل به نمادی برای اعتراضات گسترده علیه نژادپرستی شده است، قتل او حتی اعتراضات فراملی را رقم زده، بنابراین رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، همه به گسترش و ادامه‌دار شدن این اعتراضات کمک کرده‌اند. 

مسیر اعتراضات به جز مبارزه با نژادپرستی به سمت و سوی دیگری نرفته است

این عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد در پاسخ به این سوال که آیا دامنه‌دار شدن اعتراضات اخیر آمریکا به دلیل تبعیض‌های نژادی است یا اعتراض نسبت به سیاست‌های دولت، تصریح کرد: به نظر من در تظاهرات اخیر آمریکا، مسئله مهم، همین اعتراض به تبعیض نژادی در این کشور است، چرا که این مسئله برای مردم آمریکا بسیار مهم است، ‌شاید این موضوع برای ما ایرانیان که کشورمان دارای تنوع نژادی چندانی نیست، ملموس نباشد، اما در کشورهای مهاجرپذیر، تبعیض‌های نژاد پرستانه کاملا قابل لمس است، در این کشورها تبعیض‌های نژادپرستی به طور روزمره در بین رفتارهای خود مردم با یکدیگر، در فروشگاه‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها و همچنین در نهادهای سیاسی، اتفاق می‌افتد، لذا در کشورهای مهاجرپذیر، این مساله آن‌قدری پررنگ هست که موجب بروز اتفاقاتی مانند قتل جورج فلوید بتواند باعث شکل گیری تظاهرات به مدت چند ماه شود.

این استاد دانشگاه افزود: کما اینکه شعارهایی هم که در این تظاهرات سر داده می‌شود، بر خشم مردم نسبت به این تبعیض‌ها تاکید دارد و حتی سفیدپوستانی هم که در این اعتراضات شرکت دارند از این مساله خشمگین‌اند، حتی دموکرات‌هایی که تا بالاترین سطح از این جنبش ها حمایت کردند -به غیر از اینکه مقاصد سیاسی هم دارند- خواستار برابری نژادی‌اند، لذا حداقل تا الان، تظاهرات در آمریکا صرفا رو همین مسئله اعتراض به تبعیض نژادی جریان دارد ‌و به سمت و سوی دیگری نرفته است. 

فاطمی‌نژاد همچنین در مورد چشم‌انداز این اعتراضات اظهار کرد: هر حرکت، جنبش و حتی شورشی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم تاثیراتی بر دستگاه‌های سیاست‌گذاری، دیدگاه‌های عمومی و در برداشت‌های رسانه‌ها خواهد داشت که البته نمی‌توان دقیقا زمان مشخصی برای مشاهده تاثیرات این جنبش‌ها در نظر گرفت، ضمن اینکه فکر کردن به این موضوع که این جنبش تبدیل به انقلاب و تحولی عظیم شود، برداشتی دور از انتظار و نادرست است، این جنبش‌ها هم در کنار سایر جنبش‌هایی که تا به حال در راستای رسیدن به برابری نژادی صورت گرفته، قرار خواهد گرفت و احتمالا به اعتراض کنندگان امتیازاتی مانند حذف برخی از نماد های نژادپرستانه، از بین رفتن یک سری سیاست‌ها و تصویب قوانینی در جهت بهبود وضعیت رنگین‌پوستان، داده شود، کما اینکه همین حالا در خود آمریکا دموکرات‌ها در کنگره برای اصلاح یک سری قوانین دست به کار شده‌اند.

این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل خاطرنشان کرد: این‌ها مسائلی است که می‌توان پیش‌بینی کرد اما اینکه بگوییم تحولی بنیادین و انقلابی رخ می‌دهد، بعید می‌دانم چنین اتفاقی بیافتد، یعنی عملا می‌توان گفت بعد از تصویب قوانین منع برده‌داری، دیگر تحولی عمیق و بنیادینی در این زمینه رخ نداده و هر تحولی هم که صورت گرفته، مسائل و امتیازاتی تدریجی بوده، در نتیجه این اعتراضات اخیر هم احتمالا در کشورهایی که تبعیضات نژادپرستانه در آنها جاری است، تحولات و اصلاحاتی تدریجی به نفع رنگین پوستان، صورت می‌گیرد . 

تحولات این روزهای آمریکا گذرا هستند

وی همچنین در خصوص تاثیر این تظاهرات بر انتخابات ماه نوامبر آمریکا، بیان کرد : طبیعتا تحولات جاری در آمریکا به نفع دموکرات ها و به طور مشخص جو بایدن خواهد بود، کما اینکه دموکرات‌ها و شخص بایدن، سعی کردند هیچ فرصتی را از دست ندهند تا بتوانند از این تحولات استفاده و حتی سوءاستفاده کنند چراکه کارنامه خود دموکرات‌ها، به خصوص بایدن، کارنامه درخشانی در زمینه نگاه و برخورد با رنگین‌پوستان نیست، لذا در حال حاضر همه تلاش خود را می‌کنند تا از این تحولات به بهترین شکل ممکن به نفع خود استفاده کنند.‌ 

فاطمی‌نژاد افزود : در حال حاضر می‌توان گفت این اتفاقات در کنار بروز مشکلات ناشی از شیوع کرونا و وقایع دیگر، امتیاز مثبتی برای دموکرات ها و بایدن و طبیعتا به ضرر ترامپ بوده است، اما این نکته را نیز باید در نظر گرفت که هنوز حدود چهار ماه دیگر تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا باقی مانده و افکار عمومی در رای دادن و در انتخاب گزینه مورد نظر خود، معمولا به تحولات کوتاه مدت و نزدیک به انتخابات واکنش نشان می‌دهند تا اتفاقاتی که پیش از آن افتاده است، لذا با توجه به این مورد فکر می‌کنم باید منتظر تحولات آتی باشیم، اگر این جنبش تا ماه‌های آینده ادامه پیدا کند وضعیتی متفاوت پیش می‌آید تا این که جنبش‌ها تا هفته‌های آتی پایان یابد و طبیعتا دوباره رای مردم بستگی پیدا می‌کند به مسائل بنیادینی که از منظر جمهوری خواهان و دموکرات‌ها تا مدت ها مطرح بوده، بنابراین ما نباید خیلی خوش‌بینانه به قضیه نگاه کنیم و فکر کنیم طبق بحث هایی که در رسانه‌ها مطرح است، شکست ترامپ قطعی است و بایدن حتما پیروز انتخابات می‌شود، باید در نظر داشته باشیم این‌ها تحولاتی گذرا هستند و همان طور که الان ما شاهد تحولاتی علیه ترامپ هستیم، امکان دارد در آینده تحولاتی به نفع او رخ دهد و کماکان باید منتظر باشیم، اما اگر همین الان و صرفا با توجه به این مورد پیش آمده بخواهیم نظر بدهیم ، قطعا این اتفاقات یک امتیاز منفی برای ترامپ است . 

نباید به نظرسنجی‌های انتخابات آمریکا امیدوار بود

استادیار روابط بین‌الملل گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد همچنین در مورد تبادل زندانیانی که اخیرا بین ایران و آمریکا صورت گرفته، عنوان کرد : از نظر من مسئله تبادل زندانیان و مذاکره در مورد این تبادلات، موضوعی عادی و کم‌اهمیت است، کما اینکه در گذشته و در اوج جنگ سرد بین آمریکا و شوروی تبادل زندانیان بین دو کشور، مسئله‌ای رایج بود و انجام می‌شد ‌و روی کلیت روابط هم تاثیری نداشت، هر چند در حال حاضر شاید یکی از بهترین نقاط امیدبخش برای ترامپ این باشد که بتواند تحولی در روابط بین ایران و آمریکا به وجود آورد و تا حدودی مشکلات ناشی از بروز کرونا و اعتراضات اخیرا را تحت‌الشعاع قرار دهد، اما به نظر می‌رسد که اراده کلی سیاست‌گذاران دو کشور، خلاف این است و در حال حاضر هیچ کدام، آمادگی تجدید نظر در رابطه جاری بین دو کشور را ندارند، لذا بعید است تبادل دو زندانی ، بتواند تحولی اساسی و یا حتی گشایشی محدود در روابط بین دو کشور ایجاد کند و کماکان به نظر می‌رسد روند فعلی ادامه خواهد داشت که البته با توجه به این که دو کشور دغدغه‌ها و مشکلاتی در زمینه داخلی کشورهای خود دارند، تنش دو جانبه‌شان فعلا مسکوت گذاشته شده ولی حل نشده است که البته همین مسکوت گذاشته شدن، می‌تواند اتفاقی مثبت باشد. 

وی خاطرنشان کرد : در ایران امیدواری‌های زیادی مبنی بر انتخاب فردی به غیر از ترامپ، در انتخابات ماه نوامبر آمریکا وجود دارد، اما هنوز نمی‌توان قطعی گفت چه اتفاقی خواهد افتاد و باید منتظر بود و دید در این چند ماه باقی مانده تا انتخابات، چه تحولاتی رخ خواهد داد، ضمن اینکه خیلی هم نباید به نتایج نظرسنجی‌های انجام شده در آمریکا در خصوص نتیجه انتخابات ریاست جمهوری، امیدوار بود، چرا که همین نظرسنجی‌هایی که در حال حاضر نتیجه‌اش به نفع بایدن است، در دور قبلی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، به نفع کلینتون بود در حالی که در نهایت ترامپ به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد، بنابراین باید در مورد خوش‌بینی‌هایی که در رسانه‌ها در خصوص احتمال بالای انتخاب بایدن مطرح است، تامل کرد و زود قضاوت نکرد .

انتهای پیام