به گزارش ایسنا، طی سال‌های گذشته در سیاست‌گذاری و راهبری کلان علم و فناوری انسجام کافی موجود نبوده و توجه دولت‌ها بیشتر به سیاست‌های عرضه‌گرایی مانند سرمایه‌گذاری مستقیم در تحقیق و توسعه معطوف بوده است و از پرداختن به سیاست‌های بخش تقاضای علم و فناوری به منظور حفظ موازنه بین عرضه و تقاضا تا حدود زیادی غفلت شده است.
در هیچ یک از دولت‌های قبل عزم جدی برای تنوع بخشی به منابع مالی پژوهش و فناوری، تأمین سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر و تحقق بند (هـ) ماده (16) قانون برنامه پنجم توسعه مبنی بر افزایش سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی به گونه‌ای که تا پایان برنامه به 3 درصد برسد، نبوده است. در دولت یازدهم تلاش شده است با رویکرد تجاری‌سازی و پیوند فعالیت‌های علم و فناوری با طرف تقاضا از طرح‌ها و پروژه‌های اولویت‌دار توسعه فناوری حمایت گسترده‌ای به عمل آید.
با اجرای قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و فعال‌سازی حمایت‌های پیش‌بینی شده، تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان که قبل از دولت یازدهم از تعداد انگشتان دست هم کمتر بود، تا تیرماه 1396 به 3 هزار و 104 شرکت شامل 839 شرکت دانش‌بنیان تولیدی، 521 شرکت دانش‌بنیان صنعتی و هزار و 744 شرکت دانش‌بنیان نوپا افزایش یافته است.
این شرکت‌ها با فروشی بیش از 200 هزار میلیارد ریال رشد قابل توجهی را تجربه کرده‌اند. در سال 1396 شرکت‌های دانش‌بنیان مشمول 110 نوع حمایت از جمله معافیت‌های مالیاتی، معافیت‌های گمرکی، حمایت‌های بیمه‌ای، حمایت از صادرات و تبادل فناوری، ارائه مجوز استقرار در محدوده تهران و شهرهای بزرگ، تسهیلات نظام وظیفه تخصصی برای افراد فعال در شرکت‌های دانش‌بنیان، ارائه تخقیف 50 درصدی خدمات آزمایشگاهی هستند.
دیگر اقدامات مهمی که توسط معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور انجام شده است را می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
حمایت از شکل‌گیری کانون‌های هماهنگی دانش، صنعت و بازار
حمایت از پژوهش‌های تقاضا محور در حوزه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر، صنایع دانش‌بنیان هوایی و هوانوردی، کشاورزی و منابع طبیعی، سلول‌های بنیادی، حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات
حمایت از حدود 800 طرح توسعه فناوری و تجاری‌سازی در ستادهای توسعه فناوری
حمایت از طرح‌های کلان علم و فناوری با اعتباری بالغ بر 1500 میلیارد ریال در حوزه‌های مختلف همچون سلامت و درمان، کشاورزی، هوافضا، حمل‌ونقل، علوم و فنون هسته‌ای و صنایع تولیدی دیگر
راه‌اندازی شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی ایران با هدف هم‌افزایی توانمندی‌های آزمایشگاهی کشور در حوزه‌های مختلف فناوری‌های پیشرفته و راهبردی از ابتدای تیرماه سال 1393
برگزاری پنج دوره نمایشگاه تجهیزات آزمایشگاهی ساخت ایران از دیگر اقدامات معاونت علمی بوده است. درسال 93 این نمایشگاه با حضور بیش از 300 شرکت برگزار شد که میزان فروش آن بیش از 850 میلیارد ریال بوده است. این میزان در سال 1394 با حضور بیش از 400 شرکت، بیش از 1000 میلیارد ریال برآورد شده است.
ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی برای سال 1396 یک پروژه اولویت‌دار با عنوان «طراحی و پیاده سازی نظام صیانت از بازار ملی در حوزه دانش‌بنیان از طریق تهیه پیوست فناوری بخشی در دو دستگاه اجرایی (وزارت نفت، وزارت راه و شهرسازی» برای معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری به تصویب رسانده است.
همچنین معاونت علمی و فناوری در قالب «بسته جذب، توسعه و تعمیق تکنولوژی» به عنوان یکی از بسته‌های اجرایی بسته‌های رونق تولید و اشتغال، دو برنامه اجرایی با عناوین «توسعه اقتصاد دانش‌بنیان» و «حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان و ارتقای 100 درصدی میزان اشتغال مستقیم و درآمد شرکت‌های مزبور» را در کارنامه کاری سال 1396 دارد.
همچنین مقرر است در برنامه اجرایی «ایجاد سامانه عرضه محصولات صنایع پیشرفته و دانش‌بنیان با هدف جهت‌دهی به تقاضای بخش‌های دولتی و خصوصی به استفاده هرچه بیشتر از محصولات صنایع پیشرفته و دانش‌بنیان» با وزارت صنعت، معدن و تجارت و در برنامه اجرایی «توسعه و نفوذ فناوری در بخش کشاورزی با محوریت ارتقای بهره‌وری عوامل تولید، پیاده‌سازی نظام نوین ترویج و انتقال فناوری و تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان» با وزارت جهاد کشاورزی مشارکت و همکاری خواهد داشت.
اقدامات حمایتی صندوق نوآوری و شکوفایی برای شرکت‌های دانش‌بنیان
صندوق نوآوری و شکوفایی به استناد تبصره (۳) ماده (۵) قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری‌ها و اختراعات مصوب ۱۳۸۹ شکل گرفت و اساسنامه آن در 23 بهمن ماه 1390 (دولت دهم) به تصویب رسید.
اما تقریبا تمام منابع مالی این صندوق در دولت یازدهم تأمین شده است. به این ترتیب که 21 هزار و 980 میلیارد ریال اعتبار تا تیرماه سال 1396به صندوق نوآوری و شکوفایی بابت حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، تجاری‌سازی نوآوری‌ها، دستاوردهای پژوهشی و اختراعات و کاربردی کردن دانش اختصاص یافت و پیش‌بینی می‌شود با احتساب 200 میلیون دلار اعتبار پیش‌بینی شده ذیل بند «الف» تبصره (4) قانون بودجه سال 1396 تمام سرمایه اولیه مصوب صندوق تأمین و تخصیص یابد.
از این محل حمایت‌های مالی و حقوقی دولت از شرکت‌های دانش‌بنیان، پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد، شهرک‌های فناوری شامل ارائه تسهیلات از قبیل سرمایه‌گذاری خطرپذیر، وام، کمک بلاعوض، لیزینگ محصولات دانش‌بنیان و تسهیل صدور انواع ضمانت‌نامه‌ها به شرکت‌های دانش‌بنیان انجام می‌شود و دولت یازدهم با وجود تمام محدودیت‌های پیش رو، با بازپرداخت تمام تعهدات معوقه دولت قبلی، سرمایه اولیه این صندوق را که در دولت پیشین تنها به رقم ناچیز 250 میلیارد ریال رسیده بود، تأمین کرده است.
طبق آخرین گزارشات از 3 هزار و 777 طرح ارائه شده توسط 3 هزار و 104 شرکت دانش‌بنیان، 2090 طرح با اعتباری معادل 11505 میلیارد ریال مصوب شده است. تسهیلات ارائه شده توسط صندوق‌های پژوهش و فناوری معادل 1000 میلیارد ریال بوده است.
در سال 1392 تنها 18 صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی مجوز داشته و فعالیت می‌کردند و این تعداد در حال حاضر به 34 صندوق افزایش یافته است. فعالیت این صندوق‌ها نقش مؤثری در تأمین سرمایه خطرپذیر حوزه نوآوری و فناوری در حمایت از جوانان مستعد و صاحب ایده دارد.
از دیگر اقدامات صندوق می‌توان به استفاده از ظرفیت‌های خارجی اشاره کرد که در این راستا نیز در سال 1395 صندوق عضو شورای جهانی پژوهش شد و به عضویت یاسا (موسسه بین‌المللی تحلیل کاربردی سیستم‌ها) درآمد.
انجام پروژه‌های همکاری مشترکی با بنیاد علم آلمان، چین، روسیه، ژاپن، اتریش و ایتالیا و برگزاری کارگاهی با عنوان «تعادل زیستی خلیج فارس» درکیش توسط بنیاد علم آلمان با همکاری صندوق از جمله اقدامات صندوق در عرضه بین الملل بوده است که نتیجه آن ایجاد آزمایشگاه مشترک در ایران است تا پروژه‌های حاصل از برگزاری کارگاه‌ها را عملی کنند.
انتهای پیام
نظرات