به گزارش ایسنا، شب بخارا، «شب خیابان مولوی» را پنج‌شنبه ۱۹ مهر در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار کرد، شبی که به قول علی دهباشی، «یک شب غیرمتعارف بود» چون برای نخستین بار یک خیابان به عنوان موضوع  انتخاب شده بود و در پایان فیلم «خیابان شاعر» شهرام میراب اقدم به نمایش درآمد.

خیابان مولوی،خیابانی است که خندق‌هایش در دوره‌ی ناصرالدین شاه پُر می‌شود؛ دروازه‌ی "حضرتی" مبدأ و مقصدِ، تهرانی‌های روستانشین و زائران حرم حضرت عبدالعظیم به سوی شهر ری می‌شود.

علی دهباشی در این مراسم می‌گوید: هیچ خیابانی در تهران به پای خیابان مولوی که در معرض حوادث مختلفی قرار گرفته، نمی‌رسد، به خصوص در صدر مشروطیت.

فرهنگی که نشانه‌ی تهران قدیم بود و آن را از بین بردند

اسماعیل کهرم، فعال محیط زیست و بوم‌شناس که به علت بیماری عبدالله انوار - تهران‌شناس و پژوهشگر – به جای وی سخنرانی کرد، در مورد خیابان "مولوی" گفت‌: مناطق جنوبی تهران خصوصیات‌ خاصی نسبت به دیگر مناطق تهران داشتند. اگر همسایه دیوار به دیوار یک شخص متمول در مناطق جنوبی تهران شخصِ فقیری زندگی می‌کرد، همه مردم منطقه از او مانند یک گُل نگهداری می‌کردند.

او با بیان خاطراتی از دوران کودکی و نوجوانی‌اش در دبیرستان دارالفنون در بخش دیگری از صحبت‌هایش با تاکید بر این که مخالف سر سخت برچیده شدن بساط چهار راه مولوی "فروش حیوانات و کبوترها" بوده است، افزود: در این کار در همان زمان با "معصومه آباد - عضو شورای شهر تهران -صحبت‌های زیادی کردم، حتی بعدا آقای دبیر نیز در این زمینه  وارد شد، اما خانم آباد می‌گفت که‌ «این جا مرکز افراد هروئینی است» معتقدم اگر این محل پاتوق این شخصیت‌ها شده است، چرا آنها را از این محل دور نمی‌کردند، نه این که بخواهند به این بهانه، همه منطقه را از بین ببرند. درست مانند این است که وقتی فرزندمان یک بیماری ویروس‌دار می‌گیرد آن را به جای این که به بیمارستان ببریم، بُکُشیم.

وی با بیان این که تعداد افراد کبوترباز و عشق این پرنده خانگی در تهران به میلیون‌ها نفر  می‌رسد، افزرود: باید مشخص شود که جای آنها کجاست؟! دو هفته‌ پیش علی دهباشی در "شب‌های بخارا"، برنامه "کبوتر و کبوتر بازی" راه انداخت، افرادی آمده بودند که ۱۵۰ کبوتر داشتند.

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش به ازبین بردن این بازی در منطقه‌ی غرب تهران در زمان ساخت فرودگاه مهرآباد اشاره کرد و افزود: سال‌ها قبل زمانی که فرودگاه مهرآباد را در منطقه غرب تهران راه‌اندازی کردند تا شعاع ۴۰ کیلومتری فرودگاه کبوتر بازی ممنوع شد. کبوتربازان با گریه درخواست می‌کردند که سر کبوترشان را ببرید. با این کار قطب طبیعت دوستان تهران را به راحتی از دست دادیم. مردم آن منطقه، نگاه شان، طرز زندگی و لهجه‌شان متفاوت از دیگران بود،‌ آن‌ها خود یک فرهنگ بودند که باید روی آن‌ها بررسی و مطالعه می‌شد.

وی همچنین با اشاره به این که امروز بسیاری از مشاوران و روانشناسان تاکید دارند که خانواده‌هایی که دستِ‌کم کودک دارند، یک حیوان خانگی کوچک در منزل نگهداری کنند، اضافه می‌کند: با این کار کودکان مهربانی را یاد می‌گیرند نه این که بزرگتر شدند با تیروکمان قصد کشتن حیوانات را داشته باشند.

او سپس نسبت به بی توجهی نهادهایی مانند میراث فرهنگی به وضعیت بناهای تاریخی اشاره کرد و گفت‌: در آن نمی‌توانستند مناطق بزرگ کبوتربازها را در تهران به روش سنتی اداره کنند، به همین دلیل چهار راه مولوی شخصیت‌ها واتفاقات مهم و بزرگی را از دست داد.

کهرم افزود: ای کاش میراث‌فرهنگی در این زمینه  وارد می‌شد. با کمال تاسف ما ارزش‌های میراث فرهنگی را مانند همین چهار راه مولوی به راحتی از دست دادیم و حتی هنوز نسبت به وضعیت امروز آنها و چیزی که از دست داده‌ایم هیچ اطلاعی نداریم.

به خیابان مولوی مانند صاحب اسمش بی‌توجهی می‌شود

سید احمد محیط طباطبایی، پژوهشگر تهران نیز در خیابان مولوی را یکی از مهم‌ترین خیابان‌های دوره قاجار دانست و گفت:‌ بیشتر سایت‌های تاریخی در محدوده همان محور در تهران بود. نشان آن نیز به دست امدن یک اسکلت هفت هزار ساله در ان منطقه بود که بهتر است آن‌را به یک محور فرهنگی تاریخی تبدیل کنیم.

وی با بیان این‌که در دوره پهلوی اولیه کمیته‌ نامگذاری خیابان‌ها این طور تصمیم گرفت که در نامگذاری های دور اول از هر نقطه ایران یک نام در تهران استفاده شود، افزود:‌ مثلا خیابان خراسان به سمت شمال تهران  که استان خراسان به آن نزدیک‌تر بود انتخاب شد. در دور دوم نامگذاری‌ها اسامی هنرمندان مدنظر قرار گرفت مانند خیابان‌های "سعدی"، "حافظ" و "فردوسی" به طبع خندق تهران نیز با پر شدنش نام یکی از هنرمندان به او تعلق گرفت. حتی سفارتخانه‌ها نیز در جنوب این منطقه قرار گرفتند. بازار فقط به عنوان یک محله مکان داد و ستد نیست.  محلی بود که مردم در آن فعالیت داشتند و اقلیت خارجی ها در نواحی مختلف بازار بیشتر به چشم می خوردند. مانند زمانی که  این اتفاق باعث شد کلیساها و سفارتخانه‌ها در این منطقه رشد کنند.

او با اشاره به کشف یک اسکلت تاریخی در چند سال گذشته در خیابان مولوی، گفت‌: امیدوارم آن محل به یک سایت موزه تبدیل شود و خط آب و فاضلاب برای مدیریت شهری نسبت به یک محوطه تاریخی ارجحیت نداشته باشد. اگر سایت موزه به طور استاندارد و عالی بر پا شود قطعا آثار دیگری از محوطه‌های تاریخی تهران را می‌توان در آن نمایش داد.

محیط طباطبایی همچنین به به وضعیت تنها دروازه‌ی باقی مانده از تهران قدیم در تقاطع خیابان مولوی تا میدان اعدام اشاره کرد و افزود: امروز از دروازه‌های شش گانه قدیمی تهران فقط بخشی از دروازه نو یا همان دروازه‌ محمدیه باقی‌ مانده است. سال‌ها است که بحث آزادسازی مغازه‌ها را شهرداری تهران در دست مطالعه دارد، اما هنوز به نتیجه‌ نرسیده است.

وی ادامه‌ داد: به قول دوستی «میراث می سازیم اگر حتی میراث قبلی را حذف نکنیم.» حالا چهار راه مولوی را به سمت خارج شدن از نشانه‌های تاریخی می بریم و هیچ چیزی از آن باقی نگذاشته‌ایم. خیابان مولوی مانند صاحب نامش با بی مهری زیادی مواجه شده است.

در ادامه این نشست، فیلم "خیابان شاعر" به کارگردانی شهرام میراب اقدم به نمایش در آمد. در این فیلم از ابتدای پُر کردن خندق‌ تهران در خیابان مولوی، ایجاد دروازه‌ حضرتی و ایجاد بسیاری از اولین‌ها نقاط و کاسبی‌ها و خانه‌ها در تهران در دوره قاجار و توسط اسماعیل بزاز به تصویر کشیده شد.

انتهای پیام