محمدعلی نصر اصفهانی در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: اقلیم مقوله بسیار گسترده‌ای بوده و به معنای تغییر در یک دوره زمانی طولانی مدت است.

وی افزود: زمانی که راجع‌به تغییر اقلیم صحبت می‌شود، منظور پارامترهای هواشناسی بوده که در دوره‌های طولانی مدت اندازه‌گیری شده است و این تغییرات به دو شکل طبیعی یا مصنوعی که توسط انسان صورت می‌گیرد، خود را نشان می‌دهند.

نصر اصفهانی گفت: عوامل مختلف همچون لکه‌های خورشیدی، رخ دادن تغییراتی در پوسته زمین، تغییرات در پوشش گیاهی  و یا جابجایی قاره‌ها یا تغییراتی که در دمای آب اقیانوس‌ها رخ می‌دهد به صورت طبیعی موجب تغییر اقلیم می‌شوند.

وی بیان کرد: آنچه در سال گذشته رخ داده این است که انسان‌ها به دلیل مصرف بیش از حد از منابع طبیعی از جمله نفت، گاز و سوخت‌های فسیلی و با از بین بردن منابع طبیعی همچون جنگل‌ها و گسترش کارخانه‌ها و شهرها موجب رخ دادن عدم تعادلی در پارامترهای هواشناسی شده است.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه کشور به لحاظ اقلیمی در منطقه‌ای خشک واقع شده است، تصریح کرد: نباید انتظار داشته باشیم اقلیم از حالت خشک به حالت مرطوب درآید، زیرا این انتظار بسیار غلطی است که برخی در جامعه این را القا می‌کنند.

وی بیان کرد: تغییر اقلیم در ۴۰ سال اخیر بسیار شفاف و واضح شده است، بنابراین باید با این وضعیتی که دارای نوسان بوده سازگار شد و بدانیم نوسانات خشکسالی یا ترسالی جزء ذات اقلیم منطقه هستند.

چاره‌ای جز سازگاری با پدیده‌های حدی نیست

نصر اصفهانی گفت: در این وضعیت که تغییر اقلیم در حال رخ دادن است و پدیده‌های حدی از جمله خشکسالی‌های بسیار شدید، ترسالی و گرما و سرماهای شدید در حال زیاد شدن هستند چاره‌ای جز سازگاری با آن‌ها نیست، مثلا در خصوص محصولات کشاورزی می‌توان برای جلوگیری از سرمازدگی، به سمت استفاده از محصولات مقاوم حرکت کرد.

وی در خصوص منابع آب، تصریح کرد:  همزمان با رخ دادن تغییر اقلیم، مصرف منابع آبی به شدت گسترش یافته، مخصوصا در ۵۰ سال اخیر که کشاورزی محور توسعه در کشور مطرح شده است.

این استاد دانشگاه گفت: اگر پارامتر بارش را با جزئیات بیشتری بررسی کنیم می‌بینیم که میانگین بارش تغییری نکرده ولی پدیده‌های حدی بسیار تغییر کرده است و این تغییرات معنادار هستند، از طرفی بارش‌های موثر تغییر نکرده و بارش‌های غیر موثر افزایش یافته، که این به معنای مواجه شدن با کمبود منابع آبی است.

وی بیان کرد: آنچه قابل مشاهده بوده این است که برعکس پارامتر بارش، تغییرات بر پارامتر دما به خصوص دمای کمینه، به شدت اثرگذار بوده و روند افزایش دمای کمینه در بسیاری از ایستگاه‌های کشور مشاهده می‌شود.

نصر اصفهانی با اشاره به اینکه در مناطق کوهستانی بارش‌ها از حالت جامد به حالت مایع تغییر پیدا کرده‌اند، اضافه کرد: زمانی‌که در منطقه‌ای بارش برف وجود داشته باشد، به دلیل اینکه برف به آرامی ذوب می‌شود و به داخل منابع زیرزمینی فرو می‌رود موجب تغذیه آن‌ها می‌شود، از طرفی رخ دادن بارش باران، روان‌آب‌ها را به دنبال دارد که به جای تغذیه منابع آب زیرزمینی،  موجب تغذیه آب‌های سطحی می‌شود.

وی افزود: مصرف بی‌رویه از منابع آب، گسترش سطح زیر کشت، عدم رعایت الگوی کشت و استفاده از روش‌های سنتی برای آبیاری موجب کاهش آب‌های زیرزمینی شده است.

استادیار مهندسی آب دانشگاه شهرکرد تاکید کرد: مسئولان امر از وضعیت حال مطلع بودند ولی به این امر فکر نمی‌کردند که آثار تغییر اقلیم به صورت فاحش و سوء نمود پیدا کند و امروزه به مشکل اساسی برخورد کنیم، مثلا اگر کمبود آبی وجود داشته آن را با برداشت از منابع آب زیرزمینی حل کرده و این مشکل را به آینده محول کردیم.

وی ادامه داد: اکنون به جایی رسیده‌ایم که منابع آب زیرزمینی پاسخگوی کمبود آب نیست و این مشکل به صورتی درآمده که باید تدابیری برای آن اندیشیده شود.

کارخانه‌های آب‌بر به کنار دریا منتقل شوند

نصر اصفهانی بیان کرد: برای اهداف کوتاه‌مدت به محدودیت منابع آب توجه نشده است، زیرا کارخانه‌های فولاد و آب‌بر در کشور ساخته شده که اگر این روند تصمیم‌‎گیری ادامه یابد با وجود کمبود منابع آبی، در آینده باز هم از این صنایع آب‌بر ساخته خواهد شد.

وی گفت: نباید انتظار داشته باشیم که روزی کشور ما همچون اروپا پربارش شود، زیرا کمبود بارش در منطقه ما ناشی از چرخش زمین و گردش جو بوده است، بنابراین علاوه بر سازگاری با تغییر اقلیم، اگر قرار است هزینه‌ای صرف این کار شود باید امروز انجام شود و آن هزینه‌ها را به آینده موکول نکنیم، چرا که ممکن است آینده با محدودیت‌های بیشتری مواجه شویم.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: باید اولویت اصلی مسئولان، کمبود آب و تغییر اقلیم باشد، به طوری که کارخانه‌های آب‌بر به کنار دریا منتقل شوند و در مناطقی که با کمبود آب مواجه هستند کشاورزی محدود شود.

انتهای پیام