محمدرضا گرامی - داور دوره پیشین اهدای «نشان ملی صنایع دستی» - در گفت‌وگو با ایسنا، درباره این‌که برخی هنرمندان و صنعتگران معتقدند، آثار آن‌ها که متقاضی دریافت نشان ملی صنایع دستی هستند، به‌دلیل سلیقه‌ای عمل کردن کارشناسان، از داوری کنار گذاشته می‌شود، توضیح داد: داوران هم مثل انسان‌های دیگر، ممکن است دچار خطا شوند، اما سلیقه‌ای عمل نمی‌کنند و آثار را براساس غرض‌ورزی بررسی نمی‌کنند. چه بسا بسیاری از دوستان‌مان ترجیح دادند، با ما قطع رابطه کنند، زیرا آثارشان شاخصه‌های لازم برای انتخاب را نداشت و مورد تایید ما قرار نگرفت.

او همچنین درباره روند اهدای «نشان ملی» به هنرمندان صنایع دستی، اظهار کرد: گرفتن «نشان ملی» مقدمه‌ای برای شرکت و دریافت «نشان اصالت یونسکو» است، زیرا یونسکو گواهی‌ای برای آثار مرتبط با صنایع دستی طراحی کرده است و شاخصه‌های خاصی برای ارائه آن به آثار هنرمندان کشورهای مختلف دارد.

این کارشناس حوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی ادامه داد: به‌دلیل زیاد بودن تعداد آثار هنرمندان و صنعتگران متقاضی دریافت نشان یونسکو، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای انتخاب و ارسال آثار متقاضی دریافت نشان یونسکو دچار سرگردانی بود. به همین دلیل، برنامه‌ای مقدماتی که هر دو سال یک‌بار برگزار می‌شود، تحت عنوان اهدای «نشان ملی مرغوبیت صنایع دستی» راه‌اندازی شد. این برنامه برای اولین‌بار در اصفهان برگزار شد، زیرا آن زمان، مجموعه صنایع دستی به اصفهان منتقل شده بود.

چه آثاری به یونسکو فرستاده می‌شوند

گرامی همچنین گفت: آثار هنرمندان و صنعتگران از استان‌های مختلف گرفته می‌شود و بعد از بررسی‌های لازم توسط داوران و کارشناسان صنایع دستی، با توجه به شاخصه‌های اعلام‌شده به آن‌ها امتیاز داده می‌شود. با توجه به تعداد زیاد آثار ارسالی، آثاری که امتیاز ۳ تا ۵ را از سوی داوران بگیرند، موفق به دریافت «نشان ملی» می‌شوند. بعد از آن هم آثار انتخاب‌شده برای فرستادن به سازمان یونسکو مورد بازبینی قرار می‌گیرند و از بین آن‌ها، بهترین‌ها برای یونسکو ارسال می‌شوند.  

او درباره این‌که به چه آثاری امتیاز ۳ تا ۵ داده می‌شود؟ اظهار کرد: امسال نسبت به سال‌های گذشته، برای انتخاب آثار سخت‌گیری بیشتری شد. سال‌های گذشته، سیاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و شورای داوری بر این اساس بود که سخت‌گیری نکنیم تا برنامه «نشان ملی» معرفی شود و افراد بیشتری با آن آشنا شوند و آثار خود را ارسال کنند. سال ۹۴ حدود یک‌هزار اثر، «نشان ملی» گرفتند که از این تعداد حدود ۲۰ اثر به یونسکو ارسال شد و فکر می‌کنم حدود ۱۳ اثر، نشان یونسکو را گرفتند.

این کارشناس صنایع دستی درباره این‌که از بین حدود یک‌هزار اثر، چگونه ۲۰ اثر را انتخاب کردند؟ توضیح داد: با توجه به شناختی که از سلیقه‌ داوران یونسکو داریم، آثار را انتخاب می‌کنیم، زیرا داوران یونسکو، شاخصه‌های خاصی برای انتخاب آثار دارند. سیاست «نشان ملی» که امسال آیین‌نامه آن نوشته شده، این است که نسبت به استان‌ها سخت‌گیری‌ شود تا آثار خوبی را برای مرحله نهایی داوری ارسال کنند.  

سهمیه‌ها را کاهش دادیم

گرامی با بیان این‌که قبلا هر استانی سهمیه آزاد داشت و می‌توانست هر تعداد اثر ا که می‌خواهد ارسال کند، گفت: مثلا استان اصفهان در دوره گذشته، حدود ۴۰۰ اثر فرستاد؛ اما امسال سهمیه اصفهان را به ۷۰ اثر کاهش دادیم تا مسوولان موظف شوند در مرحله اول داوری که توسط کارشناسان بومی استانی انجام می‌شود، اشتباه‌های هنرمندان و صنعتگران را به‌درستی در آثارشان تشخیص دهند و آن‌هایی را که واجد دریافت نشان ملی هستند، برای داوری نهایی انتخاب کنند. در سال‌های گذشته، آثار هنرمندان و صنعتگران به شکل منطقه‌ای داوری می‌شد، اما امسال بعد از طی مرحله مقدماتی در هر استان، این کار به‌شکل متمرکز در تهران انجام می‌شود. هر چه تعداد آثار کم شود، کیفیت بالا می‌رود.

او درباره این‌که چرا این کار به‌شکل متمرکز در تهران انجام می‌شود؟ توضیح داد: یکی از دلایل تمرکز این کار در تهران، مقایسه است. برای مثال، برخی استان‌ها مدعی بودند گلیم‌هایی که تولید می‌کنند، کیفیت بالایی دارند، اما در واقع قابل قیاس با گلیم‌های تولیدشده در برخی استان‌های دیگر نبودند. با این کار، اعتراض‌ها خود به خود کم می‌شود، زیرا استان‌ها متوجه می‌شوند، کارهایی که در کنار هم قرار می‌گیرند، چه ویژگی‌هایی دارند و چقدر متفاوت هستند. از طرفی، داوری هم تخصصی‌تر می‌شود. در گذشته، ما مجبور بودیم با سه داور ثابت و دو داور متغیر نسبت به فراوانی رشته‌ها به استان‌ها سفر کنیم، اما امسال بهترین کارشناسان رشته‌های مختلف در تهران حضور دارند تا بهترین و فنی‌ترین آثار را انتخاب کنند، به همین دلیل، اجحاف کمتری در این زمینه صورت می‌گیرد و خطای داورها نیز به حداقل می‌رسد.

داور دوره‌های پیشین «نشان ملی صنایع دستی» با بیان این‌که برای این کار سیاست تشویقی هم در نظر گرفته شده است، گفت: مزایایی برای کسانی که نمره ۵ / ۴ تا ۵ را در نشان ملی می‌گیرند، در نظر گرفته شده است. مثلا هنرمندان و صنعتگرانی که «نشان ملی» می‌گیرند، می‌توانند برای شرکت در نمایشگاه‌های داخلی، از تخفیف برخوردار شوند. از طرفی برای شرکت در نمایشگاه‌های خارجی در اولویت قرار می‌گیرند.

هر فرد چند اثر می‌تواند ارسال کند؟

گرامی در ادامه توضیح داد: هر فرد فقط می‌تواند دو اثر برای دریافت «نشان» ملی ارسال کند، مثلا سهمیه استان کرمانشاه ۲۵ اثر است. این موضوع موجب می‌شود هنرمندان و صنعتگران دچار چالش شوند و آثار با کیفیتی تولید کند. استان‌هایی که در سال‌های گذشته، آثار کمتری فرستادند، سهمیه کمتری برای سال بعد دریافت می‌کنند، اما اگر شاهد حضور خوب آن‌ها باشیم، به طبع سهمیه صنعتگران‌شان افزایش می‌یابد.

او درباره این‌که زمان انتخاب آثار شایسته دریافت «نشان ملی» کی است؟ گفت: انتخاب آثار در سال‌های گذشته، از شهریورماه شروع می‌شد و تا پایان بهمن‌ماه زمان می‌برد. امسال مرحله‌ نهایی در آذرماه در تهران برگزار می‌شود. اکنون مرحله ارسال آثار به پایان رسیده، استان‌ها آثار هنرمندان را گرفته‌اند و داوری آثار نیز شروع شده است.

گرامی بیان کرد: مرحله مقدماتی اهدای «نشان ملی صنایع دستی» امسال توسط کارشناسان و متخصصان بومی و استانی انجام می‌شود و ما در این زمینه هیچ دخالتی نمی‌کنیم. در این بین می‌تواند دو اثر از یک هنرمند انتخاب شود و از هنرمند دیگری هیچ اثری انتخاب نشود. اهدای «نشان ملی» مانند «نشان اصالت یونسکو» هر دو سال یک‌بار انجام می شود و بعد از آن‌که امسال برنامه اهدای «نشان ملی« برگزار شد، سال آینده «نشان اصالت یونسکو» داده می‌شود.

به گزارش ایسنا، نشان مرغوبیت صنایع دستی در سال ۲۰۰۰ میلادی به‌طور مشترک توسط سازمان یونسکو و انجمن توسعه و ترویج صنایع دستی ASEAN پایه‌گذاری شد. به دنبال موفقیت‌های کسب‌شده، این طرح در سراسر دنیا گسترش یافت. در سال ۲۰۰۱ میلادی نیز به‌صورت آزمایشی در منطقه جنوب شرقی آسیا اجرا شد. جمهوری اسلامی ایران از سال ۲۰۰۷ در این برنامه بین‌المللی شرکت کرده است.

انتهای پیام