دکتر فرامرز خوش‌اخلاق در گفت‌وگو با ایسنا درباره وضعیت اشتغال دانش‌آموختگان جغرافیا اظهار کرد: همانند برخی رشته‌های دیگر در سطح کارشناسی غالب دانش‌آموختگان در مشاغل غیرمرتبط به کار گماشته می‌شوند، ولی در سطوح ارشد و به‌ویژه دکتری نسبت شاغلین در جایگاه تخصصی خیلی بیشتر است.
وی با بیان اینکه جایگاه علمی جغرافیا از لحاظ کاربردی نسبت به دهه‌های قبل بهتر شده است، گفت: این جایگاه با مطلوب فاصله دارد. نسبت به دهه‌های قبل در بسیاری از گرایش‌های جغرافیا مهارت‌های نرم‌افزاری روند رو به گسترشی از نظر کمّی و کیفی دارد؛ برای مثال هر دانشجوی جغرافیا در دهه اخیر در هر مقطعی می‌بایست سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS را بلد باشد. البته این خود مزیتی نسبت به رشته‌های دیگر برای جغرافیا محسوب می‌شود.
خوش‌اخلاق، درباره سطح آموزش جغرافیا در ایران، گفت: واضح است در خاورمیانه، ایران در رده اول آموزش خیلی از رشته‌ها به ویژه جغرافیا قرار دارد ولی در مقایسه با کشورهای پیشرفته اروپایی، آمریکا و استرالیا و آفریقای جنوبی در رده بعد قرار می‌گیرد که این شامل جغرافیا نیز می‌شود. امکانات آموزشی در حد مطلوب و کامل نیست؛ ولی در حال حاضر سفرهای علمی و میدانی لااقل در نیمی از واحدهای درسی جغرافیا گنجانده شده است و ابزارهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری (به ویژه نرم‌افزاری) و نیز مدل‌های مختلف در موضوعات جدید علم جغرافیا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این استاد دانشگاه با اشاره به لزوم بهره‌مندی از جغرافیدانان در تصمیم‌گیری‌های کشوری، گفت: ب ه هر حال باید دانست محیط جغرافیایی و تنوع آن را نمی‌توان بدون نظر جغرافیدانان آمایش کرد. در هر صورت، در هر جایی که به نظرات جغرافیدانان کمتر بها داده شده است، خسارات محیطی بیشتر بوده است. در رده‌های مدیریتی ستادی کشور نیز جغرافیدانان حضور و نقش دارند؛ ولی به نظر می‌رسد در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته در ایران مشارکت مؤثر جغرافیا کمتر باشد.
وی با اشاره به کاهش علاقه دانش‌آموزان به انتخاب رشته جغرافیا، گفت: علاقه به رشته جغرافیا در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ بیشتر بود؛ ولی اکنون علاقه واقعی کمتر دیده می‌شود. این شاید به لحاظ وضعیت شغلی و انبوه جمعیت جوانان جویای تحصیل و کار باشد. نمی‌توان درصد دقیقی برای علاقه دانشجویان به رشته ورودی به ویژه در سطح لیسانس در نظر گرفت، ولی تجربه کلاسی من و همکاران و مقایسه آن با دهه‌های مثلاً ۶۰ و ۷۰ که خودمان دانشجو بودیم، نشانگر کاهش زیاد در علاقه‌مندی به این رشته است که در رشته‌های دیگر علوم انسانی نیز کم‌وبیش دیده می‌شود. البته در سطح کارشناسی‌ارشد علاقه افزایش محسوسی دارد و در سطح دکتری به مراتب بیشتر است؛ ولی در هر صورت نسبت به گذشته کاهش مشخصی را نشان می‌دهد.
عضو هیات‌علمی دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران با اشاره به آنچه که به آن شاخه‌شاخه شدن علم جغرافیا می‌گویند، گفت: جغرافیا چون علم رابطه بین انسان و محیط است، لذا علمی بین رشته‌ای است و علوم مختلفی را به هم ارتباط می‌دهد. از این نظر پتانسیل اینکه بتوان رشته‌های خاصی را تحت عنوان جغرافیا معرفی کرد، وجود دارد؛ مثلاً جغرافیای طبیعی و جغرافیای انسانی که هرکدام از این دو به شاخه‌های فرعی‌تری تقسیم می‌شوند، مثلاً در جغرافیای انسانی، جغرافیای سیاسی و یا جغرافیای اقتصادی داریم و یا در جغرافیای طبیعی، شاخه جغرافیای آب‌ها یا خاک‌ها موجود است که در جای خود اهمیت دارند. از طرف دیگر در دهه هشتاد و اوایل دهه نود شمسی رشته‌های زیادی در گرایش‌های مختلف جغرافیا مطرح شدند که این مربوط به افزایش در تأسیس دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها و گروه‌های آموزشی می‌شد که پاسخی به متقاضیان روزافزون ورود به دانشگاه بود. البته در رشته‌های دیگر و مشابه جغرافیا نیز این امر وجود داشت. در نهایت مقرر شد برای جلوگیری از رشد بی‌رویه شاخه و گرایش‌ها در جغرافیا، اقدامات و تدبیرهای لازم صورت پذیرد که این فعلاً در مورد مقاطع لیسانس و دکتری جغرافیا در حال اجراست.
خوش‌اخلاق در پایان درباره روابط بین‌المللی میان دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران با دانشکده‌های جغرافیای کشورهای دیگر گفت: تا جایی که اطلاع دارم، در قالب تفاهم‌نامه‌هایی که بین دانشگاه‌ها و دانشکده‌های جغرافیا با برخی دانشگاه‌ها و مؤسسات خارجی وجود دارد، تبادل دانشجو و استاد به صورت همکاری در طرح‌ها یا فرصت‌های مطالعاتی و موارد مشابه انجام می‌شود.
انتهای پیام
نظرات