به گزارش خبرنگار ایسنا در لبنان، اسرائیل با تکیه به توان تکنولوژیک و مالی‌اش و در سایه حمایتهای بی دریغ آمریکا و کشورهای غربی اکنون به یکی از صادرکنندگان گاز در دنیا تبدیل شده است و چند سال است که با بهره برداری از سواحل دریای مدیترانه چندین فاز گازی قابل بهره‌بردای را ایجاد کرده است.
لبنان: فاز 8 و 9 غیرقابل مذاکره است
اکنون که لبنان نیز عزم خویش برای بهره برداری از منابع نفتی و گازی خود را جزم کرده است، اسرائیل وارد میدان شده و از طریق واسطه آمریکایی به لبنان اخطار کرده است که باید از بهره برداری از فاز 9 صرف نظر کند. این تهدید اسرائیل به منزله کشمکش جدید مرزهای دریایی رژیم اشغالگر قدس با لبنان است که می‌تواند به منزله جرقه جدید برای رویارویی‌هایی نظامی بین دو طرف تبدیل شود. این در حالی است که لبنان به نماینده آمریکا "دیوید ساترفیلد" که از سوی واشنگتن مامور گفتگو از جانب اسرائیل با دولت لبنان است اعلام کرده است که طرح‌های اکتشافی نفت و گاز لبنان در دریای مدیترانیه غیر قابل گفتگو است و لبنان تصمیم جدی دارد براساس حقوق مشروع بین‌المللی و دریایی خویش برنامه اجرای اکتشافات خود را عملیاتی کند و هرگونه ممانعت اسرائیل با واکنش جدی دولت لبنان روبرو خواهد شد. این پیام از سوی دیوید ساترفیلد، نماینده کنونی آمریکا در مناقشه دریایی بین رژیم اشغالگر قدس با لبنان به تل آویو اعلام شده است و در این پیام لبنان تاکید کرده است که تحت هیچ شرایطی هیچگونه مذاکره مستقیمی بین لبنان و اسرائیل برگزار نمی‌شود و در صورت هرگونه بحثی، موضوع از طریق حضور نماینده لبنان در کمیته‌ای پیگیری خواهد شد که از سوی نهادهای بین‌المللی و حقوقی و دریایی با نظارت سازمان ملل صورت می‌گیرد.
خط هوف چیست؟
اولین بار دولت لبنان در سال 2007 با هدف تعیین مرزهای آبی با قبرس و فلسطین اشغالی کمیته‌ای را تعیین نمود تا این مرزها را تعیین کند. به دلیل شرایط سیاسی ویژه لبنان این روند به شکل جدی مورد پیگیری قرار نگرفت. با بررسی‌های اولیه و روشن شدن این نکته که سواحل و محدوده جغرافیایی لبنان در دریای مدیترانه حاوی منابع بزرگی از گاز و نفت است مجددا باعث فعال شدن کمیته تعیین مرزهای دریایی شد.
در سال 2010 لبنان ترسیم‌های اولیه را انجام می‌دهد و مرزهای خود و محدوده اکتشافات نفتی و گازی در دریای مدیترانه را تعیین می‌کند و قانون مصوب پارلمان لبنان را به عنوان یک سند به سازمان ملل متحد می‌برد. اسرائیل که زودتر از لبنان این مراحل را طی کرده بود پیش دستی می‌کند و طرحی را ارائه می‌کند که لازمه آن چشم پوشی لبنان از 860 کیلومتر مربع از محدوده اکتشافی آبی‌اش در دریای مدیترانه بود. از آن رو که لبنان، اسرائیل را دشمن خود می‌داند و هیچ گفتگوی مستقیمی را با آن نمی‌پذیرد موضوع به سازمان ملل رفته و خروجی آن میانجیگیری آمریکا در منازعه لبنان و اسرائیل در دریای مدیترانه می‌شود.
در ادامه این روند "فردریک هوف"، دیپلمات کهنه کار آمریکایی و نماینده سابق دولت آمریکا در تحولات سوریه، افسر سابق ارتش آمریکا و وابسته سابق نظامی سفارت آمریکا در بیروت در سال 2012 به عنوان نماینده آمریکا و "رییس هیئت میانجی‌گری آمریکا" تعیین می‌گردد. نقشه‌های ترسیمی هوف بر خلاف معاهدات بین‌المللی و با هدف راضی کردن اسرائیل کشیده می‌شود با این عنوان که اسرائیل برای رویارویی با لبنان تحریک نشود. ترسیم‌های غیر حقوقی هوف عملا باعث می‌گردد تا لبنان از 860 کیلومتر از فضای دریایی محروم شود که به گفته کارشناسان لبنانی بخش مهمی از منابع گازی لبنان در آن منطقه قرار دارد. فردریک هوف معتقد است این خط، خط عادلانه ای است که رضایت هر دو طرف را جلب می‌کند. این منطق هوف، مبتنی بر کسب رضایت مطلق اسرائیل به قیمت نابودی مصالح اقتصادی لبنان است، منطقی که تا کنون از سوی دولت و پارلمان لبنان به شکل کامل رد شده است.
این در حالی بوده است که فردریک هوف پس از ترسیم مرزهای دریایی اعتقاد داشته است که ترسیم‌های وی بهترین ضامن استقرار امنیت و آتش بس بین اسرائیل و لبنان به شمار می‌رود. این دیدگاه وی نشان دهنده آن بوده است که وی پیش از توجه به معیارهای بین‌المللی در مرزهای منطقه‌ای، به حفظ امنیت بین لبنان و اسرائیل با هدف راضی نگهداشتن اسرائیل توجه داشته است.
تحولات سال 2012 و ترسیم نقشه مرز دریایی بین لبنان و فلسطین اشغالی نشان می‌دهد که هوف از عامل زمان به ضرر لبنان استفاده کرده است. در حالی که وی مشغول مذاکرات دو جانبه با اسرائیل و لبنان بوده است بسیاری از شرکتهای بین‌المللی اکتشاف و بهره بردای گاز به دلیل عدم روشن بودن فازهای اکتشافی لبنان از هرگونه عقد قرارداد با لبنان سرباز می‌زدند، در حالی که طرف اسرائیلی در حال اکتشاف و بهره برداری بود. در حقیقت فردریک هوف با در دست گرفتن عامل زمان تلاش داشت تا لبنان را به نقشه‌های مرز دریایی که او ترسیم کرده بود، راضی کند.
آمریکا: لبنان مرزهای خط هوف را بپذیرد
وزیر خارجه آمریکا " تیلرسون " در دیدار اخیر خود از لبنان باب مذاکرات درباره این مناقشه اسرائیلی را با رییس جمهور، نخست وزیر و رییس پارلمان لبنان گشود و موضع واحدی را از هر یک از میشل عون، سعد حریری و نبیه بری شنید مبنی بر این که لبنان بلوک‌های 8 و 9 را به شکل کامل حق قانونی خود می‌داند و حاضر نیست از این حق تحت هیچ شرایطی کوتاه بیاید. این در حالی است که براساس طرح موسوم به " خط هوف " لبنان مجبور است از حقوق خود به وسعت 860 کیلومتر مربع از فازهای 8 و 9 خویش به نفع اسرائیل چشم پوشی کند، حال آن که بخش مهمی از ثروت‌های نفتی و گازی لبنان دقیقا در همین بخش از میادین گازی لبنان است.
خط هوف علیه منافع اقتصادی لبنان است
"خط هوف" اشاره به ترسیم خطوط مرزی دریایی بین رژیم اشغالگر قدس با لبنان دارد که در سال 2012 توسط "فریدریک هوف" نماینده آمریکا در گفتگوهای دو جانبه بین لبنان و اسرائیل ترسیم شده است، طرحی که از سوی لبنان به شکل کامل رد شده است. براساس این طرح لبنان مجبور خواهد بود که از فازهای 8 و 9 فقط به حدود 60 درصد از منابع خود دست یافته و 40 درصد باقی مانده را به اسرائیل اعطاء کند.
لبنان به منظور اجرای اکتشافات در بلوک‌های 8 و 9 از پیش با کنسرسیوم روسی، فرانسوی و ایطالیایی وارد گفتگو و امضای قرارداد شده است و مدیر اجرایی شرکت فرانسوی توتال در زمان امضای این قرارداد اعلام کرده بود که در 25 کیلوکتری خط مرزی مورد مناقشه بین اسرائیل و لبنان در بلوک 9 عملیات حفاری خویش را آغاز خواهد کرد که هیچگونه ارتباطی با مناقشات مرزی اسرائیل با لبنان ندارد و هم زمان تلاش خواهند کرد تا در فاز شماره 4 عملیات اکتشافی را آغاز کنند.
نگرانی از رویارویی اسرائیل با لبنان
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نگرانی خود را از وقوع جنگ جدید بین لبنان و اسرائیل اعلام کرده است که بخشی از آن می‌تواند ناظر به ادعاهای واهی توسعه طلبانه اسرائیل نسبت به مرزهای دریایی لبنان باشد. هم زمان با این امر دبیرکل حزب‌الله لبنان، سید حسن نصرالله نیز اعلام کرده است که اگر شورای عالی دفاع لبنان از "مقاومت اسلامی" برای حاکمیت کامل بر منابع نفتی و گازی لبنان کمک بخواهند با تمام قدرت حاضر به ورود به میدان رویارویی با اسرائیل هستند. سید حسن نصرالله تاکید کرده است که اگر اسرائیل مانع عملیات اجرای اکتشاف در دریای مدیترانه بشود آنگاه حزب‌الله در ظرف چند ساعت فعالیت‌های نفتی و گازی اسرائیل در دریای مدیترانه را نیز متوقف می‌کند. این موضع حزب‌الله عملا باعث می‌شود تا طرف لبنانی با قدرت و اقتدار هر چه بیشتر وارد عملیات اجرایی در فازهای 8 و 9 در دریای مدیترانه شود.
این همه در حالی است که قرار است دیوید ساترفیلد 63 ساله دیپلمات کهنه کار و کارنامه پس داده آمریکایی بجای فردریک هوف عهده دار میانجی‌گری آمریکا بین اسرائیل و لبنان شود، از همین رو نبیه بری پس از سیاست دولت آمریکا مبنی بر اعتراف رسمی به قدس به عنوان پایتخت اسرائیل، تاکید کرده است که آمریکا تحت هیچ شرایطی نباید جانبدارانه وارد گفتگوها شود بلکه باید با بی طرفی کامل در آن حاضر شده و مثل میانجیگیری بین فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها دست آخر طرف اسرائیل را نگیرد. تحولات اخیر پیرامون شهر قدس و موضع غیرقابل قبول آمریکا در باره این شهر باعث شده است تا آمریکا مصداقیت میانجی‌گری در مسائل خاورمیانه را به شکل کامل از دست بدهد.
موضع لبنان این بار مستحکم است
برای اولین بار درخصوص مناقشه کنونی بین اسرائیل و لبنان، موسسه نظامی این کشور نیز موضع قاطعی را اتخاذ کرده است. فرمانده ارتش لبنان "ژوزف عون" پس از نشست ویژه شورای عالی دفاع لبنان از حاضران در جلسه سوال کرده است که در صورت تجاوز دریایی اسرائیل به مرزهای لبنان چه رفتاری باید از سوی ارتش لبنان اتخاذ شود که سعد حریری نخست وزیر لبنان به او پاسخ داده است که به سوی آنها شلیک کنید.
منایع گاز در دریای مدیترانه از سوریه تا مصر
با بررسی جدید میدان‌های گازی جهان، حوزه دریای مدیترانه در صدر اولویت‌های شرکتهای بزرگ اکتشاف و استخراج نفت و گاز قرار گرفته است. تلاش برای تغییرات سیاسی در حوزه دریای مدیترانه پس از جنبش موسوم به بهار عربی و نیز تلاش اسرائیل برای بیرون راندن مردم فلسطین از نوار غزه در همین چهارچوب ارزیابی می‌شود. براساس بررسی‌های چند ساله اخیر، حوزه ساحلی کشورهای سوریه، لبنان و فلسطین اشغالی از جمله ساحل روبروی نوار غزه از منابع بزرگ گاز در جهان به شمار می‌روند. قبرس نیز از جمله کشورهایی است که فازهای اکتشافی خود برای بهره برداری از منابع گاز را آغاز کرده است. در کنار این کشور مصر نیز از جمله کشورهایی است که برای اکتشاف و استخراج با برخی از شرکتهای اروپایی از جمله انگلیسی‌ها قراردادهایی امضاء کرده است. نقشه‌های موجود نشان می‌دهد که منابع گازی دریای مدیترانه از سوریه آغاز و تا سواحل مصر امتداد می‌یابد.
در میان طرفهای حاضر در دریای مدیترانه این رژیم اشغالگر قدس است که در میان ناامنی گسترده در کشورهای عربی اسلامی خاورمیانه، گوی سبقت را از همه ربوده است و نه تنها برنامه مطالعه، اکتشاف و تعیین فازهای حاوی منابع گاز را تکمیل کرده است و نه تنها نیازهای داخلی خود را تامین می‌کند که خود به یکی از صادرکنندگان گاز نیز تبدیل شده است.
زمان علیه لبنان است
نگران کننده‌ترین وضعیت در حوزه دریای مدیترانه را اکنون لبنان دارد. رژیم اشغالگر قدس خود را به تولید و صادر کننده تبدیل کرده است. قبرس نیز در حال اجرای برنامه‌های خود است و مصر نیز سرعت عمل بیشتری برای تحصیل این اهداف دارد. اگر این طرف‌ها بتوانند پروزه‌های خود را به پیش ببرند و یکی از بازارهای بزرگ مصرف جهان یعنی اروپا را تامین کنند آنگاه لبنان تنها کشوری خواهد بود که در فضایی مناسب بهترین اهداف و مقاصد تجاری خود را از دست می‌دهد. در نهایت این اسرائیل است که در نبردی اقتصادی و هدفمند بار دیگر زمینه فقیرتر شدن بیشتر لبنان در حوزه‌ای ثروتمند را فراهم می‌کند.
اکنون مشکل فقط این نیست که اسرائیل برای آغاز حفر و اکتشاف منابع گاز در فازهای 8 و 9 کارشکنی و در جایگاهی ظالمانه و روزگویانه مانع از تحقق اجرای طرح‌های لبنان می‌شود بلکه مشکل این جا است که اسرائیل می‌تواند بخشی مهمی از منابع گاز لبنان را با حفرهای افقی در همین فازهای لبنانی به سرقت برد گرچه این اقدام علاوه بر سخت بودن می‌تواند پیامدهای حقوقی برای شرکت‌هایی در بر داشته باشد که در این زمینه با اسرائیل به شکل غیر قانونی همکاری می‌کنند. لبنان با از دست دادن زمان، همین منابع خود را از دست داده و هم در آینده از ناحیه از دست دادن مشتریان اروپایی‌اش خسارت جبران ناپذیری را باید متحمل شود.
اسرائیل محرومیت لبنان از فاز 9 را می‌خواهد
سیری ناپذیری اسرائیل اکنون به حدی رسیده است که با ارسال پیام توسط واسطه های آمریکایی یعنی دیوید ساترفیلد مدعی است که لبنان حق بهره برداری از فاز 9 را ندارد زیرا این منطقه جزو مناطق اکتشافی و سفره‌های گازی اسرائیل محسوب می‌شود. این موضع حتی از سوی تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا در سفر اخیرش به لبنان مطرح شده است اما لبنان با موضعی واحد این نگاه اسرائیلی آمریکا را رد کرده است و تاکید کرده که فاز 9 جزو حقوق جدایی ناپذیر از مصالح ملی و اقتصادی لبنان به شمار می‌رود. لبنان حتی یک گام جلوتر برداشته است و تاکید کرده است خط موسوم به "خط هوف" را نمی‌پذیرد، این در حالی است که آمریکا در سفر اخیر تیلرسون به بیروت تلاش کرده است تا حداقل، این ترسیم مرزی را مجددا زنده کند که این امر هم موجب از دست رفتن مصالح اقتصادی لبنان می‌شود.
پایان قسمت اول
نظرات