لطف الله ضیایی در گفت و گو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: فرونشست دشت‌ها در طی تخلیه آبخوان‌ها معضلی است که در سراسر کشور یک خطر جدی محسوب شده و در استان‌های فارس، همدان، اصفهان، کرمان، خراسان و سمنان این خطر به شکل حادی خود را نشان داده است.
وی افزود: وقتی سفره آبهای زیرزمینی تخلیه می‌شود فضاهای خالی ایجاد شده در میان بافت‌های زیرین خاک با فشار لایه‌های بالایی نشست می‌کنند. در هر منطقه‌ای که فرونشست رخ دهد هیچ راه حل سازه‌ای برای مقابله با آن وجود ندارد چون نشست به یکباره انجام نمی‌شود و تدریجی و نا متقارن رخ می‌دهد.
فرونشست در چند صدمتری تخت جمشید
این کارشناس حوزه آب با اشاره به اینکه خسارت فرونشست مناطق مسکونی، بناهای تاریخی، راه‌های ارتباطی ریلی و جاده‌ای فرودگاه‌ها و تمام تاسیسات را تهدید می‌کند، تاکید کرد: هم اکنون در استان فارس فرونشست به چندصد متری تخت جمشید رسیده است.
ضیایی با بیان اینکه فرونشست به شکل‌های مختلف رخ می‌دهد، ادامه داد: فرونشست به صورت فروچاله، نشست منطقه‌ای وسیع، نشست سراسری و یا شکاف‌های عظیم در طول خاک ایجاد می‌شود و علت آن به طور کلی به دلیل برداشت‌های بی رویه و مازاد بر ظرفیت اکولوژیک از آبهای زیرزمینی و آبخوان‌های سطح کشور است.
وی با بیان اینکه در حوضه زاینده رود میزان تخلیه آب خوان‌ها سالانه به 400 میلیون مترمکعب در سال رسیده است، افزود: یکی از دلایل تخلیه آبخوان‌ها خشک شدن رودخانه زاینده رود است، این رودخانه نقش تعادل بخشی داشته و در سال‌های اخیر با خشک شدن آن نقش تغذیه کنندگی از آبخوان حذف شده است. این موضوع خطرات جدی را برای حوضه زاینده رود و شهر تاریخی اصفهان به دنبال دارد.
ادامه تخلیه سفره‌های آبهای زیرزمینی در اصفهان
این کارشناس حوزه آب تصریح کرد: آثار و نشانه‌های فرونشست اصفهان در دشت مهیار واضح است. همچنین در شهر دامنه نیز شاهد فرونشست زمین هستیم تا جایی که ستاد بحران استانداری وارد شده‌اند؛ 320 منزل مسکونی در این منطقه در معرض تخریب هستند و دستور تخلیه برخی منازل صادر شده است.
ضیایی ادامه داد: هر شهر و آبادی که به مرحله فرونشست برسد جز تخلیه و متروکه اعلام شدن راهکار دیگری پیش رویش نیست. تنها راهکار پیشگیرانه از فرونشست کاهش تخلیه سفره‌ها و تعادل بخشی آبخوان‌ها است که در حوضه زاینده رود عمده‌ترین نقش را رودخانه می‌تواند ایفا کند اما با خشکی آن این نقش حذف شده و مشکل همچنان ادامه دارد.
وی تاکید کرد: در مورد شهر اصفهان شواهدی هست که به فرونشست نسبت داده می‌شود مثل ترک‌های روی پل‌ها، اما قضاوت نهایی را سازمان نقشه برداری کشور و وزارت کشور با رصد مداوم می‌توانند اظهار کنند و باید این رصد مداوم ادامه پیدا کرده و ترازیابی صورت گیرد.
این کارشناس حوزه آب ادامه داد: کسر مخزن یا تخلیه سفره‌های آبهای زیرزمینی در اصفهان به شدت ادامه دارد و در برخی مناطق به کلی تخلیه چاه‌ها و آبهای زیرزمینی ادامه دارد و با این روند بقیه چاه‌ها هم تخلیه و نابود می‌شود.
فرونشست زمین، زلزله خاموش
ضیایی با اشاره به اینکه با تخلیه آبخوان ها فرونشست یک خطر بالقوه به شمار می آید، خاطرنشان کرد: فرونشست مانند یک زلزله خاموش است. خطر بزرگ تر از خشکی زاینده رود زیر زمین در حال رخ دادن است. اگر برای اصفهان فرونشست رخ دهد هیچ راه مقابله‌ای جز تخلیه شهر وجود ندارد.
وی با اشاره به این موضوع که پلمب چاه‌های غیر مجاز و نصب کنترهایی بر روی چاه‌ها برای کنترل برداشت انجام شده ولی این اقدامات به تنهایی کافی نیست، گفت: چاه‌های مجاز بیش از ظرفیت اکولوژیک آب‌ها است علاوره بر این نصب کنتور هزینه بر است و سال‌های طولانی مجهز شدن چاه‌ها به آن طول خواهد کشید. بنابراین لازم است برای جریان دائمی رودخانه زاینده رود که نقش تعادل بخش مهمی در حفظ تعادل آبخوان‌ها دارد تدبیری اندیشه شود.
انتهای پیام
نظرات