به گزارش ایسنا، این عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی در نشست خبری جایزه ادبی استاد محمد قهرمان که در سازمان مرکزی دانشگاه فردوسی برگزار شد، اظهار کرد: اقدامات و فعالیت‌هایی که محمد قهرمان انجام داده بسیار مهم است و یکی از چهره‌های برجسته دانشگاه فردوسی به شمار می‌رود که در میان کارمندان و اساتید دانشگاه از جایگاه خاصی برخوردار است.

وی با بیان اینکه قسمت اعظم فعالیت‌های بی‌نظیر او در آن دوران صورت گرفت و متفاوت از دیگر کتابداران، بسیار وظیفه‌شناس و عاشق کتاب بود، گفت: محمد قهرمان به عنوان یک کتابدار در این دانشگاه خدمت می‌کرد و یکی از خصوصیات کتابدارها این  است که عموما با کتاب ارتباط نزدیکی برقرار نمی‌کنند، اما محمد قهرمان به صورت مداوم اهل خواندن کتاب بود و اصل تحقیقات خود را در دل این کتابخانه انجام می‌داد که بسیار برای همکارانش تاثیرگذار بود. 

عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین دستاوردهای عمرکتابداری قهرمان علمی و درخشان بود و تقریبا اغلب کارهای علمی که چاپ می‌شد در دل این کتابخانه صورت ‌گرفت، مطالعات و دانش محمد قهرمان در حوزه سبک هندی در دوره صفویه بسیار رایج بود او یک دیوان 6 جلدی صائب را تصحیح کرد که منبع بسیاری از منابع عمده صائب‌شناسی در دوره ما قرار گرفته است. 

وی عنوان کرد: محمد قهرمان در سرودن شعر هم تبحر داشت و خانواده قهرمان همه به علم و ادب بسیار علاقه‌مند بودند به نوعی دخالت در زمینه شعر و ادب داشتند و سرودن شعر در سرشت قهرمان وجود داشت.

یاحقی اظهار کرد: قهرمان در دو حوزه شاخص است اول در غزل که به شیوه صائب بود و غزل قهرمان هم پای صائب و دیگر شعرا قرار گرفت و بیشتر به صائب علاقه‌مند بود که یکی از امتیازات برجسته او تلقی می‌شد و در زمینه شعرشناسی بسیار ممتاز بود.

وی افزود: محمد قهرمان مراوده‌هایی که با اخوان ثالث و شفیعی کدکنی داشت باعث شد تا با یکدیگر در ارتباط باشند هرچند که سبک شعری آنها با هم متفاوت بود اما یک تعامل ادبی در میان آنها وجود داشت.

عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی عنوان کرد: اشعار قهرمان بایستی بیشتر مورد شناسایی و توجه قرار گیرد و سرودن شعرهای محلی یکی دیگر از کارهای او به شمار می‌رود که می‌توانست به لهجه تربتی اشعاری را بسراید و در این زمینه توانایی فوق العاده بالایی داشت و این کار را به تشویق و تایید ملک الشعرای بهار انجام داد زیرا بهار یکی از اساتید تاثیرگذار در حوزه اشعار محلی بود.

محمد قهرمان تاثیرگذارترین فرد در دانشگاه فردوسی بود

در ادامه این نشست سلمان ساکت رئیس مرکز آثار و مفاخر دانشگاه فردوسی مشهد طی سخنانی، اظهار کرد: محمد قهرمان بی‌تردید یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های تاثیرگذار در دانشکده ادبیات و رشته علوم انسانی بود.

وی گفت: دانشگاه فردوسی مشهد بیش از 70 سال سابقه‌ دارد که در درون خود کهکشانی از ستاره‌های درخشان در حوزه‌های مختلف مانند علم، دانش و فرهنگ دارد که هرکدام از شخصیت‌ها در دوره خودشان آسمان منطقه و جهان دانشگاه فردوسی مشهد را نورانی کردند.

وی افزود: افرادی که در این دانشگاه تاثیرگذار بودند رجایی بخارایی ، غلامحسین یوسفی، پروفسور فاطمی، استاد واعظ‌زاده و فیلسوف نامدار استاد آشتیانی و نیز یکی دیگر از تاثیرگذارترین افراد در بعد اجتماعی دکتر علی شریعتی است که باعث افتخار این دانشگاه به ویژه دانشکده ادبیات است.

ساکت تصریح کرد: در سال 1383 مرکزی در دانشگاه فردوسی مشهد تحت عنوان «مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی» راه اندازی شد و این مرکز با این هدف کار خود را دنبال کرد که تاریخ ارزشمند دانشگاه فردوسی را گردآوری کند تا برای نسل‌های آینده حفظ شود، از دیگر اهداف این مرکز شناساندن مفاخر و بزرگان نامدار این دانشگاه به نسل‌های آینده است که در این مرکز معرفی می‌شوند. 

رئیس مرکز آثار و مفاخر دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: این مرکز بعد از مدتی تعطیلی، بار دیگر در سال 1392 احیا شد و تاکنون اقدامات بزرگی را شکل دادیم تا هویت‌بخشی اساتید مطرح را به نسل‌های‌ جدید معرفی کنیم و تمامی تالارهای این دانشگاه به نام مفاخر بزرگ نامگذاری شده و در این زمینه چندین بزرگداشت برگزار شد.

وی ادامه داد: از جمله نام محمدقهرمان که همراه بود با اهداء کتابخانه به ایشان در دانشکده ادبیات که جایگاه مستقلی برای آن ایجاد کرد و در حال حاضر این کتابخانه در دسترس دانشجویان این دانشگاه قرار گرفت و نقش‌برجسته استاد قهرمان در دیوار کتابخانه دانشکده ادبیات پرده برداری شد.

وی خاطر نشان کرد: از دیگر فعالیت‌های این مرکز، نصب دو مجسمه خیام و خواجه نصیر در این دانشگاه است که انجام شده و چندین برنامه و فعالیت‌های دیگری در این دانشگاه صورت گرفت که مهم‌ترین آنها افتتاح باشگاه مفاخر پیشکسوتان دانشگاه فردوسی مشهد بود که در هفته گذشته با حضور هیأت رئیسه و اعضاء هیأت رئیسه بازنشسته برای اولین بار مکانی را به دور از همه دل مشغولی‌ها فراهم آورد.

رئیس مرکز آثار و مفاخر دانشگاه فردوسی مشهد اظهار کرد: آسمان پر فروغ این دانشگاه تنها به استادان و اعضاء هیأت علمی برجسته نمینازد بلکه از کارمندان خود چهره‌های برجسته نامداری مانند محمد قهرمان را در خود جای داده است و از سال 1340 به دعوت علی اکبر فیاض به این دانشگاه دعوت شدند و از همان لحظه ریاست کتابخانه را به عهده گرفتند که به حق تمام گنجینه گران بهای دانشگاه ادبیات به ویژه کتابخانه که به نام استاد فیاض نامگذاری شده، مرهون زحمات و کوشش‌های این مرد بزرگ است. 

وی با بیان اینکه آسمان درخشان دانشگاه فردوسی افزون بر اعضاء هیأت علمی از چهره‌های برجسته غیر از هیأت علمی بهره برد و امیدواریم این سنت نیکو ادامه پیدا کند، تصریح کرد: در سال 1394 مراسمی که برای بزرگداشت قهرمان برگزار شد خانواده او پیشنهادکردند که جایزه‌ای به نام استاد راه اندازی شود.

ساکت عنوان کرد: از آن لحظه به بعد در تکاپو بودیم که هیأت داوران را تشکیل دهیم آئین‌نامه‌ای برای آن تدوین و این آئین‌نامه به تصویب شورای مرکزی آثار مفاخر و اسناد دانشگاه که به ریاست این دانشگاه است، رسیده باشد و همچنین خانواده این مرحوم آئین نامه را تایید کنند که خوشبختانه این فرآیند شکل گرفت.

رئیس مرکز آثار و مفاخر دانشگاه فردوسی مشهد خاطر نشان کرد: در هفتمین جلسه شورای مرکزی نیمه دوم سال 95 این آئین نامه تصویب شد و هیأت داوران شکل گرفتند هیأت داوران با مشورت کل آئین نامه و رایزنی‌هایی‌ که با شفیعی کدکنی صورت گرفت، تشکیل شد و افرادی مانند دکتر محمود فتوحی، دکتر محمد رضا راشد محصل، دکتر سلمان ساکت، پروفسور ریکاردو زیپولی و پروفسور چندشکرکه همگی در حوزه ادبیات دوره صفویه و سبک هندی صاحب نام هستند، داوری این جایزه را بر عهده گرفتند. 

وجه تسمیه جایزه سبک هندی و عصر صفوی به نام محمد قهرمان چیست؟

 در ادامه دکتر محمود فتوحی رودمعجنی در پاسخ به این سئوال، گفت: در کنار شخصیت علمی محمد قهرمان می‌توان شخصیت شاعری و خلاق او را مورد توجه قرار داد.

 این استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد، اظهار کرد: محمد قهرمان را باید به عنوان یک محقق بزرگ عصر صفوی نام برد؛ چراکه 10 دیوان از شاخه شعر معتدل عصر صفویه را تصحیح و با شروع بسیار عالمانه آن‌ها را عرضه کرد.

وی با بیان اینکه بعضی از دیوان‌ها چند جلدی هستند به عنوان مثال دیوان 6 جلدی صائب بالغ بر 100 هزار بیت است، افزود: عصر صفویه را عصر انحطاط نامیدند و کسی برخلاف رأی بزرگان به این باور تن نمی‌داد و یک تنه بر این باور مسلط می ایستادند و در یک دوره 300 ساله‌ دوره پر متلاطم ادبی را احیا کرد و بر رأی بزرگان که آن را مطالعه نکرده بودند خط بطلان می‌کشیدند. 

فتوحی عنوان کرد: قهرمان حدود 10 هزار صفحه از منابع اصیل عصر صفویه را بازسازی و احیا کرد و نزدیک به 200 هزار بیت شعر نوشت و این کار کمی نیست که برای خوانندگان محقق شد و به همین دلیل نام قهرمان باید بر جایزه‌ ادبی عصر صفوی نهاده شود و تحقیقاتی که صورت می‌گیرد بایستی با نام قهرمان شکل گیرد؛ چراکه او همراه با نیما برخلاف جریان مسلط عصر حرکت کردند. 

وی ادامه داد: هر دو مدافع سبک هندی شدند به این معنی که مدافع شعری که در روح خودش است و شعری که زیباشناسی ابهام رکن اصلی آن است، می‌تواند به زیباشناسی مدرن نزدیک شود و نکته‌ای که نیما از شعر صائب می‌گیرد این است که زیباشناسی ابهام را در مکتب خود بنیاد می‌گذارد.

این استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: محمد قهرمان معتقد است که این بخش از ادبیات در تکریم و تداوم بسیار مؤثر است؛ چراکه قهرمان نامش بر جایزه‌ای می‌درخشد که به محققانی که ادبیات عصر صفویه را مورد تحقیق قرار داده باشند، تعلق خواهد گرفت.

وی اظهار کرد: دانشگاه فردوسی مشهد با هدف گسترش و اعتلاء زبان و ادب پارسی به منظور پاسداشت یاد و خاطره شاعر گرانقدر و فرزانه خراسانی استاد محمد قهرمان تشویق، ترغیب، معرفی و نشر آثار علمی و پژوهش مبادرت به اعطاء جایزه ادبی استاد محمد قهرمان برابر این آیین‌نامه می‌نماید.

فتوحی در خصوص اهداف آیین نامه جایزه ادبی، عنوان کرد: اهداف این آئین‌نامه گسترش و اعتلاء زبان و ادب پارسی، معرفی و نشر آثار علمی و پژوهشی در حوزه سبک هندی، تشویق و ترغیب پژوهشگران ادبی است.

وی اضافه کرد: موضوع این آئین‌نامه، پذیرش کتاب و رساله‌های مقاطع تحصیلات تکمیلی (دوره‌های دکتری و کارشناسی ارشد) که طی یک سال شمسی منتهی به زمان اعطا در حوزه ادبیات دوره صفویه و سبک هندی منتشر یا دفاع شده باشد می‌شود، در سال نخست آثار سه سال اخیر بررسی و داوری خواهد شد، ملاک سال انتشار کتاب یا تاریخ دفاع از رساله، پایان‌نامه خواهد بود، تمامی آثاری که به زبان فارسی در جهان در حوزه ادبیات دوره صفویه و سبک هندی منتشر شده باشد در صورت ارسال در فرآیند داوری قابل بررسی خواهند بود.

وی گفت: ساختار قانونی که برای جایزه ادبی در نظر گرفته شده، مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد و گروه زبان و ادبیات فارسی صاحب امتیاز این جایزه ادبی خواهند بود و هیأت داوران عبارتند از دکتر محمدجعفر یاحقی،  دکتر محمود فتوحی، دکتر محمدرضا راشد محصل، دکتر سلمان ساکت، پروفسور ریکادو زیپولی، پروفسور چندشکر از دانشگاه هندوستان و دبیر این جایزه ادبی دکتر سلمان ساکت است.

این استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد خاطر نشان کرد: در صورت کناره‌گیری یا در گذشت هر یک از اعضاء هیأت داوران یا دبیر، هیأت داوران نسبت به جایگزین آن تصمیم خواهند گرفت و  محل دبیرخانه جایزه ادبی محمد قهرمان، بنا به صلاح دید دانشگاه فردوسی مشهد مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه یا گروه زبان و ادبیات فارسی خواهد بود.

وی افزود: تمام آثار ارسالی به دبیرخانه جایزه را هیأت داوران ارزیابی و داوری خواهند کرد و ملاک و معیار آثار منتخب را هیأت داوران تعیین می‌کنند که روند داوری این مراسم را تشکیل می‌دهد.

فتوحی تصریح کرد: خانواده استاد قهرمان هزینه‌های جایزه و جوایز محمد قهرمان را متقبل می‌شوند، همچنین هزینه‌های جانبی شامل برگزاری مراسم، دعوت از مهمانان و دبیرخانه بر عهده دانشگاه فردوسی مشهد خواهد بود مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه و دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی در صورت لزوم علاوه بر کمک‌های معنوی به جایزه کمک‌های مالی هم خواهند داشت.

وی اظهار کرد: دبیرخانه جشنواره در 28 اردیبهشت ماه هر سال همزمان با سالگرد درگذشت استاد محمد قهرمان از تمام نویسندگان و پژوهشگران دعوت می‌کند تا آثار خود را که در حوزه ادبیات دوره صفویه و سبک هندی در طی سال جاری منتشر شده، حداکثر تا 20 فروردین به دبیرخانه ارسال نمایند. 

فتوحی خاطر نشان کرد: آیین اهداء جایزه هر ساله طی مراسمی در خور و علمی در روزهای پایانی اردیبهشت ماه همزمان با سالگرد درگذشت استاد محمد قهرمان در دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد برگزار خواهد شد و تغییر در این آیین‌نامه با تصویب هیأت دوران و نماینده خانواده زنده یاد استاد قهرمان صورت می‌گیرد و لازم به ذکر است که این آئین‌نامه در 6 ماده و 10 تبصره در هفتمین جلسه شورای مرکزی آثار مفاخر و اسناد دانشگاه در تاریخ 95/8/5 به تصویب رسید.

انتهای پیام