نویسنده رمان «آتش زندان» که به عنوان رمان تحسین‌شده نوزدهمین و بیستمین دوره جایزه «مهرگان ادب» شناخته شده است، در گفت‌وگو با ایسنا درباره تأثیرگذاری جایزه‌ها بر معرفی کتاب‌ها اظهار کرد: جایزه‌های ادبی مهم هستند، اما ما در این زمینه بحران‌های متعددی داریم و این تأثیرگذاری به جایی نمی‌رسد. بعد از آن‌که کتابی جایزه گرفت اتفاقی برایش نمی‌افتد. در این سال‌ها معمولا جوایزی که وجود داشته، شفافیت نداشته‌اند، اسامی را ارائه می‌کردند، اما عملا آن‌چه ماحصل کار بود نتیجه قابل دفاعی نبود. اکثریت جامعه مخاطبان، نویسندگان و خوانندگان نسبت به انتخاب‌های جوایز انتقاد داشتند، زیرا همواره گزینه‌های بهتری وجود داشت.
او افزود: زمانی هم جوایز به این سمت رفتند که یک کتاب و یا یک نوع ادبیات را تجویز کنند بدون این‌که پشت این تجویز یک نظریه یا تفکر قابل دفاع وجود داشته باشد. بیشتر جنبه قضاوت و سلیقه‌گرایی در جوایر ادبی حکم‌فرما بوده و آن‌ها به همین دلیل همواره مورد انتقاد بوده‌اند.
فاصله میان نگارش و انتشار «آتش زندان»
دمشناس درباره نگارش رمان «آتش زندان» نیز گفت: این رمان یک تاریخچه دودهه‌ای دارد؛ سال ۷۵ شروع به نوشتن آن کردم. به خاطر جابه‌جایی‌هایی که داشتم و مهاجرت‌هایی که در زندگی‌ام پیش آمد، نوشتن رمان طولانی شد. اگر اواخر سال ۷۴ و اوایل ۷۵ را مبنای نوشتن این رمان قرار بدهم تا سال ۸۲-۸۳ نوشتنش طول کشید. بعد از یک دوره ویراش که دو سال طول کشید، سال ۸۵ کتاب را آماده کردم اما دوره‌ای طولانی در ارشاد ماند و مجال انتشار پیدا نکرد تا سال ۹۶. در واقع «آتش زندان» در دوره احمدی‌نژاد در ارشاد ماند و فراموش شد تا این‌که در سال ۹۶ مجوز گرفت. این فاصله طولانی شد.
او درباره تأثیر فاصله افتادن میان نگارش و انتشار کتاب بر کار نویسندگان و خود کتاب، گفت: دامنه تأثیرگذاری دست نویسنده نیست. طبعا می‌تواند تأثیرگذار باشد. این کتاب در سال ۸۵ آماده بود اما در سال ۹۶ چاپ شد. اگر رمان همان زمان چاپ می‌شد و بازخوردهایش را می‌دیدم، مهم بود. اما چیزی که مهم است یکی ثبت کتاب است که این کتاب در فلان تاریخ منتشر شده است و دیگری این‌که کتاب باری بر دوش نویسنده نباشد. ما همواره این دغدغه را داریم که کتاب در پشت وضعیت سانسور مانده است. سانسور همیشه وجود دارد؛ مثلا وقتی کتابی یک دهه مجال انتشار پیدا نکند، طبعا در کارهای بعدی نویسنده تأثیر دارد. حدود پنج سال بعد از «آتش زندان» رمان دیگری نوشتم که در سال ۹۴ منتشر شد. طبعا این جابه‌جایی‌ها، این نابجایی‌ها و این نابهنگامی‌ها در کار نویسنده و جامعه ادبی تأثیر دارد و شکاف ایجاد می‌کند و ابهام و وضعیت خاص خود را پیش می‌آورد.
دمشناس خاطرنشان کرد: انتشار یک اثر در زمان خودش می‌تواند در خیلی مسائل و حداقل در حوزه شخصی نویسنده تأثیرگذار باشد، بدون این‌که بخواهیم بزرگ‌نمایی کنیم می‌تواند برای ادبیات مفید باشد. دست‌کم نویسنده بازخورد کار خود را می‌بیند و با خود می‌گوید خب، من از این مقطع به این شکل عمل کنم بهتر است. اما زمانی که دامنه ارتباطات بین نویسنده و مخاطب قطع می‌شود، بر کار نویسنده تأثیر می‌گذارد. البته ضروری است نویسنده پوست‌کلفت بودن خود را نشان دهد و خودش را از قید چنین الزام‌هایی رها کند.
انتهای پیام
نظرات