محمدرحیم رهنما در جلسه مناظره با محوریت بررسی چالش‌های حاشیه‌نشینی در کلان شهر مشهد که در دفتر حزب اراده ملت ایران برگزار شد، اظهار کرد: وقتی که رشد جمعیت از حدی بالاتر برود امکان ارائه خدمات به‌سختی وجود دارد. اگر خدمات متناسب با جمعیت وجود  نداشته باشد، شکاف در جامعه ایجاد می‌شود.

وی با بیان اینکه «آنچه که در ایران بعد از انقلاب افتاده، رشد سریع جمعیت شهری است»، ادامه داد: حدود 78 درصد جمعیت کشور، شهرنشین هستند. مدیریت در هیچ شرایطی نتوانسته است  متناسب با رشد جمعیت، خدمات ارائه کند.

 استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد  با اشاره به اینکه «یکی از مشکلات شهر، ورود مهاجران و آمدن روستاییان به شهر است»، بیان کرد: در کشورهای دیگر زمانی که مهاجران به کشورشان می‌آیند، جمعیت کنترل و هدایت می‌شوند. در کشورهای دیگر مسکن‌ارزان قیمت، خدمات مناسب، پایین آوردن ضابطه و... انجام می‌شود. در شهرهای ما ضابطه‌ها، اجازه ساخت مسکن با متراژ کم‌ را نمی‌دهد اما در حاشیه شهر خانواده‌ای 7 نفره با 50 متر زندگی می‌کند.

رهنما افزود: یکی از دلایل حاشیه‌نشینی طرح‌های شهر و طراحان شهر است چرا که طرح‌هایی داده می‌شود که نشان‌دهنده این است که درکی از شرایط مردم وجود ندارد. طراحان قابل انعطاف نیستند و نگاه آن‌ها این است که منزل‌های فوق‌العاده خوب و با کیفیت در شهر ساخته شود اما فردی که وضعیت اقتصادی خوبی ندارد، مجبور به زندگی در حاشیه می‌شود. اینجاست که نقش مدیریت شهری دیده می‌شود. در این سال‌ها مشاوران و مدیریت شهری این مسئله را درک نکردند.

دولت و مدیریت شهری درکی از شرایط زندگی مردم ندارند

وی با بیان اینکه «در دهه هفتاد سیاست ارائه مسکن به راه افتاد اما باز هم مشکل را حل نکرد»، عنوان کرد: در این چهل سال سیاست‌های مختلفی برای حل مشکل مردم ارائه شد اما به دلیل اینکه رشد جمعیت بیش از اندازه است، این سیاست‌ها موفق نبوده، دولت و مدیریت شهری درکی از شرایط زندگی مردم ندارند و نمی‌دانند که مردم نیازی به خانه‌ای با متراژ بالا ندارد و نیازمند خانه‌ای کوچک‌تر با خدمات و کیفیت خوب هستند.

استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد خاطرنشان کرد: یکی دیگر از مشکلات این مسئله، بی‌توجهی مدیریت شهری و دولت در پاسخگویی به مسائل شهری است. شهرداری در مقابل مسکن مسئول نیست چرا که با تراکم‌فروشی شهرداری مشکلات مسکن و شهر بیشتر شده است.مدیریت شهری و دولت باید در قبال این موضوعات مسئول و پاسخگو باشند.

رهنما تاکید کرد: در مشهد حدود یک میلیون و 300 هزار نفر حاشیه‌نشین داریم که متاسفانه روند جمعیت حاشیه‌نشینی رو به افزایش است.  تمام مشکلات جامعه در حاشیه شهر تجمیع شده است. در کشورهای دیگر شهرداری‌ها مسئول هستند. نگاه شهرداری این است که حاشیه را تجمیع کند اما حاشیه شهر را نمی‌توان تجمیع کرد، این نوع نگاه شهرداری نگاه کالبدی است.

وی گفت: اگر ما شرایط زندگی و اجتماعی مردم را بهبود ببخشیم، می‌توانیم به تبع آن ساختار کالبدی را تغییر بدهیم. ما سیاست و چشم‌انداز درستی نداریم و من بعید می‌دانم که به‌سادگی از این گرداب عبور کنیم. حدود 20 میلیون نفر حاشیه نشین در کشور داریم که این مسئله نشان می‌دهد که یک سوم جمعیت کشور حاشیه‌نشین است. این نشان از فقر در جامعه است. ما آینده روشنی در جامعه نداریم.

استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه «برای حل حاشیه‌نشینی درآمد سرانه باید بالابرود»، عنوان کرد: در گذشته مردم از روستاها به شهر می‌آمدند اما  در حال حاضر مردم از شهر به حاشیه می‌روند. این مسئله نشان از نابرابری‌ها و بی‌عدالتی در جامعه است. مسکن مهر پروژه خوبی نبود اما کمک زیادی به مشکل مسکن مردم کرد. از شهرهای جدیدی که در کشور افتتاح شد، شاید تنها 6 شهر موفق نبوده است.

رهنما با اشاره به اینکه «به حاشیه‌نشینان قدرت بی‌قدرتان می‌گویند»، بیان کرد: یک میلیون نفر حاشیه نشین مشهد اگر بخواهند می‌توانند ساختار را تغییر بدهد. در مشهد نگاه سیاسی از گذشته تا کنون بوده است.

دفاتر تسهیل‌گری جز بزرگ‌شدن بدنه شهرداری اثر دیگری ندارند

وی با بیان اینکه «دفاتر تسهیل‌گری جز بزرگ‌شدن بدنه شهرداری اثر دیگری ندارد»، خاطرنشان کرد: این دفاتر نگاه کالبدی دارند، باید بپذیریم، مردم حاشیه‌نشین در حاشیه شهر زندگی می‌کنند و حق زندگی دارند. این افراد نیازهایی دارند که باید کسی پاسخ گوی نیاز آن‌ها باشد. اگر ما بتوانیم مراکز محلی داشته باشیم، می‌توانیم ساختار شکلی را در حاشیه تغییر بدهیم.

استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد خاطرنشان کرد: اگر این مراکز شکل بگیرد و در آن از زندگی شهری، ساختار، آداب، حقوق و... به افراد مهاجر قبل از ورود آنها اطلاعاتی داده شود، ساختارهای محله تغییر می‌کند. باید ساختار محله‌ها تغییر کند که این تغییر مبتنی بر مشارکت افراد داخل همان محله است. باید به مشهد توجه ملی شود تا بخشی از مشکلات خارج مشهد که به مشهد تحمیل می‌شود، حل شود. همه باید دست به دست هم بدهیم.

ظرفیت بالای حاشیه شهر مشهد در توسعه

رهنما تاکید کرد: حاشیه شهر مشهد ظرفیت بالایی در توسعه دارد. همکاری آموزش و پرورش در این محلات بسیار ضعیف است.

وی با بیان اینکه «یارانه کمکی به مردم حاشیه شهر عاملی مثبت است»، تصریح کرد: شرایط زندگی این افراد سخت است. یارانه سبب کم‌تحرک‌شدن مردم در این مناطق شده است. انتظار این مردم کم است و به حداقل‌ها می‌پردازند. مردم در حاشیه شهر با شهرداری در تقابل هستند. این افراد با شرایط قانون نمی‌توانند زندگی کنند.  مردم حاشیه حدود 10 سال طول می‌کشد که به اقتصاد شهری وارد شوند.

اگر سرمایه‌گذاری در سرخس دوباره باز شود، اقتصاد استان و کشور تغییر می‌کند

استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه «اگر روستاهای ما تقویت شوند، جهت‌گیری توسعه عوض می‌شود»،گفت: در دهه هفتاد نگاه خاصی به شهر سرخس شد اما در حال حاضر این شهر متروکه شده است. مشکل اصلی در سرخس، رقابت آستان قدس و دولت است. اگر سرمایه‌گذاری در سرخس دوباره باز شود، اقتصاد استان و کشور تغییر خواهد کرد.

رهنما با اشاره به اینکه «نقش مدیریت در شهر بسیار مهم است»، اظهار کرد: مدیریت درست می‌تواند حتی شن را به عربستان بفروشد. شهردار جوان ما باید نیرومند و عاقل باشد که اگر این‌طور باشد می‌تواند شهر را مدیریت کند. فاضل، دانا و عاقل بودن از ویژگی‌های همیشگی و پایبند یک شهردار است.

وی با بیان اینکه «راز مدیریت دانایی است»، خاطرنشان کرد: مشهد شهر دوم کشور  و نماد اسلام است و باید همه نهادها، حزب‌ها، گروه‌ها و... به آن توجه کنند. در مرکز شهر مشهد بن‌بست توسعه اتفاق افتاده است. باندبازی در شهرداری مشهد، اتفاق‌هایی وحشت‌ناکی در شهر رخ داده است. دفترهای تسهیل‌گری محلات باید در همه محلات بوده و از افراد همان محله باشند تا عملکرد مثبتی برای محله داشته باشند.

انتهای پیام