به گزارش ایسنا، ۱۱ سال از نخستین هشدارها نسبت به وضعیت تپه‌ی تاریخی «مافین‌آباد» در اسلامشهر می‌گذرد، هشدارهایی که حتی سرپرست هیات گمانه‌زنی تپه‌ی تاریخی مافین‌آباد در سال ۱۳۸۵ مطرح کرد و تا امروز وضعیت این تپه‌ی تاریخی با همان هشدارها جلو می‌رود.

تا امروز که فرشید مصدقی، عضو هیئت علمی پژوهشکده باستان شناسی پژوهشگاه، با اعلام وضعیت قرمز برای این محوطه‌ی تاریخی می‌گوید: از سال ۱۳۷۷ تا امروز بازدیدهای موردی بسیار، کارشناسی‌هایِ استعلامی فراوان و دو فصل گمانه زنی  و لایه نگاری  باستان شناختی در تپه و محوطه باستانی مافین‌آباد انجام شده است.

وی با بیان این‌که نتیجه این همه، شناسایی و ثبت و نشانه‌گذاری و ابلاغ ضوابط حفظِ عرصه و حریمِ این استقرارگاه پیش از تاریخی به مسولان محلی و دست‌اندرکاران طرح‌های عمرانی بوده است، هشدار داد: این در حالیست که وضع موجود نشان می‌دهد نه تنها به تلاش‌های عِلمی و فنی میراث فرهنگی توجهی نشده بلکه با نقض مقررات و چشم پوشی از تعهدات قانونی و ملی اکنون شاهد تکمیل روند تخریبِ محوطه‌ای مهم از هزاره پنجم پیش ازمیلاد در شهرستان اسلامشهر هستیم.

مصدقی تپه‌ی «مافین‌آباد» را محوطه‌ای تاریخی با شماره ثبت ۲۲۳۵ دانست که در سوم اسفند ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و ادامه می‌دهد: این محوطه یک برجستگی تقریباً مدور و مخروطی شکلی کوتاه با ترازهای ارتفاعی گسترده به اطراف خود است که امروزه در میان بافت شهری و در قسمتی از ناحیه گسترده مدنظر برای انبوه‌سازی‌های مسکونی قرار گرفته است.

کارگاه آجرپزی در بخش وسیعی از تپه‌ی تاریخی

او با بیان این‌که در گذشته و براساس بازدیدهای چندباره در بازه‌ی زمانی بین سال‌های ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۴، بستر و محیط فعلیِ تپه مافین‌آباد به بخشی از محدوده‌ی وسیع و بزرگ یک کارگاه آجرپزی تبدیل شده بود، افزود: از حدود نیمه‌ی دهه‌ی هشتاد و پس از توقف کار کوره آجرپزی و در همزمانی با آغاز گمانه‌زنی و لایه‌نگاری باستان‌شناختی در برجستگی مرکزی و عرصه ی تپه‌ی مافین‌آباد به سرپرستی  احمد چایچی، سیمای محلی و محیطی محوطه باستانی رو به تغییر تدریجی گذاشت.

تخلیه نخاله ها و پسماندها در محدوده‌ تپه تاریخی مافین‌آباد

این باستان شناس گفت: در آن زمان گودهای دو طرف تپه با تخلیه انواع نخاله‌های ساختمانی و پسماندهای شهری و دورریزهای صنعتی در حال پُرسازی و تسطیح بود و در محدوده‌های هموارشده بلوک چینی‌هایِ حاکی از تعیین مسیرها و تقسیم قطعه زمین‌ها به چشم می‌خورد.

وی با بیان اینکه کمی دورتر از تپه و در شمال شرقِ آن گودبرداری‌هایی برای ساخت ساختمان‌های بلندمرتبه مسکونی در حال انجام بود، اظهارکرد: در چنین محیطی تپه باستانی مافین‌آباد به شکل برجستگی تک افتاده یا تَلی با بدنه حفره‌دار و دامنه‌های ناهمگون در میان منظره‌ای از اراضی بایر، تخلیه‌گاه زباله‌ها و نخاله‌ها و فراز و فرود کارگاهِ مصالح‌سازی باقی مانده بود.

این باستان شناس در ادامه با اشاره به آخرین بازدید میدانی انجان شده از سوی پژوهشکده باستان‌شناسی در ماه گذشته، افزود: مشخص شد عملیات عمرانی بدون توجه به ضوابط حفاظتیِ عرصه و مقرراتِ رعایت حریم بی وقفه و شتاب آمیز در حال اجرا و پیگیری است، همچنین در شمال و شرق تپه خاکریزهایی انبوه ایجاد شده و کارگران در همراهی با خودروهای سنگین مشغول جابه‌جایی خاک، آن هم درست در عرصه و دقیقاً روی برجستگی‌های  تپه مافین‌آباد، بودند.

یافته‌های باستان‌شناسی مافین‌آباد و تاریخی که در حال تخریب است

این باستان‌شناس افزود: در بررسی‌های سطحی محوطه، دامنه و حریم تپه مافین‌آباد بارزترین، فراوان‌ترین و چشمگیرترین شیئ باستان شناختی تکه سفال‌هایِ قرمز منقوش هزاره پنجم پیش از میلاد از گونه سفال‌های چشمه علی ری است.

او با بیان اینکه بر بدنه سفال‌های ظریف و زمخت اما کاملاً پخته شده، نقش‌های هندسی ساده یا طرح‌های ترکیبی دیده می‌شود، ادامه می‌دهد: زمینه نقش‌ها فقط جداره‌ی بیرونی ظرف‌ها نبوده و در سطح داخلی آوندها نیز شاهد نقش اندازی‌های هندسی هستیم.

این باستان شناس درباره‌ی ویژگی‌های ظاهری این سفال‌ها نیز می‌گوید: تکه‌های لبه، بدنه و کف بنابه ضخامت، نقش، رنگِ خمیره، پوششِ بدنه، ظرافت و زمختی و نسبت پخت از وجود دست ساخته‌های سفالی گوناگون به لحاظ تنوعِ شکل و نقش، اندازه و حجم و طبعاً تفاوتِ کاربرد و تناسب بهره‌برداری حکایت دارد.  

این عضو هیئت علمی پژوهشکده باستان شناسی درباره‌ی نخستین اقداماتی که در وضعیت فعلی این محوطه‌ی تاریخی در قالب نجات‌بخشی آن می‌توان انجام داد را تهیه‌ی برنامه‌ی عَمَلی و اولین راهکار اجرایی از منظر میراث فرهنگی برای تپه‌ی‌ باستانی مافین آباد «ساماندهی عرصه و حریم بر اساس گمانه زنیِ لایه شناختی، عارضه برداریِ نجات‌بخشی و نشانه‌گذاری حفاظتی» است تا از این طریق وضعیت مخرب فعلی دگرگون شده و با تأمین امکان بقای نسبی محوطه‌ی باستانی، فرصتی برای آغاز کاوش‌های علمیِ آینده در این محوطه فراهم شود.

هشدارهای ۱۱ ساله برای مافین‌آباد اسلامشهر

به گزارش ایسنا، هشدار نسبت به وضعیت تپه‌ی تاریخی «مافین‌اباد» در اسلامشهر در شرایطی مطرح می‌شود که از دست‌کم ۱۱ سال پیش این هشدارها از سوی رسانه‌ها اعلام می‌شد.

ایسنا در سال ۱۳۸۵ به نقل از احمد چاپچی امیرخیز، سرپرست هیات گمانه‌زنی تپه‌ی تاریخی مافین‌آباد اسلامشهر در آن زمان درباره‌ی این محوطه‌ی تاریخی اعلام کرده بود؛ «گمانه‌زنی در این تپه درحال انجام است که فصل نخست کاوش این محوطه‌ی هفت‌هزار ساله در سال ۱۳۸۴ انجام و پس از آن به‌دلیل نامعلومی از فهرست طرح‌های ملی خارج شد.» اما بعد از آن خبر دیگری مبنی بر وارد شدن این محوطه‌ی تاریخی به فهرست آثار ملی منتشر نشد.

در آن زمان چایچی درباره‌ی سرنوشت این محوطه‌ی تاریخی گفته بود؛ «این محوطه پس از مدتی به شرکت تعاونی مسکن کارگران اتوبوسرانی تهران واگذار شد، ولی خوشبختانه شهرداری تاکنون _۲۴ دی ۸۵_ اجازه‌ی ساخت و ساز به آن‌ها نداده است و تا زمانی که حریم تپه‌ی مافین‌آباد تعیین نشود، هیچ ساخت و سازی در اطراف آن صورت نمی‌گیرد.»

این در حالی است در دهه‌ی ۵۰ تاسیس کارخانه‌ی آجرسفید به روش تونلی توسط کارشناسان آلمانی در محدوده‌ی این تپه، خسارت جبران‌ناپذیری به آن وارد کرد. چون روش کار این کارخانه، مصرف اکسیژن بود و کارشناسان آلمانی با ایجاد فضای سبز در جلوی کارخانه به‌دنبال برطرف کردن این مشکل بودند. به همین دلیل، با نادیده گرفتن تپه، کارخانه از تپه خاک‌برداری کرد و این کار سبب از میان رفتن آثار دوره‌ی پیش از تاریخ شد.

او بیان کرد: ‌سال ۱۳۷۲ مسؤولان اداره‌ی میراث فرهنگی استان تهران به همراه کارشناسان پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی از این تپه بازدید کردند و گزارش خود را تحت عنوان «بررسی استعدادهای دوران نوسنگی دشت ری» به سازمان ارائه دادند. در سال ۱۳۸۰ نیز هیاتی از موزه‌ی ملی ایران برای بازدید به این تپه رفت و در همان سال، مجسمه‌ای منحصربه‌فرد و شکسته از دوره‌ی پارتی به‌دست آمد.

سال ۱۳۸۴، مکاتبه‌های مختلفی با سازمان‌های درگیر مانند سازمان ثبت برای صادر نکردن مجوز ساخت و ساز در اطراف این تپه و شهرداری برای جلوگیری از ریختن انبوه زباله‌ها، بخصوص زباله‌های عمرانی انجام شدند، در ان زمان حجم زباله‌ها به اندازه‌ای بود که در چهار متری زیر خاک تپه نیز زباله و بخصوص زباله‌های حاصل از کارهای عمرانی به‌دست می‌آمد. این شرایط باعث شدند تا این محوطه محل تجمع معتادان شود.

تا سال گذشته، شورای شهر تهران طرح‌های قبلی این محوطه‌ی تاریخی را که در سال ۱۳۷۲ به تصویب رسیده بودند، عوض کرد و قرار شد، محوطه‌ی مافین‌آباد حفظ و اطراف آن به فضای سبز تبدیل شود.

انتهای پیام