دکتر مرتضی براری در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با اشاره به محورهای سند دوم 10 ساله راهبردی فضایی کشور، اظهار کرد: برنامه‌های "سنجش از دور"، "ماهواره مخابراتی"، "اکتشافات و زیست فضایی"، "موقعیت یابی و ناوبری"، "توسعه سامانه‌های ترکیبی"، "توسعه پرتابگر" و "توسعه زیرساخت‌های فضایی" محورهای اصلی در برنامه راهبردی فضایی کشور تا افق 1404 است.
وی اضافه کرد: در کنار این محورها، پیگیری "توسعه همکاری‌ها و دیپلماسی بین‌الملل"، "ترویج و فرهنگ‌سازی" و "توسعه اقتصاد بخش فضایی" در قالب سه پیوست مجزا در دستور کار قرار دارد.
براری به بیان توان فضایی موجود در کشور پرداخت و با تاکید بر اینکه در حال حاضر توان طراحی، ساخت و تست ماهواره‌های آزمایشی در کشور وجود دارد، افزود: برای ساخت ماهواره مخابراتی عملیاتی در مدار زمین‌آهنگ (ارتفاع 36 هزار کیلومتر از سطح زمین) که خدمات کاربردی به کاربران ارائه دهد، گام‌هایی به منظور ساخت بومی این ماهواره تعریف شده است. طراحی و ساخت ماهواره‌های "ناهید-1" و "ناهید-2" که از جمله پروژه‌های جاری سازمان است، از جمله این گام‌ها به شمار می‌رود.
وی اضافه کرد: بنابراین در صورت تداوم برنامه‌های تعریف شده و توسعه زیرساخت‌های مورد نیاز در این حوزه، توان ساخت ماهواره مخابراتی عملیاتی جهت سرویس‌دهی در مدار GEO و قرار دادن حداقل یک ماهواره مخابراتی بومی تا افق 1404 برای کشور مهیا است.
رییس سازمان فضایی ایران در خصوص ماهواره‌های آماده پرتاب، گفت: در حال حاضر (شهریور ماه 1397) ماهواره "دوستی" (ساخته شده توسط دانشگاه شریف) آماده پرتاب و ماهواره "پیام" (ساخته شده توسط دانشگاه امیرکبیر) در حال طی مراحل تست و آماده‌سازی جهت پرتاب است.
به گفته وی هر دوی این ماهواره‌ها از جمله ماهواره‌های تصویربردار از سطح زمین یا سنجش از دور هستند.
براری همچنین به طراحی و ساخت ماهواره‌های سنجشی اشاره و خاطر نشان کرد: در حال حاضر تمامی ماهواره‌های سنجش از دور که موضوع طراحی و ساخت آنها در دستور کار سازمان فضایی ایران قرار دارد، جزو ماهواره‌های عملیاتی هستند که در مسیر طراحی و ساخت آنها دو هدف "توسعه فناوری بومی" و "توسعه کاربردهای آن" مدنظر قرار گرفته است.
وی اضافه کرد: از جمله این ماهواره‌ها می‌توان به ماهواره‌های سنجش از دور "ظفر" و "پارس-1" (سُها) اشاره کرد.
به گفته رییس سازمان فضایی در صورت پرتاب موفق آمیز و عملکرد صحیح این ماهواره‌ها در مدار، امکان بهره‌برداری از آنها در بازه زمانی حداقل 2 سال وجود خواهد داشت. البته ماهواره سنجش از دور "پیام" که هم اکنون ساخته شده و آماده پرتاب است نیز طول عمری حدود 2 سال خواهد داشت.
توسعه کسب‌وکارهای فضاپایه در کشور
براری، با تاکید بر ضرورت توجه به توسعه کسب‌وکارها و استارتاپ‌های مبتنی بر ارائه خدمات فضاپایه، گفت: در این راستا تجاری‌سازی فناوری‌های بالادستی حوزه فضایی، توسعه صادرات فناوری، محصولات و خدمات، جذب حداکثری سرمایه بخش خصوصی و در نهایت کسب سهم مناسب از اقتصاد فضایی بین‌المللی که منتج به توسعه اشتغال در حوزه فضایی شود، از راهبردهای سازمان فضایی ایران در برنامه بخش فضا تا افق 1404 است.
وی با تاکید بر اینکه در این راستا سازمان فضایی ایران در حال تدوین طرحی برای توسعه کسب‌وکارهای فضاپایه است، خاطر نشان کرد: این اقدامات شامل سرفصل‌هایی مانند شناسایی شرکت‌های موجود و بررسی چالش‌های قابل رفع توسط حاکمیت، گسترش فعالیت و تقویت بخش خصوصی موجود، توانمندسازی و الگوسازی استارتاپ‌ها، توسعه بازار، نهادسازی، فرهنگ‌سازی، آگاه سازی و ترویج است.
رییس سازمان فضایی ایران ادامه داد: برای تحقق این امر ملزومات معنوی شامل پایدار بودن سیاست‌ها، پرهیز از تغییر رویه‌ها، شفافیت در عملکرد و پاسخگویی، پیشرفت روزافزون فناوری فضایی، زیرساخت‌ها، تربیت نیروی انسانی و ارتقای علمی کشور در حوزه فضایی، شناسایی و توجه به تمام زنجیره ارزش فضایی کشور شامل آموزش، جامعه، اقتصاد و صنعت، خلق ثروت و ارتقای کیفیت زندگی جامعه در کنار متخصصین این حوزه به واسطه فعالیت خصوصی و حفاظت از سرمایه‌های انسانی و دارایی‌ها ضروری هستند.
وی با بیان اینکه به واسطه این طرح، افزایش تاثیرات کلان استفاده از فناوری فضایی در جامعه نیز مورد توجه سازمان فضایی ایران است، افزود: این امر باعث تولید محصولات با ارزش افزوده در حوزه‌های مختلف شامل کشاورزی، محیط زیست، هواشناسی، مدیریت بلایا، حمل‌ونقل، مدیریت منابع آب، جنگل‌داری، آبخیزداری، نفت و گاز، خدمات شهری، مخابرات، IOT، اینترنت ماهواره‌ای، پایش‌های استراتژیک، امنیت، تحول دیجیتال، پزشکی و سلامت خواهد شد.
تلاش برای جذب سرمایه‌های خارجی
رییس سازمان فضایی ایران در خصوص فراهم کردن امکان جذب سرمایه‌گذاری خارجی در بخش فضایی کشور، اظهار کرد: با همکاری سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی "تدوین و صدور پروانه اپراتور ماهواره مخابراتی" در دستور کار سازمان فضایی ایران قرار گرفت که مراحل نهایی بررسی و تصویب آن در کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات در حال انجام است که پس از ابلاغ و اجرایی شدن مصوبه مذکور و وجود ظرفیت‌های اقتصادی در این خصوص، امکان مشارکت سرمایه‌گذار خارجی تا سقف 49 درصد از سهام مربوط وجود خواهد داشت.
براری افزود: از دیگر برنامه‌های سازمان در حوزه جذب سرمایه خارجی، تدوین و صدور پروانه اپراتور ماهواره سنجشی و ایستگاه سنجش از دور است که تدوین آن در ماه‌های گذشته آغاز شده است.
اولویت‌های شورای راهبری توسعه مدیریت سازمان فضایی ایران
رییس شورای راهبری توسعه مدیریت سازمان فضایی ایران و نماینده وزیر در این شورا، در خصوص اولویت‌های این شورا گفت: با توجه به مصوبه شورای عالی اداری مبنی بر تشکیل شورای راهبری توسعه مدیریت دستگاه‌های اجرایی و انتظارات وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در حکم ابلاغی به من و بر اساس مأموریت‌های سازمان فضایی ایران در این حوزه، تصویب و نظارت بر استقرار مدل‌های مدیریتی نوین برای اداره و ارائه خدمات و کاربردهای فضاپایه، راهبری توسعه و ارتقای خدمات فضاپایه و سامانه‌های خدمات‌رسانی الکترونیک سازمان، ارائه راهکارهای موثر ارتقای سطح اشتغال در حوزه فضا از طریق توسعه کسب‌وکارهای فضاپایه و جلب حداکثری مشارکت بخش غیر دولتی در فعالیتهای فضایی، ارائه ساز و کارهای موثر و تسهیل‌گر به منظور جذب و اشتغال حداکثری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی رشته‌های مرتبط با فعالیتهای فضایی در مشاغل و فعالیت‌ها و ماموریت‌های فضایی بخش غیر دولتی از جمله اولویت‌های سازمان فضایی ایران در شورای راهبری توسعه مدیریت محسوب می‌شود که بصورت جدی در حال پیگیری و تحقق آنها هستیم.
وی، سیاستگذاری و تعیین شیوه‌های واگذاری امور تصدی‌گری و مشارکت بخش غیر دولتی در انجام وظایف، ماموریتها و فعالیتهای حاکمیتی سازمان فضایی ایران و همچنین تصویب برنامه اجرایی به منظور توانمندسازی و حمایت از بخش غیر دولتی فعال در حوزه فضا و راهبری و نظارت بر اجرای برنامه مذکور را از دیگر اولویت‌های این شورا عنوان کرد.
مزایای عضویت ایران در فدراسیون جهانی فضایی
براری فدارسیون بین‌المللی فضانوردی را از جمله سازمان‌های فعال در حوزه فضا دانست و افزود: این سازمان مسئول برگزاری کنگره سالانه بین‌المللی فضانوردی IAC است و هدف اصلی این فدراسیون توسعه همکاری‌های جهانی فضایی در راستای منافع بشریت و حفظ و نگهداری شبکه‌ای از کارشناسان به منظور توسعه و بهره‌برداری از فضا است.
وی یادآور شد: درخواست 7 مهر ماه سال 1394 سازمان فضایی ایران برای عضویت در فدراسیون بین‌المللی فضانوردیIAF در 12 آبان ماه همان سال از سوی کمیته بررسی عضویت‌های امور توافق‌های بین‌المللی معاونت حقوقی رئیس جمهور مورد بررسی و تائید قرار گرفت و در مراحل بعد قانون عضویت، این درخواست در 11 دی ماه سال 1396 در هیات وزیران بررسی و تایید شد و در قالب "لایحه عضویت دولت جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون بین‌المللی فضانوردی" جهت اخذ مصوبه به مجلس شورای اسلامی ارجاع شد.
براری با اشاره به ضرورت عضویت ایران در این فدراسیون، خاطرنشان کرد: عضویت جمهوری اسلامی ایران در این فدراسیون باعث ورود ایران به شبکه جهانی شده و دسترسی به شبکه جهانی شرکای تجاری بالقوه، کارشناسان و تصمیم‌سازان را شامل خواهد شد.
رییس سازمان فضایی ایران، عضویت در فدراسیون بین‌المللی فضانوردی را فرصت و مجالی برای ارتقای سازمان فضایی ایران و جذب نیروی کار آینده با شرکت در رویدادهای مربوط به دانشجویان و متخصصان جوان دانست و خاطر نشان کرد: امتیاز دسترسی به تالار گفت‌وگوی شبکه جهانی فدراسیون (IAFGlobal Networking Forum)، مانند میزگردهای اختصاص داده شده بر محور علایق اصلی کشورهای عضو و مشارکت در شکل‌دهی آینده IAF از دیگر مزایای این عضویت به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: صلاحیت در پیوستن به کمیته‌های اداری و فنی، صلاحیت مشارکت در سازمان‌دهی و ایجاد رویدادها و پروژه‌ها، صلاحیت معرفی نامزد برای پست‌های ریاست و معاونت و حق رأی در مجمع عمومیIAF امتیازات دیگری هستند که شامل اعضا می‌شود.
به گفته رییس سازمان فضایی، عضویت در این فدراسیون فرصتی برای معرفی دستاوردهای سازمان‌های عضو از طریق شبکه‌های ارتباطی الکترونیک فدراسیون و تبیین جدیدترین تحولات و رویدادهای کشور در خبرنامه IAF و ارسال به بیش از 25 هزار رابط در سرتاسر دنیا خواهد بود.
وی ادامه داد: اعضای این فدراسیون حق مشارکت در شکل‌دهی کنفرانس بین‌المللی فضانوردی را نیز خواهند داشت و از مزایای مالی شامل تخفیف در مبلغ ثبت‌نام و هزینه برگزاری نمایشگاه IAC برخوردار هستند.
رییس سازمان فضایی خاطرنشان کرد: همچنین عضویت در IAF به سازمان‌ها این اجازه را می‌دهد تا در کنگره‌ها، سمپوزیوم‌های تخصصی و کارگاه‌های آموزشی شرکت کنند و در جهت منافع متقابل، مبادرت به ایجاد شبکه و تبادل اطلاعات کرده و به توسعه نیروی انسانی بسیار با انگیزه و آگاه به مسائل بین‌المللی بپردازند و به ارتقای منافع عمومی جهان در فعالیتهای فضایی و مزایای فضا برای همه بشریت کمک کنند.
انتهای پیام
نظرات