ابوالحسن شاهزاده فاضلی در آستانه سی وهشتمین سالگرد تاسیس جهاد دانشگاهی در گفت و گو با خبرنگار ایسنا، مقدار ردیف بودجه این مرکز در سال ۹۶ را پنج میلیارد تومان عنوان کرد و افزود: مقدار بودجه تخصیص داده شده به مرکز، از این رقم نیز کمتر بوده است.
وی ادامه داد: وقتی این رقم را با بانک‌های زیستی بسیار کوچک‌تر از بانک ما در دنیا مقایسه می‌کنیم، می‌بینیم که بودجه‌ای که به این جا اختصاص داده شده بسیار اندک است و عملا در سال ۹۵ و ۹۶ سرعت توسعه و رشد این زیست‌بانک به خاطر بودجه کاهش بسیاری پیدا کرده است.
رئیس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران افزود: سال ۹۷ نامه‌ای را به سازمان برنامه و بودجه ارسال و اعلام کردیم که اگر این کاهش بودجه در سال جاری حل نشود، ممکن است به ذخایر زیستی که در این مرکز نگهداری می‌شود آسیب جدی برسد.
وی با بیان اینکه منابع مالی اکثر زیست‌بانک‌ها در دنیا به دولت وابسته است و تامین منابع از طریق درآمد خودشان نسبت به هزینه‌های این بانک‌ها بسیار قلیل است، گفت: در طی دو سال گذشته به دلایل مشکلات مالی دولت در خصوص تخصیص و افزایش بودجه، مرکز رشد خوبی وجود نداشته و مقدار بودجه‌ای که برای آن در نظر گرفته شده نیز کامل پرداخت نشده است.
رئیس مرکز ملی ذخائر ژنتیکی و زیستی ایران با اشاره به اینکه حقوق پرسنل توسط دولت پرداخت می‌شود، یادآور شد: هزینه سایر بخش‌ها که قرار است دولت به ما بدهد، بسیار ناچیز است و در تیر ماه هیچ مبلغی به ما پرداخت نشده و می‌توان گفت این مسئله ممکن است استارت تعطیلی و توقف حرکت این جا را فراهم کند و این یک خبر بسیار بد و شوم برای این مرکز که سابقه و آینده درخشانی دارد محسوب می‌شود.
فاضلی در پاسخ به این سوال که آیا سایر بانک‌های زیستی در جهان نیز بودجه‌های دولتی می‌گیرند توضیح داد: این مراکز یا به صورت صد در صدی هزینه‌هایشان را از منابع دولتی تامین می‌کنند و یا اینکه بخش عمده‌ای از هزینه‌هایشان توسط منابع دولتی تامین می‌شود و بودجه آن‌ها از بودجه ما بسیار بالاتر است و اصلا با بودجه‌ای که ما می‌گیریم قابل قیاس نیست.
وی در ادامه تصریح کرد: مرکز ما در سال باید حداقل بودجه‌ای ۱۲ میلیارد تومانی داشته باشد که به فعالیت‌های معمولش برسد.
وابستگی صدها مرکز علمی و پژوهشی به خارج از کشور، در صورت تعطیلی مرکز ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران
رئیس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران تصریح کرد: اگر این مرکز تعطیل شود، صدها مرکز به خارج از کشور وابستگی پیدا می‌کنند، اما اگر این مرکز تامین شود، نیاز آن‌ها به میکروارگانیسم، سلول، بذر، سازه‌های ژنی و غیره... توسط ما تامین خواهد شد.
رئیس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران درباره شرایط لازم برای توسعه کمی ذخایر بانک‌زیستی تصریح کرد: بخش عمده‌ای از مواد مصرفی ما از خارج از کشور تهیه می‌شود و به ارز وابسته است و با توجه به افزایش قیمت ارز عملا دست و پای ما بسته شده است.
فاضلی درباره تاثیر تحریم‌ها بر روی فعالیت‌های این مرکز اظهارکرد: تحریم‌ها روی فعالیت‌های ما بی تاثیر نیست، اما وقتی که این مرکز چرخش به حرکت در بیاید، خودش یکی از مراکز مهمی است که می‌تواند اثراتی را که تحریم بر دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و مراکز دانش بنیان تحمیل می‌کند، خنثی کند.
رئیس مرکز ملی ذخائر ژنتیکی و زیستی ایران درباره شمار ذخایر زیستی این مرکز گفت: مجموع سلول‌ها، بذرها، میکروارگانیسم‌ها و ژنوم‌های مرکز چیزی حدود ۴۰ هزار عدد می‌شود.
فاضلی با بیان اینکه این مرکز زیرساخت توسعه بیوتکنولوژی کشور است، افزود: از بانک‌های زیستی مهم جهان حمایت‌های مالی بسیار بزرگی صورت می‌گیرد، زیرا این مراکز به عنوان مهم‌ترین ظرفیت‌های علمی هر کشوری محسوب می‌شوند. ما نیز نیاز داریم که دولت نگاهش را به مرکز ما به عنوان یک مرکز تحقیقاتی عوض کند.
افزایش پنج درصدی ذخایر ژنتیکی در سال ۹۶
رئیس مرکز ملی ذخائر ژنتیکی و زیستی ایران درباره دستاوردهای این مرکز اظهارکرد: ما در راستای ماموریتی که به عنوان بانک زیستی داریم، در سال ۹۶ نسبت به نمونه‌های زیستی بانک افزایش پنج درصدی داشته‌ایم.
صرفه جویی ۱۲۰ میلیون دلاری با تولید بذر هیبرید خیار
فاضلی تولید بذر هیبرید خیار را یکی از دستاوردهای این مرکز عنوان کرد و گفت: در پروژه‌هایی که بهره‌گیری از ذخایر ژنتیکی محسوب می‌شود فعالیت‌هایی داشته‌ایم. تولید بذر هیبرید خیار را از سه سال پیش شروع کرده‌ایم و تاکنون به نتایج خوبی رسیده‌ایم و در آینده نزدیک آن را نهایی خواهیم کرد تا با بهره‌گیری از توانمندی‌هایی که در مرکز وجود دارد، بذر هیبرید خیار را که از کیفیت و طعم خیارهای بومی ایران برخوردار است و بازار آن را می‌پسندد، تولید کنیم.
وی افزود: واردات این بذر سالانه حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون دلار ارزبری خواهد داشت.
بارکدینگ جانوری، دستاوردی برای ثبت جانوران بومی کشور
رئیس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران طرح بارکدینگ جانواران بومی را یکی دیگر از دستاوردهای این مرکز عنوان و اظهارکرد: ما این طرح را سال گذشته به اتمام رساندیم و در این پروژه براساس مشخصات منحصر به فرد ژنومی جانواران، آن‌ها را در یک پایگاه بین‌المللی به نام کشور ثبت می‌کنیم که اگر بعدها کشوری ادعا کرد که خواستگاه جانور خاصی بوده است، ما سند و مدرک داشته باشیم که ثابت کند خواستگاه جانورانی مانند گاو سیستانی و گاو گلپایگانی کشور ما بوده است.
فاضلی درباره برنامه‌های آینده این مرکز اظهارکرد: در نظر داریم برای فعالیت‌های آینده‌مان روی اصلاح نژاد مرغ بومی کار کنیم که این پروژه مستلزم حمایت مالی است.
وی افزود: با استفاده از ذخایر ژنتیکی مرغ بومی کشور می‌توان گوشت بیشتر تولید کرد تا وابستگی کمتری به واردات گوشت از خارج از کشور داشته باشیم.
رئیس مرکز ملی ذخائر ژنتیکی و زیستی ایران تولید بذر هیبرید فلفل و گوجه را از برنامه‌های آتی این مرکز عنوان کرد و گفت: انجام این طرح‌ها در دستور کار ما قرار دارد که البته احتیاج به حمایت‌های مالی دارد.
فاضلی درباره تعاملات بین‌المللی این مرکز یادآور شد: این مرکز با بانک‌های زیستی دنیا تعامل دارد و ما عضو فدراسیون جهانی کلکسیون‌های زیستی دنیا و کلکسیون‌های میکروبی آسیا هستیم.
وی افزود: ما به واسطه عضویت در کلکسیون‌های میکروبی آسیا، تبادل میکرو ارگانیسم‌ها را انجام می‌دهیم و به این شکل می‌توانیم ظرفیت‌های بانک‌های زیستی مان را غنی کنیم و در حال حاضر به عنوان یک بانک زیستی معتبر در لیست ۷۰ بانک زیستی برتر دنیا قرار گرفته‌ایم.
ضرورت سرمایه گذاری در زیرساخت‌ها، برای درآمدزایی بانک‌زیستی
رئیس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران درباره ظرفیت‌های بانک‌های زیستی برای درآمدزایی گفت: در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین بانک‌های زیستی دنیا در آمریکا قرار دارد و نزدیک به ۹۵ سال از عمر آن می‌گذرد. این بانک طبق گزارش‌هایی که سال گذشته ارائه شده است، تقریبا سه سال است که توانسته خودکفا شود.
فاضلی درباره راه‌های درآمدزایی بانک‌های ذخایر زیستی، گفت: فروش محصولات و بهره‌برداری از ذخایر ژنتیکی راه درآمدزایی این بانک زیستی بوده است، ما نیز استارت این کار را زده‌ایم، اما برای اینکه بتوانیم خودکفا شویم به زیرساخت‌هایی همچون گلخانه‌های متعدد و تجهیزات احتیاج داریم.
وی درباره فعالیت‌های این مرکز توضیح داد: ۱۰ سال از راه اندازی این مرکز گذشته و این مرکز یقینا به عنوان یکی از مراکز استاندارد زیست‌بانک معتبر بین‌المللی در لیست بانک‌های دنیا قرار گرفته است.
فاضلی ادامه داد: این یک افتخار بین‌المللی است که در جهاد دانشگاهی پایه‌گذاری شده و حرکتی که در این ۱۰ سال انجام شده کاملا جهادی بوده است و اگر هر سازمانی چه در داخل و چه در خارج کشور می‌خواست فعالیت‌هایی در این سطح داشته باشد به زمان و بودجه‌ای بسیار بیشتر از آنچه که ما با آن کار انجام داده‌ایم، احتیاج داشت.
رئیس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران یادآور شد: امروز در مجموعه جهاد دانشگاهی افتخار ما این است که توانستیم پایه‌گذاری، راه‌اندازی و توسعه زیست‌بانک ملی را فراهم کنیم تا دانشگاه‌ها، مراکز صنعت بیوتکنولوژی، شرکت‌های دانش بنیان و پژوهشگاه‌ها با هزینه‌هایی بسیار پایین‌تر از هزینه‌هایی که برای دریافت این خدمات از خارج از کشور باید پرداخت کنند، از نمونه‌های زیستی و خدمات این مرکز برای توسعه دانش فنی و تولید محصولات حوزه بیوتکنولوژی استفاده کنند.
فاضلی در پایان درباره مقایسه هزینه خدمات این مرکز با مراکز مشابه خارجی خاطر نشان کرد: هزینه خدمات ما حداکثر ۲۰ درصد هزینه خدماتی است که پژوهشگران باید از خارج تهیه کنند یعنی از خارج کشور ۸۰ درصد ارزان‌تر است.
انتهای پیام
نظرات